Khả năng chính phủ Mỹ đóng cửa gia tăng, ông Trump nói gì?

Nguy cơ chính phủ liên bang Mỹ phải đóng cửa từ ngày 1/10 đang tăng cao sau khi Thượng viện bác bỏ 2 dự luật ngân sách tạm thời do 2 đảng Cộng hòa và Dân chủ đề xuất.

Điều này phản ánh sự chia rẽ sâu sắc giữa 2 đảng, khiến Quốc hội Mỹ không có lộ trình rõ ràng để tránh khủng hoảng trước khi năm tài khóa mới bắt đầu.

Theo đài NBC News, Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát đã thông qua dự luật của phe mình với tỉ lệ 217-212 vào đầu ngày 19/9.

Dự luật này nhằm duy trì mức chi tiêu hiện tại đến ngày 21/11, bao gồm 58 triệu USD chi tiêu cho an ninh bổ sung cho nhánh hành pháp và tư pháp, cùng 30 triệu USD cho việc bảo vệ các nghị sĩ Quốc hội – một phần phản ứng sau vụ ám sát nhà hoạt động bảo thủ Charlie Kirk.

Tuy nhiên, dự luật này đã thất bại tại Thượng viện với tỉ lệ 44-48, khi không đạt đủ 60 phiếu cần thiết để vượt qua "thủ tục Filibuster" (tranh luận không giới hạn) tại đây. Chỉ có 1 nghị sĩ Dân chủ, ông John Fetterman (Pennsylvania), ủng hộ, trong khi 2 nghị sĩ Cộng hòa – ông Rand Paul (Kentucky) và bà Lisa Murkowski (Alaska) – bỏ phiếu chống.

Dự luật thay thế của Đảng Dân chủ cũng bị bác bỏ với tỉ lệ 47-45, trong đó, 7 nghị sĩ Cộng hòa vắng mặt trong cuộc bỏ phiếu này, khiến phe Dân chủ cho rằng sự thiếu thống nhất của đối phương góp phần vào bế tắc.

Dự luật của Đảng Dân chủ nhằm kéo dài ngân sách đến 31/10 kèm các điều khoản bổ sung như gia hạn vĩnh viễn trợ cấp Obamacare sắp hết hạn, đảo ngược cắt giảm Medicaid theo đạo luật "lớn và tuyệt vời" (One Big Beautiful Bill Act) của Tổng thống Donald Trump, và khôi phục tài trợ cho viện trợ nước ngoài cùng đài phát thanh công cộng, cũng như chi tiêu cho an ninh bổ sung.

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: NY Times

Phát biểu với các phóng viên tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng sau đó ngày 19/9, ông Trump thừa nhận khả năng đóng cửa chính phủ, đồng thời chỉ trích Đảng Dân chủ.

"Chúng tôi sẽ tiếp tục đàm phán với Đảng Dân chủ, nhưng các vị hoàn toàn có thể chứng kiến một quốc gia đóng cửa trong một khoảng thời gian", vị Tổng thống từ Đảng Cộng hoà nói.

Trừ khi lưỡng viện Quốc hội Mỹ – Hạ viện và Thượng viện – có thể thông qua cùng một dự luật tài trợ và nhận được chữ ký của Tổng thống, chính phủ liên bang sẽ đóng cửa vào ngày 1/10, thời điểm bắt đầu năm tài chính mới.

Trong trường hợp đóng cửa, các dịch vụ bắt buộc, chẳng hạn như Biên phòng, Bưu điện và An sinh Xã hội, sẽ tiếp tục hoạt động, nhưng nhân viên liên bang, bao gồm cả quân đội, sẽ không được trả lương.

Cả Hạ viện và Thượng viện dự kiến sẽ nghỉ vào tuần tới. Hạ viện đã lên kế hoạch họp trở lại vào ngày 29-30/9. Nhưng trong một động thái nhằm gây áp lực lên các Thượng nghị sĩ Dân chủ, các lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại Hạ viện cho biết họ sẽ không trở lại làm việc cho đến sau ngày 1/10.

"Nếu có dấu hiệu nào cho thấy Đảng Cộng hòa muốn đóng cửa, thì đó chính là điều này", lãnh đạo Đảng Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer nói, chỉ trích quyết định "câu giờ" của Đảng Cộng hòa.

Các lãnh đạo Ủy ban Phân bổ Ngân sách của cả 2 đảng cũng đang đàm phán về việc tăng thêm ngân sách an ninh trong dự luật chi tiêu cho năm tài chính 2026.

Minh Đức (Theo NBC News, Reuters)