Các nước Baltic cảm thấy căng thẳng khi Mỹ đóng băng viện trợ Ukraine
Ba quốc gia Baltic ở sườn phía Đông của NATO nằm trong số những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất đối với Ukraine, cả về mặt ngoại giao và viện trợ quân sự.
Quyết định của Washington về tạm dừng viện trợ quân sự cho Ukraine theo sau cuộc tranh luận gay gắt tại Nhà Trắng giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã khiến khu vực Baltic căng thẳng.
Khi dòng chảy vũ khí của Mỹ bắt đầu chậm lại vào ngày 4/3 trong bối cảnh căng thẳng giữa Kiev và Washington, các nhà lãnh đạo của Estonia, Latvia và Litva (Lithuania) đã nhanh chóng lên tiếng ủng hộ Ukraine.
Họ đồng thời cũng khuyến khích cả hai bên đạt được thỏa thuận trong bối cảnh lo ngại rằng hậu quả từ thảm hoạ ngoại giao tại Phòng Bầu dục giữa ông Trump và ông Zelensky có thể khiến Ukraine dễ bị tổn thương hơn.
"Điều quan trọng nhất hiện nay là các cuộc đàm phán không dừng lại, rằng các mối liên hệ đã được thiết lập trước đó không bị lu mờ bởi cảm xúc", Tổng thống Litva Gitanas Nauseda phát biểu tại một cuộc họp báo.
Quân đội Bundeswehr của Đức tham gia ngày cuối cùng của cuộc tập trận Quadriga 2024 của NATO, thể hiện năng lực phòng thủ ở sườn phía đông của liên minh tại Pabradė, Litva. Ảnh: United24Media
Ba quốc gia Baltic ở sườn phía Đông của NATO nằm trong số những nước ủng hộ mạnh mẽ nhất đối với Ukraine, cả về mặt ngoại giao và viện trợ quân sự – tất nhiên là trong khả năng của họ xét đến quy mô tương đối nhỏ của bộ ba này.
Diễn biến mới nhất giữa Kiev và Washington đã mang đến một tầng bất ổn mới cho khu vực.
Điều này thúc đẩy các lời kêu gọi các chính phủ châu Âu tăng cường và lấp đầy những khoảng trống tiềm ẩn trên chiến trường cho Ukraine và các thành viên NATO tuyến đầu, bao gồm các quốc gia Baltic, trong trường hợp chính quyền Trump quyết định giảm số lượng quân nhân Mỹ được triển khai trên khắp cựu lục địa.
Trong bối cảnh đó, các quan chức Baltic đang nỗ lực hết mình để đưa ra một giải pháp ngoại giao, sao cho Ukraine không bị đẩy ra rìa, đồng thời lại có thể thu hẹp khoảng cách với Mỹ.
"Ukraine quyết tâm đạt được hòa bình, nhưng đó phải là một nền hòa bình lâu dài", Bộ trưởng Ngoại giao Estonia Margus Tsahkna cho biết hôm 4/3 sau cuộc điện đàm với người đồng cấp Ukraine Andriy Sybiha.
Tuy nhiên, sự rạn nứt ngày càng sâu sắc giữa Mỹ dưới thời chính quyền Trump và các đồng minh châu Âu sẽ đòi hỏi phải điều chỉnh trong khu vực và xa hơn nữa, ông Tomas Tomilinas, một thành viên của quốc hội Litva, nhận định.
"Rõ ràng là những thay đổi đáng kể đang diễn ra trong chính sách của Mỹ liên quan đến cuộc chiến ở Ukraine", ông Tomilinas nói với RFE/RL hôm 6/3, đồng thời cho biếtthêm rằng châu Âu cần đầu tư nhanh chóng vào khả năng phòng thủ của chính mình.
"Cuộc thảo luận hiện nay là về việc tạo ra các công cụ tài chính nghiêm túc cho chính sách phòng thủ chung của châu Âu", nhà lập pháp Litva nói.
Kể từ khi kết thúc Thế chiến II, Mỹ đã hỗ trợ phần lớn khuôn khổ an ninh trên khắp châu Âu, nhưng chính quyền Trump đã ra hiệu rằng điều này có thể thay đổi khi Lầu Năm Góc tiến hành đánh giá lại dấu ấn quân sự của Mỹ ở lục địa này và để mắt đến khả năng cắt giảm quân số.
Washington đã tuyên bố sẽ không có cuộc rút quân nào sắp xảy ra, nhưng sự rạn nứt xuyên Đại Tây Dương về kế hoạch hòa bình cho cuộc xung đột ở Ukraine, bao gồm cả khả năng triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình châu Âu, đã thay đổi cuộc thảo luận của các nhà hoạch định chính sách.
Các chính phủ châu Âu đã tăng chi tiêu quân sự trong những năm gần đây, và nhiều chính phủ đã công bố mức tăng mới kể từ khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1.
Trong khi sự hậu thuẫn của NATO và quân đội Mỹ rất quan trọng đối với các quốc gia Baltic, cả ba quốc gia này đều đáp ứng được chuẩn chi tiêu của NATO và nằm trong số những quốc gia đóng góp nhiều nhất cho liên minh này, tính theo tỉ lệ phần trăm tổng sản phẩm quốc nội (GDP).
Khu vực này cũng có hơn 2.000 quân Mỹ, với khoảng 1.000 quân ở Litva và 600 quân ở Estonia và Latvia. Các quốc gia Baltic cũng là nơi NATO triển khai quân từ Anh, Canada và Đức.
Bản thân ông Trump gần đây đã nói rằng Washington vẫn cam kết với Estonia, Latvia và Litva, nhưng ông vẫn nhắc lại lời kêu gọi NATO tăng cường chi tiêu quốc phòng.
"Đây là một khu vực khó khăn… nhưng chúng tôi cam kết", ông Trump nói với các phóng viên vào ngày 28/ 2. "Chúng tôi sẽ rất cam kết. Và chúng tôi cam kết với NATO. Nhưng NATO cần phải hành động và người châu Âu phải hành động nhiều hơn những gì họ đã làm".
Ông Tomilinas, nhà lập pháp Litva, cho biết các chính phủ châu Âu cần "tăng gấp đôi số tiền chúng tôi hiện đang chi cho quốc phòng" nếu lục địa này nghiêm túc trong việc ủng hộ Kiev.
"Ở Litva, thái độ ủng hộ Ukraine vẫn không thay đổi", ông nói. "Litva ưu tiên lợi ích của Ukraine vì hiện tại, nước này đang bảo vệ an ninh của châu Âu và ngăn chặn mối đe dọa".
Trong một diễn biến liên quan đến hiện diện quân sự của Mỹ ở châu Âu, tờ The Telegraph hôm 7/3 dẫn các nguồn thạo tin cho biết rằng ông Trump có khả năng đang tính tái triển khai quân đội Mỹ đang đồn trú ở Đức tới Đông Âu, cụ thể là Hungary.
Khoảng 160.000 quân nhân đang tại ngũ đang đồn trú bên ngoài Mỹ, phần lớn trong số đó đang ở Đức.
"Mặc dù chưa có thông báo cụ thể nào sắp được đưa ra, nhưng quân đội Mỹ luôn cân nhắc việc tái triển khai quân đội trên khắp thế giới để giải quyết tốt nhất các mối đe dọa hiện tại đối với lợi ích của chúng tôi", ông Brian Hughes, một phát ngôn viên an ninh quốc gia Nhà Trắng, cho biết.
Minh Đức (Theo RFE/RL, Telegraph)
Link nội dung: https://dulichgiaitri.vn/cac-nuoc-baltic-cam-thay-cang-thang-khi-my-dong-bang-vien-tro-ukraine-a205172.html