Ý nghĩa quan trọng của lễ cúng Giao thừa

Ý nghĩa quan trọng của lễ cúng Giao thừa

Lễ cúng Giao thừa hay còn gọi là lễ trừ tịch được thực hiện vào khoảng từ 11 giờ đêm ngày 30 tháng Chạp Âm lịch đến 1h sáng mùng 1 Tết. Đây là phong tục cực kỳ quan trọng vào ngày Tết cổ truyền của người Việt Nam.

Đầu tiên, cần biết Giao thừa là thời điểm chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, đánh dấu sự kết thúc năm cũ theo Âm lịch để bước sang ngày đầu tiên của năm mới.

Khác với Giao thừa Dương lịch luôn cố định diễn ra mỗi năm vào đúng 12 giờ đêm ngày 31/12 Dương lịch, Giao thừa Âm lịch hay Tết Nguyên đán diễn ra vào đúng 12 giờ đêm ngày 30 tháng Chạp Âm lịch. Nếu là tháng thiếu không có ngày 30 (như năm nay), đêm Giao thừa sẽ rơi vào đêm ngày 29 tháng Chạp Âm lịch.

Lễ cúng Giao thừa đánh dấu tiễn đưa một năm cũ và chào đón năm mới thuận lợi, may mắn hơn. Bởi lẽ, thời khắc Giao thừa được xem là lúc trời đất giao hòa - âm dương hòa hợp, vạn vật đều bừng lên sức sống mới đầy hy vọng. Ngoài ra, lễ cúng Giao thừa còn mang ý nghĩa tưởng nhớ công đức của cha ông và mời gọi tổ tiên về nhà ăn Tết.

Cùng vì mức độ quan trọng và ý nghĩa như vậy mà lễ cúng Giao thừa luôn được người dân Việt chuẩn bị kỹ lưỡng về nghi thức, lễ vật cùng những lưu ý việc nên làm hay kiêng kỵ trong ngày này.

Phong tục truyền thống đêm Giao thừa

Do là thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, người dân quan niệm rằng Giao thừa cũng là thời gian để gác lại những chuyện buồn, xui xẻo của năm vừa qua để hy vọng vào một năm mới có nhiều tiến triển tích cực hơn.

Đêm Giao thừa cũng là lúc những thành viên gia đình, từ người trẻ đến người lớn tuổi, trở về nhà sum họp, đoàn viên, tổng kết lại những gì đã làm được trong một năm vừa qua, cũng như đặt ra những mục tiêu và dự định cho năm mới.

Những phong tục truyền thống và những điều có thể làm trong đêm Giao thừa để có một năm mới nhiều may mắn, tài lộc thường gồm:

1. Cúng Giao thừa

Cúng Giao thừa là phong tục truyền thống không thể thiếu trong đêm Giao thừa. Ở mỗi vùng miền, địa phương đều có cách bài trí và lễ cúng khác nhau. Chung quy lại, lễ cúng giao mang ý nghĩa là một lời tạm biệt cho năm cũ đã qua và cầu mong năm mới sẽ có nhiều niềm hân hoan và may mắn hơn.

Lễ cúng 30 Tết được bắt đầu đúng vào khoảnh khắc bước sang năm mới giờ chính Tý (tức 0h ngày mùng 1 Tết). Gia chủ làm lễ khấn, cầu nguyện với Trời Đất tổ tiên, mời gia tiên về nhà cùng ăn Tết; đồng thời cầu mong sự may mắn, an lành, một năm mới làm ăn phát đạt.

2. Chọn hướng xuất hành

Đây là nghi thức gia chủ sẽ là người xuất hành khỏi nhà theo hướng và thời gian mà họ cho là may mắn sau khi lễ cúng đêm Giao thừa. Người phương Đông quan niệm, việc lựa chọn đúng hướng, ngày giờ xuất hành sẽ khiến cho gia chủ có công việc làm ăn thuận lợi, gặp nhiều may mắn, sức khỏe an khang. Chính vì vậy, sau khi cúng Giao thừa, người ta thường sẽ coi ngày giờ hợp phong thủy, bắt đầu xuất hành để cầu may cho bản thân cũng như cả gia đình.

3. Mua muối đêm Giao thừa

Các cụ có câu “đầu năm mua muối, cuối năm mua vôi”. Tục lệ truyền thống này từ xưa đến nay vẫn được duy trì. Người dân quan niệm, muối không chỉ có ý nghĩa xua đuổi tà ma, điềm rủi mà còn mang ý nghĩa thể hiện sự gắn kết tình cảm quan hệ gia đình, con cái khỏe mạnh, thuận hòa. Do vậy, sau đêm Giao thừa, người ta thường mua những bịch muối nhỏ được gói trong bao giấy màu vàng, màu đỏ ở các khu phố, khu chợ.

4. Xông đất

Xông đất là một trong những tục lệ truyền thống lâu đời trong đêm Giao thừa và ngày đầu năm mới. Người xông đất là người đến chúc tết đầu tiên của gia đình, có thể là ngẫu nhiên đến hoặc được gia chủ lựa chọn trước sao cho hợp tuổi, hợp mệnh. Hầu hết gia đình người Việt rất coi trọng tục này vì họ tin rằng người đầu tiên đến xông đất, nếu như hợp tuổi có thể đem lại may mắn, tài lộc cho cả năm.

5. Chúc tết

Trong thời khắc đất trời bước vào những giây phút đầu tiên của năm mới, mọi người sẽ dành cho nhau những lời chúc ý nghĩa mong cho một năm mới đầy thuận hòa, may mắn, hạnh phúc và nhiều thành công.

6. Mừng tuổi

Đặc biệt, trong dịp năm mới không thể không nhắc đến phong tục truyền thống mừng tuổi. Theo tục lệ, người lớn sẽ mừng tuổi trẻ em bằng những đồng tiền mới, cho vào phong bao lì xì màu đỏ nhằm cầu chúc may mắn, sức khoẻ trong năm mới. Điều quan trọng không nằm ở tiền mừng tuổi nhiều hay ít, mà cái cốt yếu là ý nghĩa câu chúc của mọi người dành cho nhau. Con cháu chúc ông bà, bố mẹ sức khỏe an khang, trường thọ. Ông bà mong con cháu mạnh khỏe, học hành thành đạt, làm ăn buôn bán gặp nhiều may mắn.

7. Đi lễ chùa, lễ đền miếu

Sau lễ cúng Giao thừa, người dân thường đi lễ chùa, lễ ở đền miếu để cầu xin Thần Phật phù hộ cho gia đình một năm mới an lành, hạnh phúc.

8. Đi hái lộc
Nhiều người khi đi lễ chùa đầu năm sẽ ra sân vườn chùa bẻ một cành lá gọi là hái lộc với ý nghĩa mang lộc của Thần Phật về nhà. Cành lộc này sẽ được trưng trước bàn thờ gia tiên cho đến khi tàn khô. Ngoài ra, khi đi lễ cầu an, nhiều người không hái lộc mà xin hương lộc bằng cách đốt một nén hương rồi mang hương đó về, cắm vào bình hương bàn thờ nhà mình.