Ông Trump khen ngợi Thủ tướng Canada nhưng vẫn cứng rắn về thuế quan

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã dành những lời khen ngợi nồng nhiệt cho Thủ tướng Canada Mark Carney trong cuộc hội đàm tại Nhà Trắng hôm 7/10, mô tả ông là "nhà lãnh đạo xuất sắc" và "nhà đàm phán cứng rắn".

Tuy nhiên, bất chấp bầu không khí thân thiện, ông Trump vẫn giữ lập trường cứng rắn, không đưa ra bất kỳ nhượng bộ cụ thể nào về các mức thuế quan áp lên hàng hóa Canada, khiến các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước láng giềng Bắc Mỹ chưa đạt được bước đột phá.

Bầu không khí tích cực

Trong cuộc gặp tại Phòng Bầu dục, ông Trump nhấn mạnh rằng mối quan hệ Mỹ-Canada "đã tiến bộ rất nhiều trong vài tháng qua" và dự đoán rằng phía Canada "sẽ ra về với sự hài lòng".

Nhà lãnh đạo Mỹ cũng thừa nhận "xung đột tự nhiên" trong kinh doanh do các nhà sản xuất hai nước cạnh tranh trên cùng thị trường, nhưng cho rằng điều này "không có gì sai".

Thủ tướng Carney, người nhậm chức từ tháng 4, bày tỏ sự tự tin rằng Canada sẽ đạt được "thỏa thuận đúng đắn" với Mỹ – đối tác kinh tế lớn nhất của nước này, nơi tiếp nhận 75% xuất khẩu của Canada.

Cuộc gặp đánh dấu lần thứ 2 ông Carney đến Nhà Trắng kể từ khi nhậm chức, sau chiến thắng bầu cử dựa trên cam kết đối phó với các chính sách thuế quan của ông Trump và phục hồi nền kinh tế Canada đang chịu tổn thương.

Không khí buổi họp mang tính tích cực, với những khoảnh khắc hài hước khi ông Trump đùa về việc "sáp nhập" Canada thành "bang thứ 51" của Mỹ – một ý tưởng ông từng nhắc đến trước đó. Ông Carney khéo léo đáp lại: "Đó không phải là điều tôi đang hướng tới", giúp xoa dịu tình hình.

Thủ tướng Canada Mark Carney và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng, ngày 7/10/2025. Ảnh: CBC News

"Ông ấy là một nhà lãnh đạo đẳng cấp thế giới", ông Trump nói về ông Carney, người từng là Thống đốc Ngân hàng Trung ương của hai quốc gia G7 là Canada và Anh. "Ông ấy là một người tốt, nhưng đôi khi cũng rất khó chịu", Tổng thống Mỹ nhấn mạnh.

Dù nhận được lời khen từ ông Trump, Thủ tướng Canada vẫn đối mặt với áp lực lớn trong nước do chưa đạt được thỏa thuận thương mại cụ thể.

Mỹ hiện áp thuế 50% lên thép và nhôm Canada, cùng các mức thuế bổ sung đối với ô tô, gỗ thông mềm và đồng.

Gần đây, ông Trump còn công bố mức thuế 25% đối với xe tải hạng nặng nhập khẩu, có hiệu lực từ ngày 1/11, làm gia tăng khó khăn kinh tế cho Canada, vốn chứng kiến GDP giảm 1,5% trong quý II năm nay.

Ông Carney đã nhượng bộ bằng cách hủy bỏ nhiều mức thuế trả đũa đối với sản phẩm Mỹ, bao gồm thuế nhắm vào các công ty công nghệ Mỹ vào tháng 6, nhưng vẫn chưa đạt được tiến triển đáng kể.

Hiện tại, ông tập trung vào việc chuẩn bị cho đợt xem xét lại Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA) vào năm 2026, vốn đang miễn thuế cho khoảng 85% hàng hóa Canada.

Ông Trump để ngỏ khả năng đàm phán một thỏa thuận song phương riêng với Canada, có thể loại trừ Mexico, và nhấn mạnh: "Tôi muốn tạo ra thỏa thuận tốt nhất cho đất nước này, nhưng cũng rất quan tâm đến Canada".

Bế tắc thương mại vẫn còn nguyên

Tại Canada, ông Carney đối mặt với chỉ trích gay gắt từ phe đối lập. Lãnh đạo Đảng Bảo thủ đối lập Pierre Poilievre cảnh báo rằng nếu ông Carney trở về chỉ với "lời bào chữa và ảnh chụp", ông sẽ thất bại với người lao động và doanh nghiệp Canada.

Thủ hiến Ontario Doug Ford kêu gọi áp lại các mức thuế trả đũa mạnh mẽ hơn, so sánh tình hình với việc "bị bắt nạt mỗi ngày". "Có thể Thủ tướng Carney biết điều gì đó mà tôi không biết. Nếu vậy, ông ấy nên ngồi xuống với các thủ hiến để giải thích", ông Ford nói.

Người đứng đầu Liên đoàn Công nhân Thép Canada, Marty Warren, nhấn mạnh ngành gỗ thông mềm đang "trên bờ vực sụp đổ" và yêu cầu "hành động khẩn cấp thay vì nhượng bộ thêm".

Tuy nhiên, Thủ hiến Alberta Danielle Smith tỏ ra lạc quan, cho rằng mối quan hệ cá nhân tốt giữa hai lãnh đạo có thể thúc đẩy các thỏa thuận thương mại.

"Nhiều khi các thỏa thuận thương mại được thúc đẩy nhờ mối quan hệ cá nhân tốt đẹp giữa các nhà lãnh đạo. Ở đây dường như họ đã có khởi đầu tốt đẹp", bà Smith phát biểu tại Quốc hội Canada hôm 7/10.

Trong khi đó, các quan chức Canada hạ thấp kỳ vọng về một thỏa thuận ngay lập tức, nhấn mạnh mục tiêu chính là xây dựng nền tảng cho đàm phán USMCA và một hiệp định kinh tế-an ninh mới.

Các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Canada - hai nước láng giềng Bắc Mỹ - chưa đạt được bước đột phá. Ảnh: Toronto Star

Cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ và Thủ tướng Canada hôm 7/10 diễn ra đúng vào dịp kỷ niệm 2 năm cuộc tấn công của Hamas vào Israel, khởi đầu cho cuộc xung đột ở Gaza hiện tại.

Ông Carney công khai ủng hộ kế hoạch hòa bình 20 điểm của ông Trump cho Gaza, dù Canada công nhận Nhà nước Palestine – một động thái khiến ông Trump không hài lòng nhưng không làm gián đoạn đàm phán thương mại.

"Lần đầu tiên sau hàng thập kỷ, triển vọng hòa bình mà ngài đã tạo ra, Canada hoàn toàn ủng hộ", ông Carney nói với ông Trump, khen ngợi những nỗ lực cho hòa bình Trung Đông của Tổng thống Mỹ.

Dù mối quan hệ cá nhân giữa hai nhà lãnh đạo đang ấm lên, với các cuộc gọi và tin nhắn thường xuyên, Canada vẫn là đồng minh lớn cuối cùng của Mỹ chưa đạt thỏa thuận thương mại mới.

Ông Genevieve Tellier, một nhà phân tích từ Đại học Ottawa, lưu ý rằng ông Carney đã vượt qua "rào cản đầu tiên" của một cuộc gặp tại Phòng Bầu dục – nơi ông Trump từng công khai chỉ trích nhiều lãnh đạo nước ngoài.

Tuy nhiên, với các mức thuế quan vẫn còn nguyên và áp lực kinh tế gia tăng, con đường phía trước của ông Carney vẫn đầy thách thức.

Minh Đức (Theo Politico, France24)