Mỹ bắt đầu điều tra độc lập về cuộc chiến 20 năm ở Afghanistan

Một ủy ban đặc biệt do Quốc hội Mỹ thành lập để tiến hành đánh giá độc lập về cuộc chiến kéo dài 20 năm của Mỹ ở Afghanistan đã tổ chức phiên điều trần công khai đầu tiên hôm 19/7, Reuters đưa tin.

Theo Reuters, ủy ban lập pháp lưỡng đảng, gọi là Ủy ban về cuộc chiến ở Afghanistan (AWC), do Quốc hội Mỹ thành lập vào tháng 12/2021, cam kết sẽ "không nao núng" trong việc xem xét cách thức và lý do các quyết định quan trọng được đưa ra cũng như ai là người đã đưa ra chúng.

Tuy nhiên, trong khi trách nhiệm giải trình "là quan trọng hàng đầu, thì trọng tâm của chúng ta lại không phải là gán công hay đổ lỗi... mà là rút ra và áp dụng các bài học" cho các cuộc xung đột trong tương lai, Đồng Chủ tịch AWC Colin Jackson cho biết.

"Hôm nay chúng ta làm nên lịch sử", Đồng Chủ tịch AWC Shamila Chaudhary nói. "Chưa bao giờ Mỹ tiến hành đánh giá lập pháp độc lập và rộng rãi như vậy đối với việc ra quyết định của chính mình sau hậu quả của một cuộc xung đột".

Mỹ hoàn tất việc rút quân khỏi Afghanistan vào ngày 30/8/2021, đánh dấu sự kết thúc của cuộc chiến 20 năm, 2001–2021. Ảnh Reuters/CFR

Phiên điều trần công khai đầu tiên của AWC diễn ra vào thời điểm chỉ còn hơn một tháng nữa là đến dấu mốc 3 năm ngày Mỹ tiến hành cuộc rút quân vội vã khỏi quốc gia Nam Á và Taliban trở lại nắm quyền ở Kabul.

Trong suốt cuộc chiến ở nước ngoài dài nhất trong lịch sử nước Mỹ, khoảng 800.000 quân nhân Mỹ đã phục vụ tại Afghanistan kể từ tháng 10/2001, theo Bộ Quốc phòng Mỹ.

Trong cuộc chiến kéo dài 20 năm này, 2.238 quân nhân Mỹ đã thiệt mạng và gần 21.000 người bị thương. Các ước tính độc lập đưa ra con số lực lượng an ninh và dân thường Afghanistan thiệt mạng là hơn 100.000 người.

Theo Military.com, Ủy ban về cuộc chiến ở Afghanistan (AWC) được thành lập hơn 2 năm trước nhưng bắt đầu hoạt động chưa đầy 1 năm trước. Họ đang thu thập phản hồi và quan điểm từ các cựu chiến binh trên trang web của mình.

Công việc kéo dài 2 năm cũng bao gồm các sự kiện công khai, lời khai của các cựu chiến binh trong cuộc chiến, và dự kiến AWC sẽ đưa ra báo cáo trước tháng 8/2026.

AWC bao gồm 16 ủy viên, được bổ nhiệm đồng đều bởi các thành viên Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ.

"Nếu chúng ta làm tốt công việc của mình thì chúng ta có thể rút ra ý nghĩa từ sự hy sinh của những người đã phục vụ và mang lại cái nhìn sâu sắc cũng như công cụ cho những người có thể theo dõi chúng ta", Đồng Chủ tịch Jackson nói trong tuyên bố mở đầu phiên điều trần.

"Chỉ bằng cách trung thực về quá khứ, dù điều đó có thể không thoải mái, chúng ta mới có thể hy vọng cải thiện sự hiểu biết và hiệu suất của các thế hệ công dân và người ra quyết định trong tương lai", ông Jackson, người từng là Phó trợ lý Bộ trưởng Quốc phòng về Afghanistan dưới thời chính quyền Trump, cho biết.

"Phạm vi và nhiệm vụ rất tham vọng, nhưng nhiệm vụ còn có ý nghĩa hơn vì nó gắn liền với tất cả những người đã hy sinh và phục vụ", Đồng Chủ tịch Chaudhary, người đã làm việc tại Bộ Ngoại giao và Hội đồng An ninh Quốc gia về các vấn đề Afghanistan và Pakistan dưới thời chính quyền Obama, nói thêm.

Minh Đức (Theo Reuters, Military.com)