Vụ sát hại Ismail Haniyeh tại Iran dấy lên lo ngại về hành động đáp trả

Trong sáng thứ Tư, lãnh đạo tổ chức Hamas Ismail Haniyeh đã bị sát hại tại thủ đô Tehran của Iran. Đây là một vụ tấn công dẫn tới hàng loạt những đe dọa trả thù nhằm vào Israel và làm dấy lên nhiều lo ngại về khả năng cuộc xung đột tại Gaza có thể lan tràn trở thành một cuộc chiến tranh diện rộng trên toàn Trung Đông.

Tổ chức dân quân Palestine Hamas và Đoàn Vệ binh Cách mạng Iran đã xác nhận về việc Haniyeh thiệt mạng. Đoàn vệ binh cũng cho biết, vụ việc đã xảy ra chỉ vài giờ sau khi Haniyeh tham dự lễ tuyên thệ của tân tổng thống Iran.

Mặc dù vụ không kích nhằm vào Haniyeh được cho là đã được thực hiện bởi Israel, chính phủ dưới quyền Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã không đưa ra tuyên bố chịu trách nhiệm nào và cho biết sẽ không bình luận về vụ sát hại này.

Khalil Al-Hayya, quan chức cấp cao của Hamas trong một cuộc họp báo tại Tehran đã trích lời một số nhân chứng cho biết, Haniyeh đã thiệt mạng khi một tên lửa tấn công "trực diện" nhằm vào một nhà khách nơi ông tạm trú.

Haniyeh thường hoạt động tại Qatar, đã trở thành bộ mặt ngoại giao quốc tế của Hamas kể từ khi cuộc chiến tại Gaza bùng nổ sau khi Hamas tổ chức vụ tấn công ngày 7/10. Ông đã tham dự nhiều cuộc đàm phán quốc tế nhằm đạt được thỏa thuận ngừng bắn cho khu nội phận Palestine.

Ông Netanyahu đã không đề cập tới vụ sát hại Haniyeh trong một bài phát biểu trên truyền hình vào tối thứ Tư, nhưng cho biết Israel đã thực hiện một cú đòn chí tử nhằm vào nhiều tổ chức ủy quyền của Iran trong thời gian gần đây, bao gồm Hamas và Hezbollah, và sẽ phản ứng dữ dội trước mọi hành động tấn công.

"Chúng tôi đã chuẩn bị sẵn sàng cho mọi tình huống và sẽ quyết tâm đoàn kết trước mọi mối đe dọa. Israel sẽ buộc các phe gây hấn phải trả cái giá đắt".

Những diễn biến gần đây được coi là bước lùi lớn trong nỗ lực đạt được thỏa thuận ngừng bắn cho cuộc chiến dài gần 10 tháng qua tại Gaza giữa Israel và tổ chức Hamas.

Trong một tuyên bố, cánh vũ trang Hamas đã khẳng định vụ sát hại Haniyeh sẽ "đưa cuộc chiến lên tầm cao mới và dẫn tới nhiều hậu quả nghiêm trọng". Với cam kết sẽ đáp trả, Iran tuyên bố 3 ngày quốc tang và khẳng định Mỹ cũng phải chịu trách nhiệm vì đã hậu thuẫn Israel.

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, hàng ngàn người biểu tình ủng hộ Palestine đã diễu hành trên đường phố Istanbul vào cuối ngày thứ Tư nhằm biểu tình vụ sát hại Haniyeh.

Người biểu tình tại quận Fatih giơ cao áp phích có ảnh của Haniyeh, hô khẩu hiệu "Israel sát nhân, ra khỏi Palestine" và vẫy cờ Thổ Nhĩ Kỳ và Palestine.

Washington đã thể hiện lo ngại về khả năng leo thang. Tuy nhiên, phát ngôn viên an ninh quốc gia của Nhà Trắng John Kirby cho biết, Mỹ cho rằng khả năng này hoàn toàn có thể tránh khỏi và sẽ không xảy ra trong tương lai gần và đang tiếp tục làm việc để ngăn chặn khả năng này.

Trước các phóng viên, ông cho biết mức rủi ro "có phần tăng cao, những rủi ro này khiến mục tiêu giảm leo thang, ngăn ngừa leo thang và thuyết phục các bên kiềm chế – những nhiệm vụ của chúng tôi – khá phức tạp".

Ảnh: REUTERS/Ảnh tài liệu.

Vụ ám sát Haniyeh xảy ra chưa đầy 24 giờ sau khi Israel tuyên bố đã tiêu diệt chỉ huy quân đội cấp cao nhất của Hezbollah nhằm đáp trả cho vụ tấn công đẫm máu tại Golan.

Hezbollah xác nhận chỉ huy quân sự Fuad Shukr đã thiệt hại trong một vụ không kích của Israel nhằm vào ngoại ô Beirut.

Hãng truyền thông Tele Liban đưa tin trong thứ Tư, cho biết 7 người thiệt mạng và 78 người bị thương trong vụ không kích tại Beirut, trích thông tin từ cơ quan dân phòng địa phương. Truyền thông quốc gia Iran cho biết, một cố vấn quân sự Iran cũng đã thiệt mạng trong vụ tấn công này.

Khamenei: Israel đang khiêu khích dẫn tới "sự trừng phạt mạnh tay"

Lãnh tụ Tối cao Iran, Ayatollah Ali Khamenei cho biết, Israel đã đề ra căn cứ cho "sự trừng phạt mạnh tay nhằm vào họ" và Tehran có nhiệm vụ trả thù cho vụ sát hại Haniyeh. Lực lượng Iran đã từng thực hiện một số vụ tấn công trực diện nhằm vào Israel trong các giai đoạn trước và trong cuộc chiến tại Gaza.

Các nhà phân tích và Hamas cho biết, người kế nhiệm Haniyeh tiềm năng có thể là Khaled Meshaal, một phó tướng của ông đang sinh sống tại Qatar.

Phát ngôn viên chính phủ Israel David Mencer trước các phóng viên cho biết, Israel vẫn cam kết theo đuổi thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza và giải phóng con tin mà các nhóm dân quân đang giam giữ tại Gaza.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, tại Singapore, đã né tránh một câu hỏi về vụ sát hại Haniyeh, cho biết thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza là chìa khóa giúp tránh khỏi leo thang xung đột trong khu vực. Trước Channel News Asia, ông cho biết, Mỹ không có thông tin cũng như không liên quan tới vụ ám sát.

Qatar, quốc gia đã đảm nhiệm vai trò trung gian thương lượng trong các đàm phán hướng tới thỏa thuận ngừng bắn tại Gaza cùng với Ai Cập, đã lên án vụ sát hại Haniyeh.

Thủ tướng Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani trên X đã viết: "Làm sao nỗ lực thương lượng có thể thành công nếu như một phe ám sát nhà thương lượng của phe còn lại?"

Tại Washington, Kirby cho biết tiến trình thỏa thuận ngừng bắn "chưa sụp đổ hoàn toàn", cho biết thêm: "Chúng tôi tin rằng thỏa thuận đang được đàm phán là đáng được theo đuổi".

Mặc dù người dân Israel đang ăn mừng, người dân sinh sống tại Gaza lại lo ngại việc Haniyeh thiệt mạng sẽ khiến chiến sự kéo dài hơn nữa.

Hachem Al-Saati, một người dân địa phương tại Gaza, cho biết: "Tin này thực sự đáng sợ. Chúng tôi đã coi ông như cha của mình".

Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)