Người trẻ ngại, lười và không có điều kiện tài chính để kết hôn

Chiều 8/10, tại phiên họp thứ 50, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Dân số. Nội dung chính sách về duy trì mức sinh thay thế nhận được sự quan tâm, đóng góp ý kiến của các đại biểu.

"Không chỉ có người kết hôn ngại sinh, sinh ít"

Theo đó, dự án Luật Dân số bổ sung chính sách duy trì mức sinh thay thế bao gồm: Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ 2: phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con; Hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp; ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà vợ đã chết.

Chủ nhiệm Uỷ ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải (Ảnh: Media Quốc hội).

Góp ý đối với nội dung này, Chủ nhiệm Uỷ ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải nêu thực tế hiện nay không chỉ có người kết hôn ngại sinh, sinh ít, sinh không đủ 2 con mà còn có hiện tượng xã hội là "ngại kết hôn, lười kết hôn và không có điều kiện tài chính để kết hôn".

Nguyên nhân theo bà Hải là do giá nhà quá cao, khả năng để tiếp cận mua nhà đối với những người có thu nhập thông thường thậm chí có thu nhập cao là rất khó.

Chưa kể, chi phí về giáo dục, y tế đối với trẻ em, chi phí học đối với con cái rất cao. "Từ đó dẫn tới tỉ lệ sinh và tâm lý ngại kết hôn", bà Hải nêu thực tế và mong muốn làm sao thể hiện được những điều này trong Luật.

Bà Hải cho rằng, không chỉ có chính sách hỗ trợ, khuyến khích với người sinh đủ 2 con mà còn cần có chính sách khuyến khích người trẻ kết hôn và sinh con. Bà đề nghị có chính sách hỗ trợ không chỉ với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi mà hỗ trợ cả những phụ nữ sinh con trước năm 30 tuổi.

Để người dân yên tâm kết hôn và sinh đủ 2 con

Tham gia góp ý, Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng bày tỏ tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Dân số. Việc khẩn trương xây dựng, hoàn thiện dự án luật để trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 10 trong thời gian tới là cần thiết.

Về duy trì mức sinh thay thế, ông Tùng cho rằng đây là chính sách rất quan trọng. Trong 3 chính sách dự thảo luật đang dự kiến đó là: Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai; ưu tiên mua, thuê nhà ở xã hội; hỗ trợ tài chính khi sinh con, ông Tùng cho rằng trừ chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, các chính sách còn lại chủ yếu mang tính chất hỗ trợ ngắn hạn.

Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng (Ảnh: Media Quốc hội).

Ông Tùng chỉ ra, trong hồ sơ dự án luật, báo cáo tổng kết thi hành thực tiễn, thi hành Pháp lệnh Dân số và tổng kết những kinh nghiệm thực tiễn của kinh nghiệm quốc tế cũng nêu chính sách để đảm bảo thành công trong tăng mức sinh là rất khó. Nguyên nhân của nhiều quốc gia chưa thực hiện thành công vấn đề này là do chưa có những chính sách mang tính chất dài hạn.

"Vấn đề đặt ra, nguyên nhân chủ yếu, rào cản để khuyến khích duy trì mức sinh thay thế xuất phát từ những yếu tố kinh tế - xã hội có tính chất dài hạn như áp lực về nhà ở, thị trường lao động cạnh tranh, hoặc chi phí nuôi dạy con, rồi tình trạng bất bình đẳng giới trong chăm sóc trẻ em", ông Tùng nêu.

Ông dẫn chứng ở nước ta, thực tiễn như ở Tp.Hồ Chí Minh và một số địa phương khác cũng cho thấy tỉ lệ mức sinh thay thế rất thấp. Tp.Hồ Chí Minh là có 1,39 con trên 1 phụ nữ, nguyên nhân là do chi phí sinh hoạt cao, áp lực nhà ở, thị trường lao động cạnh tranh.

"Do đó, chúng tôi đề nghị tiếp tục nghiên cứu vấn đề này để bên cạnh những chính sách như đã đề ra trong dự thảo luật cũng có những biện pháp mang tính tổng thể, căn cơ và toàn diện hơn, mang tính chất hỗ trợ lâu dài, nhằm tạo điều kiện thực chất để người dân yên tâm kết hôn và sinh đủ 2 con, qua đó đạt mức sinh thay thế", ông Tùng nêu ý kiến.

Cũng liên quan đến vấn đề này, ông Tùng cho hay, qua tổng kết của Bộ Y tế trong hồ sơ dự án luật cho thấy tình trạng tỉ lệ vô sinh ở nam giới cũng tương đối cao và có xu hướng tăng.

Số lượng người được điều trị vô sinh và số lượng người được hỗ trợ sinh sản thành công thì cũng còn chiếm tỉ lệ thấp. Do đó, ông đề nghị nghiên cứu ban hành các biện pháp, chính sách nhằm giảm tỉ lệ phá thai cũng như hạn chế tình trạng vô sinh.

Ông cho rằng nên nghiên cứu các chính sách hỗ trợ về tài chính cho các cặp vợ chồng thực hiện điều trị vô sinh. 

Đồng thời, quy định đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, hướng dẫn về định hướng hành vi nhằm hạn chế tình trạng mang thai ngoài ý muốn; kiểm soát chặt chẽ hơn hoạt động phá thai vì lựa chọn giới tính thai nhi.

Ông Tùng cũng đề nghị tiếp tục rà soát các quy định của dự thảo luật để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với một số luật có liên quan.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đề nghị cần phải tăng cường mức sinh thay thế theo chủ trương của Đảng nhằm giảm áp lực già hóa dân số. 

"Hiện nay đã có quy định cho phép cán bộ, công chức, viên chức sinh con thứ 3 mà không bị thi hành kỷ luật", Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.