Làm rõ hơn mặt tích cực, hạn chế trong ứng dụng AI vào cuộc sống

Sáng 11/10, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường tiếp tục Phiên họp toàn thể lần thứ 14, thẩm tra dự án Luật Chuyển đổi số.

Cần thiết ban hành Luật Chuyển đổi số

Theo Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Chuyển đổi số, việc xây dựng Luật là cần thiết nhằm đạt các mục tiêu chủ yếu như: Hoàn thiện hệ thống pháp luật về chuyển đổi số quốc gia, tạo hệ thống pháp lý liên ngành về chuyển đổi số trong ngành, lĩnh vực. 

Điều chỉnh mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia các hoạt động trên môi trường số; thúc đẩy quá trình chuyển đổi số toàn diện; tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập.

Luật Chuyển đổi số gồm 8 chương, 79 điều quy định về chuyển đổi số, bao gồm: hạ tầng cho chuyển đổi số; chính phủ số và chuyển đổi số hoạt động các cơ quan thuộc hệ thống chính trị; kinh tế số; xã hội số và các biện pháp bảo đảm chuyển đổi số. 

Quang cảnh phiên họp (Ảnh: Quochoi).

Luật này áp dụng đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân Việt Nam, tổ chức, cá nhân nước ngoài trực tiếp tham gia hoặc có hoạt động liên quan đến chuyển đổi số tại Việt Nam. 

Chính phủ thống nhất trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến và thông qua Luật Chuyển đổi số tại kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).

Thay mặt cơ quan thẩm tra, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Phương Tuấn cho biết, Ủy ban nhất trí với sự cần thiết ban hành Luật Chuyển đổi số. 

Việc ban hành Luật nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối, yêu cầu của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; hoàn thiện hệ thống pháp luật về chuyển đổi số quốc gia, thiết lập khung pháp lý liên ngành về chuyển đổi số trong ngành, lĩnh vực và điều chỉnh mối quan hệ giữa các chủ thể tham gia môi trường số; thúc đẩy quá trình chuyển đổi số toàn diện; tăng cường hợp tác quốc tế và hội nhập.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường nhận thấy, dự án Luật Chuyển đổi số đủ điều kiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét trước khi trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 10.

Theo ông Nguyễn Phương Tuấn, các hoạt động chuyển đổi số tại Khoản 1 Điều 6 dự thảo Luật đang được quy định theo hướng giới hạn trong phạm vi chuyển đổi số trong các cơ quan quản lý nhà nước, chưa phản ánh được hoạt động chuyển đổi số của người dân, doanh nghiệp (hoạt động học tập, nâng cao kỹ năng số để lao động và hội nhập xã hội số; hoạt động đổi mới mô hình sản xuất, kinh doanh dựa trên công nghệ và dữ liệu số; hoạt động sáng tạo, chia sẻ và tiêu dùng các sản phẩm, dịch vụ trên môi trường số…). 

Do đó, Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo nghiên cứu, bổ sung các hoạt động để bảo đảm Điều 6 phản ánh đúng 3 trụ cột Chính phủ số - Kinh tế số - Xã hội số.

Chú trọng đầu tư hạ tầng số

Tham gia góp ý kiến, đại biểu Phan Xuân Dũng (Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa) cho rằng, hiện khái niệm và định nghĩa về chuyển đổi số trong dự án Luật này vẫn còn chung chung nên đề nghị cơ quan soạn thảo cần quy định rõ ràng. 

Ngoài ra, những khái niệm về Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số cũng cần được quy định cụ thể để người dân, doanh nghiệp dễ hiểu và dễ thực hiện trong các hoạt động liên quan đến Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số.

Đại biểu Nguyễn Chu Hồi (Ảnh: Quochoi).

Bên cạnh các hoạt động liên quan đến Chính phủ số, kinh tế số, đại biểu Nguyễn Chu Hồi (Đoàn ĐBQH Tp.Hải Phòng) đưa ra quan điểm phong trào "Bình dân học vụ số" cũng cần được phổ biến rộng rãi để người dân dễ hiểu, dễ thực hiện trên các nền tảng số, máy tính, máy điện thoại... 

Ngoài ra, Chính phủ và các Bộ ngành cũng cần làm rõ hơn và có những cảnh báo để các doanh nghiệp, người dân nhận thức rõ hơn về những mặt tích cực cũng như hạn chế trong quá trình ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào cuộc sống.

Nêu quan đểm về chính sách của Nhà nước về chuyển đổi số, đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh (Đoàn ĐBQH tỉnh Lào Cai) cho rằng, hiện nay, nhiều chính sách về chuyển đổi số còn rải rác, chưa trọng tâm. 

Đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh (Ảnh: Quochoi).

Để công tác chuyển đổi số được hiệu quả, đại biểu đề xuất nên tập trung chính sách cho phát triển hạ tầng, ưu đãi đất đai, đấu thầu, nguồn vốn, hoạt động đào tạo ở cơ quan Nhà nước và doanh nghiệp thực hiện chuyển đổi số. 

Đặc biệt, nên chú trọng đầu tư hạ tầng số ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, địa bàn khó khăn sau khi các địa phương sáp nhập, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Ngoài ra, cần có ngân sách hỗ trợ cho các học viện, trường học nghiên cứu khoa học, quản lý dữ liệu số.

Với phong trào "Bình dân học vụ số", đại biểu Nguyễn Thị Lan Anh đề xuất có chính sách hỗ trợ các địa phương, tổ nhóm hỗ trợ người dân nắm bắt được những thao tác thực hành trong ứng dụng chuyển đổi số vào cuộc sống.

Thay mặt cơ quan soạn thảo, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Vũ Hồng Quân khẳng định tầm quan trọng của luật nhằm góp phần tháo gỡ những khó khăn trong hoạt động chuyển đổi số hiện nay cũng như thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.

Với những ý kiến, đề xuất của các đại biểu, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Vũ Hồng Quân cho biết, Bộ sẽ tiếp thu tối đa các ý kiến đóng góp trong quá trình hoàn thiện dự thảo Luật để gửi cơ quan thẩm tra trước khi trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 10 tới.