Kịch bản nào cho giá gạo cuối năm, nếu Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo?

Dự báo về giá gạo đến cuối năm

Theo số liệu thống kê sơ bộ của Tổng cục Hải quan, 8 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo đạt hơn 6,15 triệu tấn, mang về 3,85 tỷ USD. So với cùng kỳ năm ngoái tăng 5,8% về lượng và tăng 21,7% về kim ngạch. Xuất khẩu gạo tăng nhẹ về khối lượng nhưng tăng mạnh về kim ngạch do giá gạo xuất khẩu bình quân tăng 14,8% so với cùng kỳ năm 2023, lên mức 625 USD/tấn.

Dự báo mới nhất về giá gạo từ nay đến cuối năm. (Ảnh: N.H)

Top các thị trường xuất khẩu chính của gạo Việt Nam lần lượt là: Philippines, Indonesia, Malaysia và Trung Quốc. Trong đó, 8 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Indonesia đạt 913,888 nghìn tấn, trị giá 557,77 triệu USD, so với cùng kỳ năm 2023 tăng 27,26% về khối lượng và tăng 54,40% về giá trị, chiếm 14,85% tổng lượng gạo xuất khẩu của cả nước.

8 tháng đầu năm 2024, xuất khẩu gạo sang thị trường Malaysia đạt 582,872 nghìn tấn, trị giá 346 triệu USD, so với cùng kỳ năm trước tăng 2,12 lần về khối lượng và tăng 2,53 lần về kim ngạch.

Trên thị trường thế giới, giá gạo xuất khẩu của Ấn Độ đã xuống mức thấp nhất trong 8 tháng gần đây. Cụ thể, gạo đồ 5% tấm được chào bán ở mức 528-534 đô la Mỹ/tấn, giảm so với mức 535-540 đô la Mỹ/tấn của tuần trước.

Chủ tịch Hiệp hội các nhà xuất khẩu gạo Ấn Độ Krishna Rao cho biết, người mua đang trì hoãn mua hàng là do kỳ vọng vào việc giảm thuế xuất khẩu của Ấn Độ. Điều này đang gây áp lực lên nhu cầu gạo xuất khẩu của nước này.

Với mục tiêu hỗ trợ nông dân đang gặp khó khăn và thúc đẩy xuất khẩu gạo basmati, Chính phủ Ấn Độ đã quyết định dỡ bỏ giá sàn đối với loại gạo này kể từ ngày 13/9, chỉ vài tuần trước khi bắt đầu vụ thu hoạch mới.

Không chỉ gạo Ấn Độ mà giá gạo 5% tấm của Thái Lan cũng giảm mạnh. Tuần qua, giá của loại gạo này đã giảm xuống mức thấp nhất trong hơn một năm, chỉ còn từ 550-565 đô la Mỹ/tấn.

Các thương nhân tại Bangkok đánh giá, lũ lụt đã gây ra những tác động nhất định đến sản lượng gạo của Thái Lan. Một số cho rằng giá gạo vẫn còn cao và cần phải điều chỉnh để cạnh tranh hơn, trong khi những người khác lại lạc quan về triển vọng tương lai nhờ vào nhu cầu từ nhiều thị trường khác.

Ông Đỗ Hà Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam - cho hay, việc này sẽ ít tác động đến giá gạo Việt Nam. Do đây là gạo phẩm cấp thấp, chủ yếu tiêu thụ tại khu vực thị trường châu Phi.

Thậm chí, trong trường hợp Ấn Độ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo, ông Đỗ Hà Nam đánh giá, việc này cũng sẽ không gây tác động nhiều lên giá lúa gạo xuất khẩu trong nước. Bởi giống lúa của Ấn Độ khác với Việt Nam. Gạo Ấn Độ chủ yếu là gạo phẩm cấp thấp và xuất khẩu sang thị trường châu Phi. Còn tại Việt Nam, phần lớn diện tích đã được bà con chuyển sang trồng các giống lúa chất lượng cao và phân khúc thị trường xuất khẩu khác của Ấn Độ.

Đồng quan điểm về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Phước Thành 4 - cho rằng, nếu Ấn Độ mở cửa lại thị trường gạo cấp thấp, trước mắt gạo Việt Nam không bị ảnh hưởng nhiều, ngay cả vụ Thu Đông mà khu vực Đồng bằng sông Cửu Long sắp xuống giống cũng không ảnh hưởng đáng kể, vì khoảng 60 - 70% diện tích vụ lúa này được người nông dân trồng các giống lúa chất lượng cao, như RVT, ST21 và ST25 để tiêu dùng trong nước và chuẩn bị cho gạo Tết sắp tới. Phần còn lại bán vào các thị trường như Philippines, Trung Quốc, Trung Đông và EU.

Kịch bản nào cho giá gạo cuối năm?

Ông Đỗ Hà Nam chia sẻ, giá lúa và giá gạo trong nước tăng liên tục trong cả tuần qua. Ngoài vấn đề do ảnh hưởng của mưa bão tác động đến nguồn cung lúa gạo từ nay đến cuối năm, các hợp đồng xuất khẩu doanh nghiệp đã ký rất lớn, giá gạo xuất khẩu được ký với giá thấp, do đó, doanh nghiệp cố để chờ mua với giá thấp. Tuy nhiên, sau thời gian chờ không được, buộc các doanh nghiệp phải mua gạo để trả đơn hàng cho đối tác đã ký.

Lượng xuất khẩu từ nay đến cuối năm theo nhận định của Hiệp hội Lương thực Việt Nam và báo cáo của các Bộ, ngành, chúng ta không còn nhiều.

"Trong thời gian vừa qua, nhiều thông tin đưa ra giá lúa gạo xuống thấp khiến cho các nhà mua hàng cũng đang ép lại doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp cũng đang lo nguồn hàng cho các đơn hàng đã ký, do đó, họ cũng không quá quan tâm đến các đơn hàng mới", ông Đỗ Hà Nam nói.

Trong khi đó, theo một số doanh nghiệp xuất khẩu gạo, sau vụ giá thấp, gạo Việt trở lại thắng thầu số lượng lớn với giá tốt từ Indonesia. Theo đó, các doanh nghiệp Việt Nam thắng 7 trên tổng số 12 gói thầu. Tổng số lượng gạo mà các doanh nghiệp Việt Nam trúng thầu là 185.000 tấn/320.000 tấn. Giá trúng thầu lần này giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Myanmar đồng mức là 563 USD/tấn.

Tuy nhiên, với việc giá gạo xuất CIF hiện nay, thị trường bán lên tới 630 USD/tấn, do đó, với các doanh nghiệp đã mua đủ lượng gạo để xuất khẩu thì không sao nhưng với các doanh nghiệp chưa mua đủ sẽ gặp rủi ro về giá.

Không dễ để đưa ra được nhận định về giá gạo xuất khẩu từ nay đến cuối năm, tuy nhiên, xu hướng giá gạo xuất khẩu giảm từ nay đến cuối năm là khó. Lượng xuất khẩu từ nay đến cuối năm theo nhận định của Hiệp hội Lương thực Việt Nam và báo cáo của các Bộ, ngành, chúng ta không còn nhiều. Trong khi đó, Philippines dự kiến còn nhập khoảng 1 triệu tấn gạo từ Việt Nam.

Indonesia – thị trường nhập khẩu gạo lớn thứ 2 của Việt Nam - vừa công bố mời thầu gần nửa triệu tấn gạo, yêu cầu nhận hàng trong tháng 10 và 11. Theo đó, cơ quan hậu cần quốc gia Indonesia vừa ra thông báo mời thầu gạo tháng 9 với số lượng lên đến 450.000 tấn - lượng mời thầu cao nhất từ trước đến nay - loại gạo trắng 5% tấm sản xuất trong niên vụ 2024 (đã xay xát không quá 6 tháng). Theo yêu cầu của Indonesia, gạo phải có nguồn gốc từ Việt Nam, Thái Lan, Myanmar, Campuchia, Pakistan và sẽ nhận hàng trong tháng 10 và 11.

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cơn bão số 3 (bão Yagi) đã khiến 190.358 ha lúa bị ngập úng, thiệt hại. Ông Nguyễn Như Cường, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), nhận định, dù vựa gạo xuất khẩu nằm tại khu vực đồng bằng sông Cửu Long, tuy nhiên, thiệt hại nặng nề từ cơn bão số 3, lũ lụt đang diễn ra ở các tỉnh phía Bắc có thể ảnh hưởng đến sản xuất lúa gạo Việt Nam.

Hiện Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang tiếp tục tổng hợp thiệt hại. Bộ cũng đã ban hành công văn gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khu vực phía Bắc hướng dẫn nông dân phục hồi sản xuất sau mưa bão về khắc phục sản xuất trồng trọt sau cơn bão số 3, trong đó có mặt hàng lúa gạo.

Các chuyên gia cũng kỳ vọng, sản lượng gạo xuất khẩu vẫn đảm bảo nhờ giống lúa mới, năng suất và chất lượng cao, với đà tăng nhập khẩu của các đối tác, xuất khẩu gạo của nước ta vẫn sẽ đạt mục tiêu đã đặt ra.

KHÁNH LINH (t/h)