Cách dạy con tự lập của người Nhật

Tôn trọng con cũng là cách giúp trẻ tự lập

Theo người Nhật Bản, cha mẹ chỉ đóng vai trò là người hướng dẫn và hỗ trợ. Chính trẻ mới là người đánh giá sự việc, đưa ra quyết định chính và chịu trách nhiệm cho việc làm, hành động của mình. Từ phương pháp giáo dục này, trẻ cần học cách tự giải quyết vấn đề, rắc rối của mình. Bởi vậy, trẻ buộc phải tư duy, cân nhắc và chủ động làm các công việc của mình mà không dựa dẫm vào cha mẹ. Cha mẹ chỉ quan sát và hỗ trợ trẻ, không ép buộc con, sử dụng quá nhiều mệnh lệnh sẽ khiến trẻ cảm thấy khó chịu và thực hiện những điều ba mẹ nói như một nghĩa vụ. Cha mẹ Nhật chọn cách tôn trọng quyết định của con nếu muốn trẻ có được tính tự lập từ sớm.

Dạy trẻ tự lập từ những sinh hoạt hằng ngày

Trẻ em Nhật Bản được chú trọng giáo dục từ sớm ngay khi trẻ bắt đầu có nhận thức. Với cha mẹ Nhật, việc dạy con tự thực hiện những công việc cá nhân hằng ngày là việc làm rất quan trọng giúp trẻ tự lập sớm. Cụ thể:

- Hướng dẫn con tự ăn và nấu ăn: Do ở Nhật, thời gian học thường kéo dài từ sáng tới chiều, nên việc chuẩn bị bữa ăn mang theo và tự ăn trong những giờ nghỉ trưa là điều thường thấy. Ngay khi trẻ 1 tuổi, ba mẹ Nhật đã bắt đầu cho trẻ tự ăn bằng thìa. Đến 4 tuổi, trẻ có thể cầm các đồ dùng khác như người lớn và sẵn sàng học cách cư xử trên bàn ăn. Bên cạnh đó, cha mẹ Nhật cũng dạy con cách tự chuẩn bị một số đồ ăn trưa cơ bản để con tự làm mang đi. Có nhiều trẻ em ở Nhật Bản tuy mới là học sinh tiểu học nhưng đã có thể tự nấu cho bản thân. Sau đó, ngay cả việc trẻ ăn xong và chủ động tự giác dọn dẹp phần ăn của mình là điều hết sức bình thường ở Nhật.

- Dạy con tự mặc quần áo, đi giày dép: Trẻ em Nhật được dạy phải tự mình mặc quần áo, đi giày và xách đồ của mình bởi vì các em phải thay đồ rất nhiều lần khi ở trường: Ví dụ khi mới đến lớp, trẻ phải tháo giày ra và thay bằng dép đi trong nhà; nếu có giờ học thể dục, trẻ cũng phải thay quần áo và giày. Tất cả những việc đó trẻ em ở Nhật đều phải tự làm. Đồng thời cha mẹ Nhật cũng khuyến khích cho trẻ tự do quyết định mình sẽ mặc trang phục gì và màu sắc ra sao… Trên giày dép của trẻ em Nhật luôn có một hình ngôi sao hoặc hoạ tiết nhỏ thêu vào để bé biết phân biệt giày trái-phải mà có thể tự đi được đúng chân.

- Dạy trẻ tự tắm và vệ sinh cá nhân: Trẻ từ khi 3 tuổi đã được bố mẹ dạy cách sử dụng sen tắm hay bàn cầu thông minh để tự vệ sinh hay dạy trẻ cả kỹ năng mềm trong vệ sinh thân thể... Còn ở trường mẫu giáo, người Nhật thiết kế đặt vòi rửa ở sân chơi mà không có bồn hứng nước. Nếu không chú ý, nước sẽ tạt vào ướt quần áo. Bằng cách này trẻ sẽ ý thức được việc điều chỉnh dòng nước, tắt vòi ngay sau khi xong. Phương pháp này vừa giúp trẻ tự lập lại rèn luyện được tính cẩn thận, tiết kiệm.

Dạy con tự lập qua những lời khen, không chỉ trích

Người Nhật quan niệm rằng chúng ta làm việc rất nhiều lần mới có thể thành thạo, nên khi trẻ bắt đầu làm dù có chậm hay sai sót thì cũng là chuyện bình thường. Do đó, cha mẹ Nhật luôn hạn chế những câu chỉ trích, phê bình con cái. Thay vào đó, họ thường xuyên sử dụng những lời khen, dành cho trẻ những lời khuyên bổ ích, khích lệ để trẻ hào hứng và tự lập hơn.

Hơn nữa, việc giáo dục trẻ ở trường cũng luôn khuyến khích trẻ nói những điều mà bản thân nghĩ và làm những điều mà trẻ cho là đúng. Nếu trẻ nói sai thì phải hướng trẻ tìm ra điểm sai sót và đặc biệt không bao giờ chê trách, bởi thà làm sai còn hơn không làm gì cả. Những lần mắc sai lầm sẽ giúp trẻ mạnh dạn, tự tin để tự lập hơn.