Tổng thống Donald Trump nhắm mục tiêu vào hệ thống “bảo lãnh bằng 0”

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 25/8 đã ký 2 sắc lệnh hành pháp nhằm chấm dứt hệ thống tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh, với lý do hệ thống này gây nguy hiểm đến an toàn công cộng.

Sắc lệnh đầu tiên đe dọa cắt giảm ngân sách liên bang đối với các chính quyền địa phương và tiểu bang vẫn còn áp dụng hệ thống tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh, nhằm cuối cùng chấm dứt hệ thống này trên toàn quốc.

Sắc lệnh này yêu cầu Bộ trưởng Tư pháp Pam Bondi lập danh sách các tiểu bang và khu vực pháp lý địa phương đã "loại bỏ đáng kể tiền bảo lãnh như một điều kiện tiềm năng để được tại ngoại trước khi xét xử đối với các tội phạm gây nguy hiểm rõ ràng đến an toàn và trật tự công cộng".

Sắc lệnh thứ hai tập trung vào Washington, DC, nơi Tổng thống Mỹ đã tuyên bố tình trạng "khẩn cấp về tội phạm".

Sắc lệnh này yêu cầu các quan chức thực thi pháp luật phải nỗ lực để đảm bảo rằng những người bị bắt tại Washington, DC sẽ bị giam giữ tại nhà tù liên bang "trong phạm vi tối đa mà luật pháp hiện hành cho phép, để đảm bảo rằng các bị cáo hình sự gây nguy hiểm cho an toàn công cộng không được thả trước khi xét xử".

Hệ thống đóng tiền bảo lãnh để được tại ngoại bao gồm một khoản tiền cố định được ấn định sau khi một người bị bắt, nhằm đảm bảo rằng bị cáo sẽ quay lại tòa án cho các phiên điều trần hoặc xét xử.

Thẩm phán có thể quyết định tăng hoặc giảm mức bảo lãnh, miễn trừ bảo lãnh và thả bị cáo dựa trên lời hứa quay lại tòa, hoặc từ chối bảo lãnh hoàn toàn, dựa trên loại tội phạm, nguy cơ bỏ trốn của bị cáo hoặc mức độ nguy hiểm đối với cộng đồng.

Nếu một người không đủ khả năng nộp tiền bảo lãnh, họ có thể sử dụng dịch vụ của một công ty bảo lãnh tư nhân để nộp tiền bảo lãnh thay, thường với một khoản phí, hoặc phải ở lại trong tù trong khi chờ xét xử.

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng, ngày 25/8/2025. Ảnh: Getty

Trong khi đó, hệ thống tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh là một biện pháp cải cách tư pháp hình sự (biện pháp cải cách bảo lãnh), được các nhà ủng hộ cho rằng giúp giảm bất bình đẳng trong hệ thống tư pháp bằng cách đảm bảo rằng mọi người không bị giam giữ chỉ vì không đủ khả năng nộp tiền bảo lãnh.

Những người ủng hộ chấm dứt hệ thống nộp tiền để được tại ngoại cho rằng điều này ảnh hưởng không công bằng đến những người sống trong cảnh nghèo đói, vì những người giàu có hơn có thể chi trả cho việc tại ngoại trong khi những bị cáo có thu nhập thấp vẫn phải ngồi tù chờ xét xử.

Những người chỉ trích hệ thống tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh cảnh báo rằng biện pháp cải cách bảo lãnh này có thể cho phép những kẻ phạm tội bạo lực được tự do và phạm thêm tội trước ngày ra tòa, gây rủi ro cho an toàn công cộng và có thể làm tăng tỉ lệ tội phạm và tái phạm tội.

Ở Mỹ, Illinois là tiểu bang đầu tiên loại bỏ hoàn toàn việc nộp tiền bảo lãnh để tại ngoại vào năm 2023 sau khi Tòa án Tối cao bang này xác nhận tính hợp hiến của Đạo luật SAFE-T năm 2021.

Theo chính sách này, thẩm phán quyết định xem bị cáo có đủ điều kiện để được thả trước xét xử hay không, dựa trên các yếu tố như nguy cơ bỏ trốn và an toàn công cộng.

Các tiểu bang khác như New York, New Jersey và New Mexico cũng đã gần như loại bỏ hoàn toàn hoặc hạn chế sử dụng hệ thống nộp tiền bảo lãnh để tại ngoại.

Washington, DC, một mục tiêu cụ thể của các sắc lệnh mới, đã tiên phong trong việc áp dụng hệ thống tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh từ năm 1992, sử dụng các công cụ đánh giá rủi ro để xác định liệu một người có phải là mối đe dọa đối với an toàn công cộng hoặc có nguy cơ bỏ trốn hay không.

Việc tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh là mục tiêu thường bị nhắm tới trong chiến dịch trấn áp tội phạm của Tổng thống Donald Trump.

Tổng thống Mỹ lập luận rằng tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh dẫn đến gia tăng tội phạm và tái phạm. "Tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh là một thảm họa. Nó thật sự tồi tệ đối với việc kiềm chế tội phạm, đặc biệt là tội phạm bạo lực", ông phát biểu trước khi ký sắc lệnh.

Tham khảo thêm

Ông Trump khép lại tuần đàm phán vấn đề Nga-Ukraine với “một lưu ý thận trọng hơn”

Trong một tờ thông tin về sắc lệnh mới nhằm chấm dứt việc tại ngoại mà không cần đóng tiền bảo lãnh trên toàn quốc, Nhà Trắng đã trích dẫn một số trường hợp tội phạm bạo lực và nghi phạm giết người được trả tự do.

Chính quyền Trump trích dẫn một nghiên cứu năm 2023 từ Văn phòng Công tố viên Hạt Yolo, California, cho thấy chính sách "bảo lãnh bằng 0" (đặt mức tiền bảo lãnh là 0 USD đối với hầu hết các tội nhẹ và trọng tội không bạo lực) trong đại dịch Covid-19, dẫn đến tội phạm tăng 163% và tội phạm bạo lực tăng 200% so với những người nộp bảo lãnh.

Tuy nhiên, nghiên cứu lưu ý rằng những cá nhân được thả không có bất kỳ điều kiện nào và không được đánh giá rủi ro.

Một báo cáo khác từ cùng văn phòng vào năm 2022 cho thấy trong số 595 cá nhân được thả từ tháng 4/2020 đến tháng 5/2021, 70,6% bị bắt lại, và hơn một nửa bị bắt nhiều lần.

Ngược lại, một nghiên cứu năm 2024 từ Trung tâm Tư pháp Brennan, một tổ chức luật và chính sách phi đảng phái, đã so sánh tỉ lệ tội phạm ở 22 thành phố có một số hình thức cải cách bảo lãnh với 11 thành phố không có và nhận thấy "không có mối quan hệ có ý nghĩa thống kê nào giữa cải cách bảo lãnh và tỉ lệ tội phạm".

Tương tự, sau một năm áp dụng Đạo luật Công bằng Trước xét xử của Illinois, trong đó một phần đã loại bỏ tiền bảo lãnh, một nghiên cứu từ Trung tâm Tư pháp Hình sự của Đại học Loyola Chicago cho thấy tỉ lệ tội phạm ở Illinois không tăng, mặc dù còn quá sớm để đưa ra kết luận chắc chắn.

Phân tích của Viện Chính sách Công California về chính sách bảo lãnh bằng 0 cho thấy "một số rủi ro ngắn hạn khi thực hiện một chính sách chung về giam giữ trước xét xử", nhưng nhấn mạnh rằng các đánh giá rủi ro trước xét xử có thể là một cách tiếp cận hiệu quả để quyết định việc giam giữ hay thả bị cáo.

Minh Đức (Theo ABC News, India Today)