Bộ Y tế yêu cầu siết quy trình, ngăn tội phạm “giả tâm thần” thoát tội

Thời gian qua, công tác giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh tâm thần đã có nhiều bước tiến, được củng cố và phát triển tại các tuyến chuyên môn.

Bộ Y tế cùng các bộ, ngành, địa phương đã phối hợp tháo gỡ khó khăn, nâng cao hiệu quả hoạt động giám định tư pháp, đáp ứng yêu cầu cơ quan tố tụng và góp phần phục vụ công lý.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, hàng loạt sai phạm nghiêm trọng xảy ra tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa và Trung tâm Pháp y tâm thần miền núi phía Bắc đã làm dấy lên lo ngại trong dư luận. 

Những sai phạm này không chỉ vi phạm pháp luật mà còn đe dọa đến tính khách quan, minh bạch của công tác giám định tư pháp, lĩnh vực vốn được xem là then chốt trong xử lý các vụ án liên quan đến tình trạng tâm thần.

Bộ Y tế nhấn mạnh, tuyệt đối không để cán bộ, nhân viên bị lôi kéo, tiếp tay cho các hành vi gian dối nhằm giúp bị can, bị cáo lợi dụng bệnh án tâm thần để thoát tội (Ảnh:NLĐ).

Theo Bộ Y tế, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ việc một số cán bộ y tế và lãnh đạo đơn vị thiếu trách nhiệm, buông lỏng kỷ cương, không tuân thủ quy định chuyên môn, thậm chí bị mua chuộc, tiếp tay cho đối tượng vi phạm pháp luật nhằm trốn tránh trách nhiệm hình sự. 

Một bộ phận người đứng đầu chưa giữ vững bản lĩnh chính trị, làm tổn hại nghiêm trọng đến uy tín ngành y.

Trước thực trạng trên, Bộ Y tế vừa ban hành văn bản yêu cầu các cơ sở y tế chuyên ngành tâm thần, giám định pháp y trên cả nước từ Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1, 2, Viện Pháp y tâm thần Trung ương, Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực… đến các sở y tế địa phương phải siết chặt công tác quản lý, không để xảy ra sai sót, tiêu cực trong hoạt động giám định và chữa bệnh bắt buộc.

Bộ nhấn mạnh, thủ trưởng các đơn vị phải trực tiếp quán triệt, tổ chức thực hiện nghiêm túc các quy định pháp luật, hướng dẫn chuyên môn, văn bản chỉ đạo; tuyệt đối không để cán bộ, nhân viên bị lôi kéo, tiếp tay cho các hành vi gian dối nhằm giúp bị can, bị cáo lợi dụng bệnh án tâm thần để thoát tội.

Đặc biệt, các bệnh viện, cơ sở khám chữa bệnh tâm thần phải đảm bảo quản lý chặt người bệnh bắt buộc chữa trị, không để xảy ra tình trạng bệnh nhân tự ý rời khỏi cơ sở hoặc bỏ trốn, gây nguy hiểm cho cộng đồng. 

Đồng thời, việc cấp giấy tóm tắt hồ sơ bệnh án và giấy khám sức khỏe phải được thực hiện đúng quy định, ngăn chặn tình trạng làm giả hồ sơ để trục lợi.

Bộ Y tế cũng yêu cầu thực hiện nghiêm các quy định tại Nghị định số 64, Chỉ thị số 07 (ngày 9/9/2024) và Công văn số 3781 (ngày 17/6/2025) về tăng cường quản lý hoạt động giám định pháp y, pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh. 

Người đứng đầu đơn vị phải hoàn toàn chịu trách nhiệm nếu để xảy ra vi phạm, đồng thời phải đảm bảo an toàn cho cán bộ y tế trong quá trình thực thi nhiệm vụ.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng chỉ đạo đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý, giám sát chuyên môn; đồng thời đầu tư hạ tầng, trang thiết bị hiện đại, đồng bộ cho các đơn vị thực hiện giám định pháp y và điều trị bắt buộc nhằm bắt kịp yêu cầu chuyên môn và xu thế phát triển của ngành.