Bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng: "Khẩu súng" của ta có thể là bàn phím

Bảo đảm an toàn, an ninh mạng là nhiệm vụ quan trọng

Hội nghị có sự tham gia của Luật gia Nguyễn Khánh Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam; đại diện Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) - Bộ Công an; cùng các đại biểu khách mời.

Phát biểu khai mạc hội nghị, Luật gia Nguyễn Khánh Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam cho biết, bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng là một chủ đề hoàn toàn mới, mang tính thời sự và có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh không gian mạng đã trở thành "biên giới mềm" của mỗi quốc gia.

Luật gia Nguyễn Khánh Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam phát biểu khai mạc hội nghị.

Trong những năm qua, Hội Luật gia Việt Nam đã tổ chức nhiều hoạt động về bảo vệ chủ quyền quốc gia trong các lĩnh vực truyền thống như biên giới, biển đảo, lãnh thổ. Tuy nhiên, lần này, Hội đã mạnh dạn chọn một hướng đi mới bàn về chủ quyền quốc gia trên không gian mạng, một vấn đề đang được cả Việt Nam và thế giới đặc biệt quan tâm.

"Đảng và Nhà nước ta luôn xác định bảo đảm an toàn, an ninh mạng là nhiệm vụ trọng yếu, vừa cấp bách vừa lâu dài.

Trong bối cảnh đó, đội ngũ hội viên Hội Luật gia Việt Nam, với kiến thức pháp luật và kinh nghiệm thực tiễn phong phú có vai trò hết sức quan trọng. Việc bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng không chỉ là trách nhiệm của cơ quan chức năng, mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội", Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam nhấn mạnh.

Theo Luật gia Nguyễn Khánh Ngọc, Hội Luật gia Việt Nam cần chủ động nghiên cứu, tuyên truyền pháp luật, nâng cao nhận thức cộng đồng, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh, thúc đẩy chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Phát biểu tại hội nghị, Thượng tá - Ths Đỗ Minh Kim, Phó Trưởng phòng 3, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) - Bộ Công an thông tin, Luật An ninh mạng năm 2018, Nghị định số 53/2022/NĐ-CP và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2025 là những văn bản pháp lý then chốt, tạo khuôn khổ cho việc thực thi quyền lực nhà nước trong không gian mạng.

Dù không gian mạng trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực quản lý nhà nước, cải thiện đời sống nhân dân, nhưng đồng thời cũng là môi trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa đến an ninh quốc gia, chủ quyền và lợi ích dân tộc.

Bên cạnh các cơ hội, Việt Nam cũng đang đối diện với nhiều thách thức trong việc bảo vệ và thực thi chủ quyền trên không gian mạng, cả từ phương diện pháp lý, kỹ thuật lẫn chính trị.

Thượng tá Đỗ Minh Kim lấy ví dụ: Sự thiếu thống nhất và ràng buộc của pháp luật quốc tế trong lĩnh vực này; Sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài; Cân bằng giữa bảo đảm an ninh quốc gia và bảo vệ quyền con người trên không gian số; Thách thức liên quan đến nhận thức của xã hội đối với an ninh, chủ quyền trên không gian mạng;…

Thượng tá - Ths Đỗ Minh Kim, Phó Trưởng phòng 3, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) - Bộ Công an trình bày tại hội nghị.

Từ những phân tích trên đại diện Bộ Công an cho rằng, cơ hội và thách thức đối với Việt Nam trong bảo vệ chủ quyền không gian mạng đan xen chặt chẽ.

Do đó, bảo vệ chủ quyền quốc gia trong không gian mạng cần được xem là một bộ phận hữu cơ của chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, gắn với định hướng xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và nền kinh tế số an toàn, tự chủ.

Trong kỷ nguyên số, không gian mạng đã trở thành "lãnh thổ đặc biệt" gắn liền với chủ quyền quốc gia. Việc bảo vệ dữ liệu, hệ thống thông tin và tài nguyên số là yếu tố sống còn trong bảo đảm an ninh, chủ quyền và ổn định quốc gia.

Theo đại diện Bộ Công an, Hội Luật gia Việt Nam, với vị thế là tổ chức tập hợp rộng rãi giới luật gia, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc nghiên cứu, phản biện, tư vấn, tuyên truyền và giám sát việc thực thi pháp luật liên quan đến không gian mạng.

Hội Luật gia Việt Nam có vai trò then chốt trong việc kết nối tri thức pháp lý, công nghệ và xã hội để kiến tạo khung pháp lý vững chắc cho chủ quyền mạng.

Hội không chỉ là người bảo vệ pháp luật, mà còn là người dẫn dắt tư duy pháp lý số cho toàn xã hội - góp phần bảo đảm rằng quá trình chuyển đổi số của Việt Nam được thực hiện trên nền tảng của pháp quyền, nhân quyền và chủ quyền quốc gia.

"Vũ khí" bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng

Luật gia Nguyễn Văn Bình, Viện Khoa học Pháp lý và Kinh doanh quốc tế Tp.HCM nêu ý kiến, cho rằng cần làm rõ câu hỏi khi bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng, chúng ta sử dụng công cụ gì để thực hiện?

Luật gia Nguyễn Văn Bình, Viện Khoa học Pháp lý và Kinh doanh quốc tế trao đổi tại hội nghị.

Đại diện Bộ Công an cho rằng, vũ khí để bảo vệ không phải là súng đạn mà là pháp luật, chính sách, công nghệ, nhân lực và ngân sách; "khẩu súng" của ta có thể là bàn phím, mã lệnh và hệ thống an ninh mạng.

Để ứng phó, chúng ta cần có khung pháp lý đầy đủ với chế tài rõ ràng; hạ tầng và công nghệ đủ mạnh để phát hiện, ngăn chặn và phục hồi; năng lực chuyên môn, trình độ, kỹ năng và kinh nghiệm của lực lượng thực thi; cơ chế phối hợp quốc gia, huy động nguồn lực khi xảy ra sự cố,…

Hội Luật gia và các cơ quan cần được giao nhiệm vụ rõ ràng vừa là cầu nối chính sách pháp luật công nghệ, vừa tổ chức đào tạo, phổ cập kiến thức để tăng "sức đề kháng" cho toàn xã hội.

Phát biểu kết thúc hội nghị, Luật gia Nguyễn Khánh Ngọc, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam cho biết, vấn đề bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng tại hội nghị hôm nay đã nhận được nhiều ý kiến qua các tham luận, phát biểu của các đại biểu và chắc chắn sẽ được tiếp tục thảo luận sâu hơn trong thời gian tới.

"Kiến thức, tư duy và khả năng truyền thông là yếu tố quan trọng để thích ứng và đổi mới cách tiếp cận với vấn đề bảo vệ chủ quyền trên không gian mạng trong bối cảnh hiện nay", Luật gia Nguyễn Khánh Ngọc nói.