Xuất hiện sơ lược điều khoản kết thúc chiến tranh ở Ukraine của ông Putin

Ảnh: Sputnik/Gavriil Grigorov/qua Reuters.

Một số nguồn tin nắm rõ quan điểm chính quyền Moscow đã cho biết một đề xuất thỏa thuận hòa bình được cân nhắc bởi Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc họp thượng đỉnh tại Alaska sẽ yêu cầu Nga nhượng lại một số khu vực nhỏ trên vùng lãnh thổ Ukraine mà Nga đang kiểm soát và chính quyền Kyiv sẽ phải nhượng bộ nhiều khu vực lãnh thổ tại miền Đông Ukraine.

Báo cáo này đã xuất hiện trong ngày, sau khi ông Trump và ông Putin tổ chức họp tại một căn cứ không quân Mỹ ở Alaska.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy dự kiến sẽ thăm Washington vào ngày thứ Hai để thảo luận với ông Trump về một thỏa thuận tiềm năng nhằm kết thúc cuộc chiến tại Ukraine.

Mặc dù cuộc họp thượng đỉnh đã không dẫn tới ký kết thỏa thuận ngừng bắn nhưng trong một cuộc phỏng vấn với Sean Hannity của Fox News, ông Trump cho biết, ông và ông Putin đã thảo luận về trao đổi lãnh thổ cùng với các cam kết an ninh cho Ukraine và "nhìn chung đều đồng tình".

"Tôi nghĩ rằng chúng ta sắp có được thỏa thuận hòa bình. Sẽ phải có sự chấp thuận từ Ukraine. Họ có thể từ chối nó".

Hai nguồn tin trên yêu cầu giữ kín danh tính do tính nhạy cảm của các thông tin, cho biết những thông tin mà họ nắm được về đề xuất của ông Putin chủ yếu dựa trên thảo luận giữa các lãnh đạo châu Âu, Mỹ và Ukraine, nhưng nhấn mạnh những thông tin này không hoàn thiện.

Ông Trump đã truyền đạt lại thông tin trong cuộc họp thượng đỉnh tới ông Zelenskiy và các lãnh đạo châu Âu trong ngày thứ Bảy.

Đổi lãnh thổ lấy hòa bình

Nhìn bề ngoài, một số đề xuất sẽ khó có thể được chấp nhận bởi bộ máy lãnh đạo Ukraine.

Đề xuất của ông Putin từ chối ký kết thỏa thuận ngừng bắn trước khi có được thỏa thuận hòa bình toàn diện, gạt bỏ một yêu cầu chính từ phía ông Zelenskiy.

Theo đề xuất từ phía Nga, chính quyền Kyiv sẽ rút quân khỏi Donetsk và Luhansk để đổi lấy cam kết từ phía Nga về giữ nguyên chiến tuyến tại vùng Kherson và Zaporizhzhia miền Nam Ukraine.

Ukraine đã từ chối rút quân khỏi các vùng lãnh thổ của Ukraine như vùng Donetsk, nơi lực lượng quốc gia này đang cố thủ và chính quyền Kyiv khẳng định là điểm phòng thủ quan trọng nhằm ngăn chặn Nga tấn công sâu hơn vào lãnh thổ Ukraine.

Ảnh: REUTERS/Phóng viên tự do/Ảnh tài liệu.

Các nguồn tin cho biết, Nga cũng sẽ sẵn sàng trả lại một số vùng lãnh thổ tại vùng Sumy và Kharkiv.

Nga hiện đang kiểm soát một số khu vực lãnh thổ tại vùng Sumy và Kharkiv với diện tích tổng cộng 440 km vuông. Ukraine đang kiểm soát khoảng 6000 km vuông tại Donbas, bao gồm Donetsk và Luhansk.

Mặc dù chính quyền Mỹ không nêu rõ, các nguồn tin cho biết, họ hiểu rõ phía Nga cũng mong muốn ít nhất sự công nhận Nga nắm quyền điều hành Crimea, một khu vực mà Nga sáp nhập vào năm 2014.

Hiện chưa rõ sự công nhận này cần tới từ chính phủ Mỹ, hay toàn bộ các nước phương Tây và Ukraine. Chính quyền Kyiv và các đồng minh châu Âu đã từ chối công nhận quyền kiểm soát Crimea của Nga.

Các nguồn tin cũng cho biết, ông Putin mong muốn dỡ bỏ một số loạt lệnh trừng phạt nhằm vào Nga. Tuy nhiên họ không nắm rõ những lệnh trừng phạt này là từ phía Mỹ hay châu Âu.

Trong ngày thứ Sáu, ông Trump đã cho biết, ông đã không cần phải ngay lập tức cân nhắc biện pháp trừng phạt bằng thuế quan nhằm vào các nước mua dầu từ Nga, nhưng có thể sẽ phải cân nhắc "trong 2 tới 3 tuần tới".

Các nguồn tin cho biết đề xuất yêu cầu Ukraine không được phép tham gia NATO, nhưng ông Putin có vẻ sẵn sàng chấp nhận việc Ukraine nhận được một số cam kết an ninh.

Tuy nhiên, họ cho biết vẫn chưa rõ điều này có ý nghĩa thực tế như thế nào. Các lãnh đạo châu Âu cho biết, ông Trump đã thảo luận về cam kết an ninh cho Ukraine trong cuộc thảo luận vào ngày thứ Bảy, và cũng đã đề cập tới ý tưởng về một cam kết tương tự như "Điều 5 của NATO" cho Ukraine.

Điều 5 trong hiệp ước của NATO khẳng định hành vi tấn công bất kỳ nước nào trong số 32 nước thành viên sẽ bị coi là hành vi tấn công toàn liên minh.

Mục tiêu tham gia NATO là một mục tiêu chiến lược mà chính quyền Kyiv đã đề rõ trong hiến pháp của Ukraine.

Các nguồn tin cho biết, phía Nga cũng yêu cầu ngôn ngữ Nga được coi là ngôn ngữ chính thức tại một số khu vực hoặc trên toàn Ukraine, và yêu cầu cho phép Giáo hội Chính Thống Giáo Nga được hoạt động một cách tự do tại đây.

Cơ quan an ninh Ukraine đã cáo buộc giáo hội này đã tiếp tay cho chính phủ Nga bằng cách tuyên truyền hậu thuẫn Nga và chứa chấp gián điệp, một cáo buộc mà giáo hội đã phủ nhận cùng với khẳng định đã cắt đứt quan hệ giáo luật với chính quyền Moscow.

Ukraine đã thông qua các đạo luật cấm các tổ chức tôn giáo liên quan tới Nga, và chính phủ này coi giáo hội trên thuộc về nhóm các tổ chức đó. Tuy nhiên, Ukraine vẫn chưa bắt đầu thực hiện lệnh cấm này.

Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)