Ông Putin ủng hộ Thổ Nhĩ Kỳ gia nhập BRICS, cảnh báo về một vấn đề

Tổng thống Nga Vladimir Putin hoan nghênh sự quan tâm của Thổ Nhĩ Kỳ đối với việc gia nhập BRICS và ủng hộ cam kết của quốc gia thành viên NATO bên Biển Đen trong việc cùng nhau giải quyết các vấn đề chung.

Thông điệp này được đưa ra hôm 11/6 tại Moscow, trong cuộc gặp song phương đầu tiên giữa người đứng đầu Điện Kremlin và nhà ngoại giao hàng đầu của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Láng giềng Biển Đen

“Chúng tôi hoan nghênh sự quan tâm của Thổ Nhĩ Kỳ đối với công việc của BRICS”, ông Putin nói với Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan tại cuộc họp kín song phương bên lề cuộc họp của các Bộ trưởng Ngoại giao BRICS+ ở miền Tây nước Nga.

“Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ khát vọng và mong muốn được sát cánh cùng các nước trong liên minh này, xích lại gần nhau hơn”, nhà lãnh đạo Nga nói.

BRICS ban đầu bao gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc, Nam Phi và đã mở rộng để bao gồm Iran, Ai Cập, Ethiopia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) từ tháng 1 năm nay.

Mặc dù đây là cuộc gặp đầu tiên với ông Putin nhưng là chuyến thăm thứ hai của ông Fidan tới Nga với tư cách Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Fidan nhậm chức vào tháng 6 năm ngoái và 2 tháng sau đó đã có chuyến thăm đầu tiên tới nước láng giềng Biển Đen của Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong chuyến thăm vào tháng 8 năm ngoái, vị quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đã gặp Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov và người đứng đầu Cơ quan An ninh Liên bang Nga Sergei Naryshkin, theo đài truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ TRT.

Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan ở Moscow, ngày 11/6/2024. Ảnh: Daily Sabah

Chuyến thăm Nga lần thứ hai của ông Fidan diễn ra chỉ một tuần sau khi ông Putin chỉ trích Thổ Nhĩ Kỳ một cách tế nhị về mối quan hệ ngày càng sâu sắc của Ankara với các tổ chức tài chính phương Tây.

Thổ Nhĩ Kỳ “đã tập trung vào việc vay vốn, đầu tư và nhận tài trợ từ các tổ chức tài chính phương Tây. Đây có lẽ không phải là điều xấu”, hãng thông tấn nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ Anadolu dẫn lời ông Putin nói vào thời điểm đó.

“Nhưng nếu liên quan đến việc hạn chế quan hệ thương mại, kinh tế với Nga thì nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thiệt nhiều hơn được. Tôi nghĩ có một mối đe dọa như vậy”, ông nói thêm, theo Anadolu. Nhà lãnh đạo Nga phát biểu tại một cuộc họp báo vào ngày 5/6.

Trong khi Ngoại trưởng Fidan đang hội đàm với các quan chức Nga ở Moscow, Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) Ajay Banga đang gặp Tổng thống Erdogan và Bộ trưởng Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Mehmet Simsek ở Ankara.

Ông Simsek và ông Banga đã thảo luận về “Chương trình khung hợp tác quốc gia” giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Ngân hàng Thế giới, hãng Anadolu đưa tin. Chuyến thăm đầu tiên của ông Banga tới Thổ Nhĩ Kỳ diễn ra sau khi tổ chức tài chính này vào tháng 4 tăng gấp đôi mức cho vay, bao gồm cả các khoản vay trực tiếp, cho Thổ Nhĩ Kỳ lên 35 tỷ USD như một phần của chương trình.

Sụt giảm thương mại

Ankara đang bị phương Tây giám sát trong bối cảnh có cáo buộc rằng Nga sử dụng Thổ Nhĩ Kỳ để lách các lệnh trừng phạt quốc tế liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine. Bộ Tài chính Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt đối với hàng chục công ty có trụ sở tại Thổ Nhĩ Kỳ kể từ khi chiến sự bắt đầu ở Đông Âu.

Tuy nhiên, Đại sứ Mỹ tại Ankara Jeff Flake cho biết vào tháng trước rằng Mỹ đang “thu được kết quả tốt hơn khi làm việc” với chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ nhằm ngăn chặn việc Nga sử dụng quốc gia liên lục địa Á-Âu này để lách các lệnh trừng phạt.

Nước này nhập khẩu hơn 44% lượng khí đốt tự nhiên từ Nga, nhưng trong bối cảnh áp lực ngày càng tăng từ phương Tây, đặc biệt là từ Mỹ, lượng khí đốt nhập khẩu này đã giảm.

Theo dữ liệu công bố tháng trước của Viện Thống kê Thổ Nhĩ Kỳ, TurkStat, từ tháng 1 đến tháng 4, xuất khẩu của Nga đạt 15 tỷ USD, một con số lớn nhưng thấp hơn mức 2 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước.

Phát biểu hôm 11/6, ông Putin thừa nhận sự sụt giảm này nhưng cho biết: “Chúng tôi cho rằng điều này chủ yếu là do việc điều chỉnh giá các mặt hàng xuất khẩu và nhập khẩu chính của chúng tôi. Tôi hy vọng rằng chúng ta sẽ có thể khắc phục tình trạng này trong thời gian tới”.

Nga và Thổ Nhĩ Kỳ là hai quốc gia láng giềng bên Biển Đen, nơi ngày càng trở thành điểm nóng kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng phát từ tháng 2/2022. Ảnh: Politico EU

Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên của liên minh quân sự NATO có mối quan hệ thân thiện với Moscow, đã không tham gia các lệnh trừng phạt của phương Tây chống lại Nga nhưng đã chặn các tàu chiến Nga tiếp cận eo biển Bosphorus và Dardanelles nối liền biển Aegean và Biển Đen. Ankara cũng cung cấp đạn dược và máy bay không người lái (UAV/drone) cho Ukraine.

Phát biểu tuần trước, ông Putin cũng chỉ trích Kiev, cho rằng các lực lượng vũ trang Ukraine đang sử dụng UAV của Thổ Nhĩ Kỳ để tấn công các đường ống dưới biển ở Biển Đen cung cấp khí đốt tự nhiên cho Thổ Nhĩ Kỳ.

“Ukraine cố gắng tấn công các đường ống dẫn khí đốt tới Thổ Nhĩ Kỳ. Đây không phải là một trò đùa hay cường điệu dưới bất kỳ hình thức nào”, nhà lãnh đạo Nga cho biết. Ông nói thêm: “Xin vui lòng thông báo cho người bạn của chúng tôi, Tổng thống Erdogan, về sự thật liên quan đến vấn đề này”.

Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ hồi đầu năm nay thông báo rằng ông Putin sẽ tới Thổ Nhĩ Kỳ vào tháng 2, nhưng chuyến thăm chưa bao giờ được phía Nga xác nhận và đã không diễn ra.

Ông Putin hôm 11/6 cũng cho biết, ông dự kiến sẽ gặp trực tiếp ông Erdogan vào ngày 3-4/7 tại thủ đô Astana của Kazakhstan bên lề một sự kiện quốc tế.

Minh Đức (Theo Al-Monitor, TASS)