Mở rộng nhóm đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp từ 1/1/2026

So với Luật Việc làm số 38/2013/QH13, Luật Việc làm (sửa đổi) có rất nhiều điểm mới nổi bật, trong đó sửa đổi chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) theo hướng mở rộng đối tượng tham gia và nâng cao quyền lợi hơn cho người lao động.

Thông tin trên báo Lao Động, Luật Việc làm hiện hành quy định đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm thất nghiệp tại Điều 43. Theo đó, người lao động phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp khi làm việc theo hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc trong 3 trường hợp.

- Hợp đồng không xác định thời hạn.

- Hợp đồng xác định thời hạn.

- Hợp đồng theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ đủ 3 tháng đến dưới 12 tháng.

Luật Việc làm năm 2025 có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 quy định đối tượng tham gia BHTN tại Điều 31, mở rộng thêm nhiều nhóm lao động phải tham gia:

- Người làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động xác định thời hạn từ đủ 1 tháng trở lên, kể cả trường hợp người lao động và người sử dụng lao động thỏa thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lý, điều hành, giám sát của một bên.

- Người lao động làm việc không trọn thời gian, có tiền lương trong tháng bằng hoặc cao hơn tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thấp nhất.

- Người làm việc theo hợp đồng làm việc.

- Người quản lý doanh nghiệp, kiểm soát viên, người đại diện phần vốn của doanh nghiệp theo quy định của pháp luật; thành viên Hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc, thành viên Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên và các chức danh quản lý khác được bầu của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật Hợp tác xã có hưởng tiền lương.

Bên cạnh đó, Luật Việc làm (sửa đổi) quy định về đóng BHTN rõ ràng, cụ thể, bảo đảm tính linh hoạt của chính sách cũng như bảo vệ quyền lợi của người lao động tham gia BHTN; khuyến khích người sử dụng lao động tạo việc làm cho người khuyết tật như:

- Luật lần này quy định rõ người sử dụng lao động có trách nhiệm đóng đủ BHTN. Việc xử lý hành vi chậm đóng, trốn đóng BHTN được thực hiện theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024. Đồng thời, bổ sung quy định trách nhiệm của người sử dụng lao động trong trường hợp không đóng đủ BHTN cho người lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc thì phải trả khoản tiền tương ứng với các chế độ BHTN mà người lao động được hưởng theo quy định của pháp luật.

- Quy định mức đóng BHTN tối đa là 1% và giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết thay vì quy định cứng mức đóng bằng 1% như hiện hành để bảo đảm tính linh hoạt của chính sách và tăng sự chủ động điều hành của Chính phủ, đặc biệt là trong các trường hợp thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng, suy thoái kinh tế và kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp.

- Bổ sung quy định giảm tiền đóng BHTN thuộc trách nhiệm của người sử dụng lao động phải đóng cho người lao động là người khuyết tật trong thời gian không quá 12 tháng khi tuyển mới và sử dụng người lao động là người khuyết tật.

Ảnh minh hoạ.

Thứ ba là, các chế độ BHTN được sửa đổi theo hướng mở rộng quyền lợi của người tham gia BHTN, cụ thể:

- Các chế độ BHTN bao gồm 4 chế độ như Luật Việc làm hiện hành, trong đó chế độ "Hỗ trợ học nghề" được mở rộng thành chế độ "Hỗ trợ người lao động tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề". Ngoài ra, bổ sung giao Chính phủ căn cứ tình hình thực tế và kết dư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp để quy định việc giảm mức đóng Bảo hiểm thất nghiệp, hỗ trợ bằng tiền hoặc hỗ trợ khác trong trường hợp khủng hoảng, suy thoái kinh tế, thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm.

- Đối với chế độ "Hỗ trợ đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề": Mở rộng thêm quyền lợi cho người lao động không chỉ được hỗ trợ đào tạo nghề, kỹ năng mà còn được hỗ trợ tiền ăn cho người lao động trong thời gian tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề giúp người thất nghiệp giảm bớt khó khăn khi tham gia học nghề. Từ đó, sẽ góp phần tăng tỉ lệ người lao động đã qua đào tạo và tăng cơ hội tìm kiếm việc làm mới phù hợp, tốt hơn.

- Về chế độ trợ cấp thất nghiệp: Bổ sung quy định trường hợp người lao động nghỉ việc khi đủ điều kiện hưởng lương hưu thì không được hưởng trợ cấp thất nghiệp; giảm thời gian chờ đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp từ 15 ngày làm việc xuống còn 10 ngày làm việc. Do đó, thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp của người lao động được sớm hơn 5 ngày làm việc so hiện hành (từ ngày làm việc thứ 11 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ thay vì từ ngày làm việc thứ 16 như hiện hành).

- Sửa đổi điều kiện hỗ trợ người sử dụng lao động đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo hướng giúp người sử dụng lao động dễ tiếp cận hơn. Qua đó, nhằm tăng số lượng người sử dụng lao động được hỗ trợ, góp phần duy trì, phát triển việc làm cho người lao động, hạn chế tình trạng thất nghiệp.

Cụ thể bỏ các điều kiện về: Gặp khó khăn do suy giảm kinh tế hoặc vì lý do bất khả kháng buộc phải thay đổi cơ cấu hoặc công nghệ sản xuất, kinh doanh; Không đủ kinh phí để tổ chức đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người lao động.

Thứ tư là, bên cạnh đó, tại Luật Việc làm sửa đổi bổ sung các quy định về quản lý, giám sát chi tổ chức và hoạt động BHTN, quản lý quỹ và hoạt động đầu tư Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp; Bổ sung quy định cụ thể về việc giải quyết khiếu nại, tố cáo về bảo hiểm thất nghiệp của cơ quan Bảo hiểm xã hội, tổ chức dịch vụ việc làm công để làm căn cứ pháp lý trong tổ chức thực hiện.

Điểm thay đổi của thẻ bảo hiểm y tế từ 1/7/2025, ai cũng nên biếtĐỌC NGAY

Có thể thấy, với nhiều điểm mới, việc thực thi Luật Việc làm (sửa đổi) sẽ có những tác động tích cực đối với thị trường lao động và người lao động. Các điểm mới này hướng tới mục tiêu mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho người lao động nâng cao kỹ năng nghề, và bảo vệ tốt hơn quyền lợi của người lao động, đặc biệt là lao động phi chính thức. Điều này giúp tăng cường lưới an sinh xã hội nói chung và bảo vệ, giảm thiểu rủi ro cho người lao động khi mất việc làm nói riêng.

Minh Hoa (t/h)