Rút thời hạn thẩm định chỉ tiêu thống kê từ 20 ngày còn 10 ngày

Ngày 9/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thống kê.

Rút thời hạn thẩm định còn 10 ngày 

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo luật tập trung sửa đổi nhóm các quy định liên quan đến sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước và tổ chức thống kê Nhà nước, tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Theo đó, điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung, thay thế 15 điều của Luật Thống kê, chủ yếu liên quan đến điều chỉnh tên gọi của các cơ quan, đơn vị. Đồng thời, sửa đổi quy định liên quan đến thanh tra chuyên ngành thống kê, kiểm tra chuyên ngành thống kê bảo đảm phù hợp với quy định về thanh tra chuyên ngành.

Quang cảnh phiên họp (Ảnh: Media Quốc hội).

Liên quan đến chuyên môn, nghiệp vụ thống kê phát sinh trong thực tiễn, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số thuật ngữ để phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành, thực tiễn hoạt động thống kê và thông lệ quốc tế như: Cơ sở dữ liệu dữ liệu thống kê, điều tra viên thống kê, hệ thống chỉ tiêu thống kê liên quan đến nhiều ngành, nhiều lĩnh vực, liên kết vùng, hoạt động thống kê.

Dự thảo luật cũng rút ngắn thời gian thẩm định hệ thống chỉ tiêu thống kê bộ, ngành; thẩm định phân loại thống kê ngành, lĩnh vực; thẩm định phương án điều tra thống kê; thẩm định chế độ báo cáo thống kê cấp bộ, ngành.

Theo đó, rút thời hạn thẩm định từ 20 ngày còn 10 ngày để phù hợp với yêu cầu thực tiễn, góp phần đẩy nhanh quá trình ra quyết định, đồng thời nâng cao hiệu quả, chất lượng và tính kịp thời của hoạt động thống kê phục vụ công tác quản lý, điều hành.

Bộ trưởng cho biết, dự thảo Luật bổ sung 2 điều so với Luật Thống kê hiện hành. Cụ thể, bổ sung chế độ báo cáo thống kê cấp tỉnh, cấp xã để bảo đảm thu thập thông tin thống kê phục vụ quản lý, điều hành ở cấp xã; bổ sung cơ sở dữ liệu thống kê quốc gia để thể chế hóa Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 03 ngày 9/1/2025 của Chính phủ.

Dự thảo Luật cũng lược bỏ những quy định về thanh tra chuyên ngành thống kê và hệ thống thông tin thống kê cấp huyện; hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp huyện bảo đảm phù hợp với Luật Thanh tra và mô hình chính quyền địa phương 2 cấp...

Thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Ủy ban thống nhất với phạm vi sửa đổi theo đề xuất của Chính phủ. Phạm vi sửa đổi, bổ sung đã tập trung vào những vấn đề cấp thiết, phù hợp với mục tiêu đảm bảo thống nhất, phù hợp với các quy định của pháp luật hiện hành, bảo đảm tính kịp thời, tính khả thi trong triển khai thực hiện nhiệm vụ thống kê.

Về rà soát sửa đổi quy định "cấp huyện" thành "cấp xã", Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí với đề xuất sửa đổi liên quan đến tổ chức thực hiện nhiệm vụ thống kê của các cấp. 

Đồng thời đề nghị rà soát kỹ để bảo đảm tính khả thi, phù hợp với đặc thù của cơ quan thực hiện nhiệm vụ thống kê trên địa bàn cấp xã, bảo đảm bảo thống nhất về tên gọi và chức năng nhiệm vụ của các đơn vị sau khi bãi bỏ cấp huyện và sáp nhập chức năng các cơ quan chuyên môn.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn (Ảnh: Media Quốc hội).

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh, việc sửa Luật Thống kê phải đảm bảo giảm gánh nặng báo cáo hành chính, bảo mật dữ liệu và tích hợp công nghệ. Các báo cáo cần tăng tính kịp thời, chính xác của các chỉ tiêu thống kê, hỗ trợ phân tích dự báo kinh tế vĩ mô. 

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng yêu cầu cần bổ sung quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh mạng trong thống kê. 

"Chúng ta phải tính toán. Để làm sao xây dựng lòng tin của người dân, doanh nghiệp, khuyến khích để chia sẻ dữ liệu tự nguyện, đặc biệt trong bối cảnh hướng tới mục tiêu là 50% dữ liệu thống kê được khai thác từ nguồn hành chính vào năm 2030. Đây là chiến lược phát triển thống kê giai đoạn 2021-2030", Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.

Ngoài ra, Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cơ quan soạn thảo cần phân định rõ thẩm quyền giữa cấp quản lý và tăng trách nhiệm cho địa phương, tăng hiệu quả phân cấp và phân quyền theo đúng tinh thần Nghị quyết 18, đổi mới bộ máy, giúp dữ liệu của các địa phương phản ánh sát thực hơn, hỗ trợ xây dựng chính sách.

Không làm tăng khối lượng công việc của UBND cấp xã

Làm rõ nhiều nội dung đại biểu quan tâm trong dự thảo Luật, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, liên quan đến hệ thống thông tin cấp xã, chế độ báo cáo thống kê cấp tỉnh, cấp xã, Luật Thống kê hiện hành đã quy định về hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã nhưng chưa có quy định về hệ thống thông tin thống kê cấp xã và chế độ báo cáo thống kê cấp xã. Điều này dẫn đến hạn chế cho việc thu thập thông tin thống kê cấp xã.

Vừa qua, cả nước đã sát nhập từ hơn 10.035 xã xuống còn 3.321 xã, bỏ cấp huyện. Do đó, quy mô cấp xã hiện nay lớn hơn rất nhiều so với trước đây, nhu cầu thông tin thống kê kinh tế - xã hội phục vụ quản lý điều hành trên địa bàn cấp xã là cấp bách.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng (Ảnh: Media Quốc hội).

Việc bổ sung quy định về hệ thống thông tin thống kê và chế độ báo cáo thống kê cấp xã không làm tăng khối lượng công việc của UBND cấp xã đang thực hiện do việc quản lý vận hành được giao cơ quan thống kê cơ sở thực hiện.

Một cơ quan thống kê cơ sở hiện nay quản lý trung bình khoảng 7 xã, giúp giảm đầu mối, nhân sự so với đưa bộ phận này về từng xã mà vẫn đảm bảo chất lượng thông tin. Cơ quan thống kê cơ sở chịu trách nhiệm triển khai các công việc của hệ thống tổ chức thống kê tập trung trên khu vực và địa bàn phân công. 

Đồng thời, có trách nhiệm cung cấp thông tin thống kê về kinh tế - xã hội trên địa bàn xã cho cấp xã để phục vụ quản lý và điều hành.

Bộ trưởng thông tin thêm, hiện nay, Bộ Tài chính cũng đang quyết liệt đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin để đảm bảo thu thập nhanh, chính xác, phục vụ kịp thời. Việc triển khai chiến lược về chuyển đổi số sẽ tạo thuận lợi cho ngành Thống kê, giúp số liệu thống kê chính xác hơn.