Sửa đổi Luật Đất đai: Đảm bảo chấm dứt khiếu kiện sau đề bù

Đề nghị làm rõ con số 75% người dân đồng ý thì được thu hồi đất

Chủ trì cuộc họp có ông Nguyễn Thanh Tú - Thứ trưởng Bộ Tư pháp; tham dự còn có ông Lê Minh Ngân - Thứ trưởng Bộ NN&MT cùng nhiều chuyên gia, đại diện một số Bộ, ngành liên quan.

Trình bày dự thảo Tờ trình dự án Luật Đất đai, bà Đoàn Thị Thanh Mỹ - Phó Cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ TN&MT) cho biết, việc ban hành Luật nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các quan điểm, chủ trương của Đảng và Nhà nước về chính sách đất đai, đồng thời đảm bảo kế thừa, sự ổn định, tính thống nhất của hệ thống pháp luật; tháo gỡ kịp thời những "điểm nghẽn", phát sinh từ thực tiễn…

Từ đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất, tạo động lực đưa đất nước ta trở thành nước phát triển có thu nhập cao, cho phù hợp với yêu cầu quản lý mới.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú phát biểu tại cuộc họp.

Một trong những điểm nổi bật là dự thảo bổ sung 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng vào Điều 79.

Xem thêm quy định thu hồi đất, các trường hợp thu hồi đất theo dự thảo mới: Sửa đổi điều kiện thu hồi đất trước khi hoàn thành tái định cư

Trong đó có trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất mà hết thời hạn phải hoàn thành việc thỏa thuận hoặc hết thời gian gia hạn nếu được gia hạn thời gian hoàn thành thỏa thuận và đã thoả thuận được trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất thì Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại để giao đất, cho thuê đất cho chủ đầu tư.

Tán thành với quy định trên, ông Lê Hoàng Châu - Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.Hồ Chí Minh cho rằng, quy định trên sẽ tháo gỡ được vướng mắc, khó khăn cho hàng ngàn dự án đã đền bù "dở dang" trong nhiều năm qua.

"Có nhiều trường hợp nhà đầu tư đã thoả thuận được trên 75% (thậm chí trên 95% diện tích đất) hoặc đã thỏa thuận được với trên 75% số lượng người sử dụng đất, nhưng vẫn không thể thỏa thuận được để giải phóng mặt bằng đối với phần diện tích còn lại nên nhà đầu tư không thể thực hiện dự án, bị chôn vốn, đất đai bị lãng phí, không đưa vào sử dụng được", ông Lê Hoàng Châu nhấn mạnh.

Về nội dung này, PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến - Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội đề nghị giải trình thêm về con số 75% trên. 

"Tại sao lại là 75% người đồng ý, mà không phải là 80%?. Nội dung này cần thận trọng, bởi ranh giới giữa thoả thuận và hành chính có thể bị mờ đi", PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến nói.

Phải giải quyết được tình trạng khiếu kiện 

Dự thảo Luật cũng bổ sung trường hợp thực hiện các dự án đầu tư công khẩn cấp phục vụ cho nhiệm vụ chính trị, đối ngoại; dự án trong khu thương mại tự do, trong trung tâm tài chính quốc tế; dự án logistics; dự án hỗn hợp dân cư, đô thị, du lịch, dịch vụ thương mại, văn hóa, thể thao và các mục đích khác; dự án công nghiệp văn hóa và các dự án phát triển kinh tế - xã hội khác do HĐND cấp tỉnh quyết định phù hợp với điều kiện thực tế tại địa phương.

Khẳng định đây là một trong những nội dung sửa đổi được doanh nghiệp đánh giá cao. Tuy nhiên, đại diện Liên đoàn thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị làm rõ giá đất thu hồi trong trường hợp này sẽ áp dụng theo bảng giá đất hay như thoả thuận của doanh nghiệp trước đây, tránh trường hợp phát sinh khiếu kiện về sau.

PGS.TS Nguyễn Quang Tuyến cũng đề nghị đánh giá tác động kỹ lưỡng, đảm bảo tính khả thi, kiểm soát được của các quy định của dự thảo Luật. "Với bảng giá đất và hệ số điều chỉnh giá đất quy định như tại dự thảo Luật thì có giải quyết được các vấn đề liên quan đến công tác thực hiện giải phóng mặt bằng sau khi Luật có hiệu lực thi hành không, hay người dân vẫn khiếu kiện?", ông Tuyến băn khoăn.

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tú - Chủ tịch Hội đồng thẩm định nêu những vấn đề để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật. Vị thứ trưởng nhấn mạnh trước mắt cần tiếp tục rà soát, bổ sung để đảm bảo sự phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng.

Cần cố gắng "quét" được tất cả những khó khăn, bất cập của các quy định hiện hành và các nội dung mang tính cấp bách để phát triển kinh tế - xã hội để bổ sung vào dự thảo Luật, đồng thời đảm bảo không phát sinh những khó khăn, vướng mắc mới.

Thứ trưởng nhấn mạnh, đối với các nội dung như bổ sung 3 trường hợp thu hồi đất; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; về đấu giá, đấu thầu, cần rà soát, đánh giá tác động kỹ lưỡng và có phương án xử lý. 

Đặc biệt, cần chú trọng khâu truyền thông chính sách để làm rõ các quy định của dự thảo Luật. Đặc biệt, cần phải đảm bảo sự thống nhất giữa các Luật để đảm bảo sự thống nhất trong dự thảo Luật với các quy định còn lại.