Phòng, chống bạo lực học đường: Cần sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Sáng 20/6, trong phiên chất vấn tại Quốc hội, vấn đề bạo lực học đường tiếp tục được đặt lên bàn nghị sự với những câu hỏi thẳng thắn, giàu tính nhân văn từ các đại biểu, phản ánh nỗi lo ngại sâu sắc của xã hội về môi trường giáo dục hiện nay.

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (Quảng Bình) mở đầu bằng một câu hỏi đầy trăn trở: “Khi nào trong trường học không còn bạo lực và Bộ trưởng có thể cam kết về thời điểm ấy không?” Bà cho rằng, dù ngành giáo dục đã có nhiều giải pháp, nhưng bắt nạt trên mạng - một dạng bạo lực học đường mới - vẫn đang diễn biến phức tạp, tác động nặng nề đến thể chất, tinh thần, và sự phát triển toàn diện của học sinh. 

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Một phần quan trọng của giáo dục nhân cách nằm ở sự gương mẫu của người lớn, đặc biệt là trong gia đình - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Trường học không thể đứng ngoài xã hội

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn thừa nhận, không ai làm giáo dục lại không đau đáu mong muốn trường học là nơi an toàn, hạnh phúc cho học sinh. Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn chỉ ra rằng: “Trường học là một phần của xã hội, và bức tường quanh trường ngày càng mỏng trước sự bủa vây của Internet, mạng xã hội và truyền thông”.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo nói: “Nếu một ngày trong trường học không còn bạo lực, thì đó cũng là ngày người lớn ngoài xã hội ngừng đánh nhau. Trẻ con chỉ nhìn nhau bằng ánh mắt yêu thương thuần túy”. Theo ông, xã hội cần nhìn thẳng vào thực tế để nỗ lực giảm thiểu và kiểm soát bạo lực học đường bằng mọi cách có thể.

Bộ trưởng dẫn số liệu cho thấy, 70% học sinh có hành vi bạo lực đến từ những gia đình có hoàn cảnh đặc biệt – ly hôn, bạo lực gia đình, thiếu quan tâm. Những yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý và hành vi của học sinh. “Một phần quan trọng của giáo dục nhân cách nằm ở sự gương mẫu của người lớn, đặc biệt là trong gia đình”, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh. 

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, việc phòng chống bạo lực trên không gian mạng – mặt trận mới và khó kiểm soát hơn rất nhiều trong môi trường học đường hiện đại - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Miền núi, đô thị và những sắc thái khác nhau của bạo lực

Đại biểu Nàng Xô Vi (Kon Tum) tiếp tục chất vấn về tình trạng bạo lực học đường, đặc biệt ở vùng miền núi và dân tộc thiểu số - nơi học sinh thiếu kỹ năng tự bảo vệ, giáo viên phải kiêm nhiệm nhiều vai trò và trường học thiếu chuyên gia tâm lý.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng cần nhìn nhận một cách phân vùng: “Ở vùng sâu, vùng xa, bạo lực thể chất không phức tạp như ở đô thị. Nhưng bạo lực tinh thần, nhất là trên không gian mạng, lại phức tạp hơn, chiếm 20–25% các vụ việc, và đang có xu hướng gia tăng”.

Ông kêu gọi sự chú ý đặc biệt đến việc phòng chống bạo lực trên không gian mạng-mặt trận mới và khó kiểm soát hơn rất nhiều trong môi trường học đường hiện đại. 

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) đề xuất Quốc hội nên ra một nghị quyết kêu gọi sự đồng hành mạnh mẽ hơn nữa từ xã hội và gia đình trong giáo dục - Ảnh: VGP/Nhật Bắc

“Ba chân kiềng” của sự nghiệp trồng người

Trong phần tranh luận, đại biểu Trương Trọng Nghĩa (TPHCM) đưa ra một cái nhìn tổng thể: giáo dục là sự nghiệp trồng người, và để thành công phải dựa vào ba “chân kiềng”: nhà nước -xã hội-gia đình. “Chúng ta chất vấn Bộ trưởng là chất vấn một chân trong ba chân đó. Mỗi bên đều có vai trò riêng, không thể thay thế”.

Ông Nghĩa chỉ ra rằng, khi “cái thiện” bất lực, điều đó không chỉ phản ánh giới hạn của nhà trường, mà còn là khoảng trống trong trách nhiệm của xã hội và gia đình. Ông dẫn chứng, dù một số quốc gia đã có chính sách hạn chế học sinh sử dụng mạng xã hội và smartphone, nhưng nếu gia đình buông lỏng, truyền thông xem nhẹ vai trò giáo dục, thì chính sách cũng khó phát huy hiệu quả.

“Tivi có chế độ kiểm soát nội dung theo độ tuổi, nhưng thử hỏi có bao nhiêu cha mẹ thực sự dùng đến chức năng đó?”, ông đặt vấn đề.

Từ đó, ông đề xuất Quốc hội nên ra một nghị quyết kêu gọi sự đồng hành mạnh mẽ hơn nữa từ xã hội và gia đình trong giáo dục-để việc trồng người không chỉ là trách nhiệm của riêng nhà trường. 

Trước những tranh luận sắc bén, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đồng tình sâu sắc: “Không thể có giáo dục chất lượng nếu thiếu sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Đó là quan điểm nhất quán của chúng tôi”.

Ông cam kết sẽ tiếp tục đẩy mạnh các giải pháp giáo dục đạo đức, tăng cường hoạt động tích cực trong trường học, đặc biệt là với bạo lực trên mạng-vấn đề đang ngày càng nổi cộm. 

Thu Trang