Ông Trump thúc giục Tòa án Tối cao nhanh chóng hành động

Tổng thống Mỹ Donald Trump tối hôm 3/9 đã yêu cầu Tòa án Tối cao nhanh chóng chấp nhận và ra phán quyết về đơn kháng cáo nhằm lật ngược các phán quyết của tòa án cấp dưới, vốn cho rằng hầu hết các mức thuế quan "có đi có lại" của ông là bất hợp pháp.

Yêu cầu này đánh dấu bước tiếp theo trong cuộc chiến pháp lý kéo dài nhiều tháng về việc liệu ông Trump có vượt quá thẩm quyền của mình khi sử dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp đặt các mức thuế quan nặng nề khắp toàn cầu hay không.

Tuần trước, Tòa Phúc thẩm Liên bang Mỹ khu vực Washington, DC, với phán quyết 7-4, tuyên bố rằng Tổng thống Mỹ đã vượt quá thẩm quyền khi áp dụng mức thuế quan "có đi có lại" đối với hầu hết mọi quốc gia.

Phán quyết trên đã đặt một trụ cột cốt lõi trong chương trình nghị sự thương mại của ông Trump vào tình thế khó khăn.

Vị Tổng thống Đảng Cộng hòa hôm 3/9 cho biết, chính quyền của ông cần một "quyết định sớm" từ Tòa án Tối cao về thuế quan, khẳng định điều này là cần thiết cho "kết cấu tài chính của đất nước".

Ông cảnh báo rằng nếu Tòa án Tối cao đưa ra "quyết định sai lầm", điều này sẽ gây ra "thảm họa" cho nước Mỹ. Chính quyền Trump lập luận rằng các mức thuế quan "có đi có lại" là cần thiết để giảm thâm hụt thương mại, thúc đẩy sản xuất trong nước và bảo vệ an ninh kinh tế quốc gia.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: NY Times

Ông Trump từng cho biết rằng đơn kháng cáo sẽ được đệ trình lên Tòa án Tối cao vào ngày 3/9, nhưng theo Forbes, vẫn chưa rõ khi nào đơn kháng cáo này có thể được đệ trình hoặc nội dung của lá đơn sẽ như thế nào.

Vẫn còn phải chờ xem tòa án sẽ quyết định có thụ lý vụ này hay không – và nếu thụ lý, phán quyết về tính hợp pháp của thuế quan sẽ được đưa ra vào thời điểm nào, theo Forbes.

Ông Trump tất nhiên muốn yêu cầu tòa án giải quyết vụ việc nhanh hơn nhiều, nhưng không rõ liệu các thẩm phán có đồng ý hay không.

Theo hồ sơ vụ việc mà NBC News được tiếp cận, Tổng thống Trump đang yêu cầu Tòa án Tối cao xem xét các lập luận về đơn kháng cáo của ông vào đầu tháng 11 và sớm đưa ra phán quyết cuối cùng về tính hợp pháp của các mức thuế quan.

Thông thường, Tòa án Tối cao sẽ mất đến đầu mùa hè năm sau để đưa ra phán quyết như vậy.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent, trong một tuyên bố kèm theo yêu cầu của ông Trump, cho biết phán quyết của tòa phúc thẩm "làm suy yếu nghiêm trọng khả năng thực hiện ngoại giao thực tế của Tổng thống và khả năng bảo vệ an ninh quốc gia và nền kinh tế Mỹ", hồ sơ lưu ý.

Hồ sơ vụ việc cũng cho biết ông Trump cho rằng "việc trì hoãn phán quyết cho đến tháng 6/2026 có thể dẫn đến kịch bản thuế quan trị giá 750-1.000 tỷ USD đã được thu, và việc hủy bỏ chúng có thể gây ra sự gián đoạn đáng kể".

Ông Trump đã sử dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế, hay IEEPA, để áp đặt các mức thuế cao đối với các đối tác thương mại, tuyên bố thâm hụt liên bang của Mỹ với các quốc gia khác là tình trạng khẩn cấp quốc gia.

Tuy nhiên, Tòa Phúc thẩm cho biết "thuế quan là quyền lực cốt lõi của Quốc hội", chứ không phải là thẩm quyền của Tổng thống.

Tòa Phúc thẩm đã tạm hoãn hiệu lực của phán quyết cho đến ngày 14/10, cho phép ông Trump có thời gian yêu cầu Tòa án Tối cao thụ lý đơn kháng cáo của mình, và Tòa án Tối cao có thể ban hành lệnh hoãn vô thời hạn phán quyết của tòa cấp dưới cho đến khi giải quyết xong đơn kháng cáo.

Ông Jeffrey Schwab, luật sư cấp cao tại Trung tâm Tư pháp Tự do, đại diện cho các nguyên đơn đã kiện thành công để ngăn chặn thuế quan, trong một tuyên bố trên CNBC cho biết: "Chính phủ hiện đã yêu cầu Tòa án Tối cao Mỹ xem xét lại vụ việc này. Cả hai tòa án liên bang đã xem xét vấn đề này đều đồng ý rằng IEEPA không trao cho Tổng thống quyền áp dụng thuế quan một cách không bị kiểm soát".

"Chúng tôi tin tưởng rằng các lập luận pháp lý của chúng tôi chống lại cái gọi là thuế quan Ngày Giải phóng cuối cùng sẽ thắng thế", ông Schwab nói.

"Những mức thuế quan này đang gây ra thiệt hại nghiêm trọng cho các doanh nghiệp nhỏ và đe dọa sự tồn tại của họ. Chúng tôi hy vọng vụ việc này sẽ được giải quyết nhanh chóng cho khách hàng của mình".

Minh Đức (Theo CNBC, Forbes)