Thao túng “bắt cóc online” – Kỳ 3: Ba “lá chắn” bảo vệ nạn nhân khỏi bẫy bắt cóc

Thiếu hiểu biết là lỗ hổng lớn nhất khiến trẻ dễ sập bẫy online

Gần đây, nhiều người đã trở thành nạn nhân của thủ đoạn lừa đảo mang tên “bắt cóc online”. Các đối tượng giả danh cơ quan công an, Viện kiểm sát gọi điện đe dọa, gây hoang mang tâm lý, buộc nạn nhân liên hệ với gia đình để yêu cầu chuyển tiền.

Từ các vụ việc đã xảy ra cho thấy nạn nhân phần lớn là học sinh, sinh viên và người trẻ ít kinh nghiệm sống, ít quan tâm tới các thông tin thời sự về an ninh xã hội.

Trao đổi với Người Đưa Tin, một cán bộ Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Đồng Nai cho biết, thủ đoạn "bắt cóc online" đặc biệt nguy hiểm bởi kẻ xấu luôn chuẩn bị nhiều kịch bản khác nhau để lừa đảo.

Nếu một kịch bản không thành công, chúng sẽ nhanh chóng chuyển sang cách khác. Phổ biến nhất là giả danh cán bộ cơ quan pháp luật để tạo niềm tin và gây áp lực tâm lý với nạn nhân.

Điểm nguy hiểm nhất nằm ở việc thao túng tâm lý. Kẻ xấu trước hết gieo rắc nỗi sợ hãi, làm suy yếu tinh thần nạn nhân, sau đó đưa ra những thông tin sai lệch, đổ lỗi và buộc nạn nhân phải nghe theo "hướng dẫn" của chúng.

Chúng thường không cho nạn nhân thời gian suy nghĩ, cấm chia sẻ sự việc với người khác để dễ kiểm soát.

Theo Đại úy Nguyễn Hữu Linh, cán bộ PA05 Công an tỉnh Đồng Nai, để làm tốt nhiệm vụ này, không chỉ lực lượng công an, mà cả gia đình, nhà trường và các tổ chức, đoàn thể cũng cần chung tay. (Ảnh: CA).

Thực tế từ nhiều vụ việc cho thấy, rủi ro đối với học sinh không chỉ đến từ những chuyến đi học hàng ngày mà còn bắt nguồn từ sự lơ là trong bảo mật thông tin cá nhân. Việc phụ huynh đăng ảnh con lên mạng xã hội, học sinh công khai thời khóa biểu, hay trường học công bố danh sách lớp… đều có thể trở thành "dữ liệu vàng" để tội phạm lợi dụng.

Trong bối cảnh đó, vai trò cảnh báo và đồng hành của nhà trường – giáo viên càng trở nên quan trọng. Một số trường đã chủ động tổ chức chuyên đề về kỹ năng phòng chống lừa đảo công nghệ cao cho học sinh và phụ huynh, song nhìn chung, cộng đồng vẫn chưa nhận thức đầy đủ về nguy cơ "bắt cóc online" đang rình rập từng gia đình.

Thông tin với Người Đưa Tin, thầy Trương Văn Toàn, Hiệu trưởng trường THCS Tân Phú (xã Đồng Phú, Đồng Nai) cho biết: "Trước tình hình báo chí phản ánh các vụ bắt cóc online nhắm đến học sinh, chúng tôi đã phát thông báo đến toàn thể giáo viên, phụ huynh, học sinh; đồng thời hướng dẫn các em cách bảo vệ thông tin cá nhân trên mạng, tránh chia sẻ lịch trình, hình ảnh công khai. Nhà trường cũng yêu cầu giáo viên chủ nhiệm duy trì liên lạc thường xuyên với phụ huynh để kịp thời xác minh khi có tình huống bất thường".

Để phòng ngừa, thầy Toàn nhấn mạnh: "Khi nhận được thông tin bất thường, phụ huynh phải bình tĩnh, lập tức liên hệ với giáo viên chủ nhiệm hoặc nhà trường để xác minh. Tuyệt đối không chuyển tiền, không cung cấp thông tin cá nhân qua các cuộc gọi lạ".

Từ góc độ gia đình, chị Nguyễn Thị Mai, phụ huynh học sinh lớp 8 trường THCS Tân Phú (tỉnh Đồng Nai) chia sẻ: "Sau khi đọc tin về lừa đảo bắt cóc online, tôi đã lập nhóm chát gia đình, dặn con cứ đúng 11h trưa phải nhắn tin xác nhận an toàn. Tôi cũng hướng dẫn cháu cách nhận biết chiêu trò và xử lý khi có cuộc gọi đáng nghi".

Hoảng loạn, cô lập, chuyển tiền

Tin nhắn và hình ảnh đối tượng gửi đe dọa gia đình nạn nhân đòi tiền chuộc (ảnh:Công an TP.Cần Thơ)

Theo Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05 – Bộ Công an), chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, cả nước đã ghi nhận hàng chục vụ lừa đảo giả bắt cóc qua mạng, trong đó hơn một nửa nạn nhân là học sinh, sinh viên.

Dù cơ quan chức năng liên tục khuyến cáo, tội phạm vẫn liên tiếp biến hóa chiêu trò, lợi dụng tâm lý hoảng loạn và mất kiểm soát của nạn nhân.

Cảnh báo thủ đoạn lừa đảo giải danh công an để chiếm đoạt tài sản. (Ảnh: CA).

Lãnh đạo Công an tỉnh Đồng Nai cảnh báo, thủ đoạn thường thấy của các đối tượng là chủ động gọi điện cho học sinh, sinh viên, giả danh lực lượng chức năng để cáo buộc liên quan đến các vụ án ma túy, rửa tiền, truy nã… khiến nạn nhân hoảng loạn.

Sau đó, chúng buộc các em cắt liên lạc với gia đình, tự thuê phòng trọ để ở một mình, rồi dựng kịch bản "bị bắt cóc" nhằm uy hiếp gia đình.

Khi gặp phải tình huống này, chỉ có sự bình tĩnh, kỹ năng tự bảo vệ và sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình – nhà trường – xã hội mới có thể chặn đứng loại tội phạm này.