Tạo lợi thế cạnh tranh cho trọng tài thương mại trong bối cảnh mới

Cần nâng cao năng lực cạnh tranh

Sự kiện sẽ được tổ chức trong ngày 15 và sáng 16/10 tại Hà Nội, nhằm chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, thảo luận định hướng hoàn thiện pháp luật và nâng cao năng lực hoạt động trọng tài thương mại (TTTM) tại Việt Nam, hướng tới hội nhập sâu rộng và phát triển bền vững.

Hội thảo có sự tham dự của ông Nguyễn Khánh Ngọc - Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam; ông Trần Công Phàn - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Luật gia Việt Nam; ông Nguyễn Hữu Chính - Phó Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam.

Về phía CHLB Đức có bà Sophie Borkel - Giám đốc Dự án Việt Nam, Quỹ Hợp tác quốc tế về pháp luật của Cộng hòa Liên bang Đức (IRZ); ông Felix Prozorov Bastians - Luật sư, Trọng tài và tố tụng quốc tế, Hãng luật GvW Graf von Westphalen, Frankfurt am Main; ông Jan K. Schäfer - Luật sư, Trọng tài và tố tụng quốc tế; hãng luật King & Spalding LPP; Frankfurt am Main. Hội thảo còn có sự góp mặt của nhiều đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học trong nước.

Ông Nguyễn Khánh Ngọc - Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam phát biểu tại hội thảo.

Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Khánh Ngọc - Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam nhấn mạnh, hội thảo là dịp để các chuyên gia, nhà nghiên cứu và trọng tài viên trao đổi kinh nghiệm, đánh giá khách quan thực trạng hoạt động TTTM tại Việt Nam, so sánh với mô hình của Đức và quốc tế, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của các trung tâm trọng tài.

Các chuyên gia từ CHLB Đức.

Hiện cả nước có hơn 50 trung tâm TTTM đang hoạt động, phản ánh xu hướng ngày càng phổ biến của hình thức giải quyết tranh chấp bằng trọng tài. Tuy nhiên, sự phát triển nhanh cũng đặt ra thách thức về quản trị, chất lượng và niềm tin pháp lý.

Qua hội thảo, Chủ tịch Hội Luật gia Việt Nam mong muốn, các chuyên gia đưa ra các bài học, giải pháp xây dựng được đội ngũ trọng tài viên giỏi về chuyên môn, giữ đúng chuẩn mực đạo đức, tuân thủ các quy định pháp luật và quy tắc tố tụng để nâng cao năng lực cạnh tranh của các trung tâm TTTM Việt Nam.

Chia sẻ kinh nghiệm từ Cộng hòa Liên bang Đức, ông Felix Prozorov Bastians nhấn mạnh, phán quyết trọng tài có giá trị tương tự bản án, do đó cần bảo đảm tính độc lập, minh bạch và cơ chế giám sát hiệu quả.

Ông cho rằng, để các trung tâm trọng tài hoạt động bền vững, cần chú trọng quảng bá, nâng cao năng lực tự chủ tài chính, đồng thời duy trì sự hiện diện ổn định để tạo niềm tin cho doanh nghiệp.

Ông Felix Prozorov Bastians - Luật sư, Trọng tài và tố tụng quốc tế, Hãng luật GvW Graf von Westphalen, Frankfurt am Main (Đức) chia sẻ kinh nghiệm tại hội thảo.

Chuyên gia Đức cũng đề xuất xây dựng tạp chí chuyên ngành về trọng tài, công khai các phán quyết và khuyến khích tranh luận học thuật để phát triển lý luận và chuẩn mực nghề nghiệp.

Theo ông, Đức đã tạo ra "những nhà vô địch" trong lĩnh vực trọng tài. Những trung tâm lớn mạnh có uy tín quốc tế nhờ kiên trì xây dựng niềm tin và tính chuyên nghiệp.

Cải cách theo hướng hội nhập quốc tế, xét xử trực tuyến

Tại hội thảo, luật sư Nguyễn Trung Nam - Trọng tài viên Công ty Luật Eplegal cho rằng, để trọng tài trở thành công cụ giải quyết tranh chấp hiệu quả, Việt Nam cần cải cách toàn diện pháp luật và cơ chế thực thi.

Trong đó, trọng tâm là sửa đổi Luật Trọng tài thương mại 2010 phù hợp với Luật mẫu về TTTM Quốc tế của Uỷ ban Liên hợp quốc về Thương mại quốc tế (UNCITRAL), mở rộng thẩm quyền trọng tài, công nhận đa dạng hình thức thỏa thuận và tăng cường vai trò hỗ trợ của tòa án.

Luật sư Nguyễn Trung Nam - Trọng tài viên Công ty Luật Eplegal đóng góp ý kiến.

Ông cũng đề nghị bổ sung cơ chế miễn trừ trách nhiệm cho trọng tài viên, phát triển án lệ, hướng dẫn thống nhất từ Tòa án Nhân dân tối cao và thành lập Trung tâm trọng tài quốc tế đạt chuẩn toàn cầu, qua đó đưa Việt Nam trở thành điểm đến trọng tài uy tín của khu vực.

Ông Lê Văn Tuấn – Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp) khẳng định, Bộ Tư pháp sẽ tiếp tục phối hợp với Hội Luật gia Việt Nam và các cơ quan liên quan sửa đổi Luật Trọng tài thương mại 2010, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, xét xử trực tuyến, đồng thời hoàn thiện quy định về hủy phán quyết trọng tài.

Bộ cũng sẽ chú trọng nâng cao chất lượng trọng tài viên, thu hút chuyên gia quốc tế, mở rộng hợp tác và trao đổi kinh nghiệm với các quốc gia tiên tiến. Cùng với đó, cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức về trọng tài thương mại, giúp cộng đồng doanh nghiệp nhận thức rõ hơn về lợi ích của cơ chế này.

Ông Lê Văn Tuấn – Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp (Bộ Tư pháp).

Việt Nam sẽ tiếp tục hài hòa pháp luật trong nước với các chuẩn mực quốc tế thông qua việc thực hiện Công ước New York, Công ước Singapore và Luật mẫu UNCITRAL, hướng tới xây dựng hệ sinh thái trọng tài chuyên nghiệp, minh bạch và hội nhập quốc tế.

GS.TS Lê Hồng Hạnh - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam (VIAC) nhấn mạnh vào yếu tố nhanh và hiệu quả của giải quyết tranh chấp từ TTTM. Ông dẫn chứng, giải quyết qua trọng tòa án trung bình mất 400 ngày, trong đó cấp thẩm trung bình kéo dài 3-5 tháng, tối đa 8 tháng; phúc thẩm còn chưa thể xác định; đến giám đốc thẩm trung bình là 4 tháng.

Trong khi đó giải quyết tranh chấp qua TTMT có thể chỉ cần vài chục ngày. Do đó, với tranh chấp trị giá hàng nghìn tỷ đồng mà giải quyết qua toàn án, vụ việc có thể kéo dài sẽ gây thiệt hại vô cùng lớn.

GS.TS Lê Hồng Hạnh - Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam.

Ông cũng lưu ý thêm một trong những ưu việt của giải quyết nhờ trọng tài là sau phán quyết trọng tài thì 2 bên vẫn có thể làm đối tác chứ không căng thẳng, dẫn đến mất đối tác như ra toà.

Vị GS.TS nhấn mạnh, trọng tài không chỉ là một phương thức giải quyết tranh chấp hiện đại, mà còn là biểu tượng của một nền tư pháp minh bạch, hiệu quả và hội nhập. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và cạnh tranh pháp lý ngày càng sâu rộng, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để khẳng định vị thế của mình như một trung tâm trọng tài năng động trong khu vực.

Nếu biết phát huy đồng bộ các yếu tố thể chế, nhân lực và niềm tin xã hội, với nền tảng pháp lý đang ngày càng được chú trọng hoàn thiện, đội ngũ chuyên gia pháp lý chất lượng cao và sự tin tưởng ngày càng tăng từ cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có đủ điều kiện để hiện thực hóa mục tiêu đó.

Tại phần thảo luận, các đại biểu đã có nhiều câu hỏi để trao đổi, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm nhằm chỉ ra những hạn chế tồn tại để xây dựng Luật Trọng tài thương mại hiện đại, cũng như bài học trong xây dựng, vận hành Trung tâm TTTM để tăng sức cạnh tranh trong bối cảnh mới hiện nay.

Tham khảo thêm

Tham khảo thêm

Chi hội Luật gia Công ty Luật The Light đồng hành cùng doanh nghiệp tại Tuyên Quang

Tham khảo thêm

Tăng cường và mở rộng hợp tác giữa Hội Luật gia Việt Nam và Hội Luật gia Trung Quốc