Phát triển công nghiệp hỗ trợ: Nền tảng chính sách tạo đà cho động lực bứt phá mới

Ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), chia sẻ tại Tọa đàm - Ảnh: BTC

Trải qua gần một thập kỷ triển khai Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ theo Quyết định số 68/QĐ-TTg năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ, ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đã ghi nhận những bước tiến quan trọng, tạo dựng được vị thế ngày càng rõ rệt trong chuỗi giá trị công nghiệp trong nước và quốc tế. Những kết quả này không chỉ đến từ nỗ lực tự thân của doanh nghiệp mà còn từ sự đồng hành của các cơ quan quản lý nhà nước, các địa phương và hiệp hội ngành hàng.

Doanh nghiệp tăng nhanh, chất lượng được cải thiện

Tại Tọa đàm "Phát triển công nghiệp hỗ trợ: Những bài học và định hướng" do Tạp chí Công Thương tổ chức sáng 20/10, ông Phạm Văn Quân, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết, nếu như giai đoạn đầu khi Nghị định 111/2015/NĐ-CP mới được ban hành, Việt Nam chỉ có vài trăm doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, thì đến nay con số đó đã vượt 6.000 doanh nghiệp. Cùng với sự tăng trưởng về số lượng thì năng lực và chất lượng của doanh nghiệp cũng có bước tiến rõ rệt. Nhiều doanh nghiệp trong nước đã đủ khả năng trở thành nhà cung ứng cấp 1, cấp 2 cho các tập đoàn lớn như Samsung, Toyota, Honda…, từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Quân cho biết thêm, Bộ Công Thương đã tổ chức hơn 80 hội thảo, đào tạo hơn 2.000 doanh nghiệp, hỗ trợ gần 700 đơn vị tham gia chuyển giao công nghệ và học hỏi mô hình sản xuất tiên tiến. Các chương trình xúc tiến thương mại, hội chợ, triển lãm trong và ngoài nước đã tạo cơ hội để doanh nghiệp Việt kết nối với đối tác quốc tế, quảng bá năng lực sản xuất và tìm kiếm đơn hàng mới.

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Bùi Thị Hồng Hạnh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) cho biết, cộng đồng doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đã phát triển mạnh cả về quy mô và chất lượng. Nếu trước đây, phần lớn doanh nghiệp mang tính bị động, "ai đặt gì làm nấy", thì nay nhiều đơn vị đã chủ động nghiên cứu sản phẩm, nâng cấp quy trình, xác định rõ phân khúc thị trường mục tiêu và tiêu chuẩn kỹ thuật để tham gia chuỗi cung ứng của các tập đoàn FDI.

Một số doanh nghiệp trong nước đã sản xuất được các linh kiện nhỏ, tinh xảo, đạt giá trị gia tăng cao, cho thấy năng lực công nghệ đang từng bước được củng cố. Hiệp hội VASI hiện có gần 400 hội viên chính thức, cùng hơn 700 doanh nghiệp quy mô nhỏ đang được khuyến khích tham gia. Bà Hạnh khẳng định, sự lan tỏa về tư duy đổi mới, chủ động kết nối và nâng cao tiêu chuẩn chất lượng là tín hiệu tích cực của ngành trong giai đoạn mới.

Tuy nhiên, bà cũng chỉ ra một số hạn chế cố hữu như năng lực R&D còn yếu, thiếu nhân lực kỹ thuật chất lượng cao và khó tiếp cận đất công nghiệp, vốn đầu tư máy móc. Để khắc phục, VASI đang triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ doanh nghiệp: Kết nối online – offline, tổ chức triển lãm cung cầu, hội thi tay nghề, mở chi nhánh ở Nhật Bản để xúc tiến thương mại và hỗ trợ xuất khẩu linh kiện, cụm chi tiết sang thị trường quốc tế.

Bà Bùi Thị Hồng Hạnh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), cho biết cộng đồng doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đã phát triển mạnh cả về quy mô và chất lượng - Ảnh: BTC

Địa phương, doanh nghiệp chủ động

Ở cấp địa phương, bà Đỗ Việt Hồng, Trưởng phòng Quản lý công nghiệp, Sở Công Thương TP. Đà Nẵng, cho biết Thành phố đã sớm cụ thể hóa chính sách của Trung ương bằng việc ban hành Nghị quyết số 20/2016/NQ-HĐND và sau đó là Nghị quyết 53/2021/NQ-HĐND, quy định mức hỗ trợ đầu tư máy móc thiết bị đến 2 tỷ đồng/doanh nghiệp. Thành phố đồng thời chú trọng thu hút đầu tư vào các lĩnh vực cơ khí chế tạo, điện tử, dệt may - da giày với mục tiêu hình thành cụm liên kết công nghiệp hỗ trợ gắn với khu kinh tế mở Chu Lai và hệ sinh thái Thaco Industries.

Sau khi hợp nhất Đà Nẵng - Quảng Nam, quy mô và tiềm lực công nghiệp của thành phố mới được mở rộng đáng kể với hệ thống 20 khu công nghiệp, 60 cụm công nghiệp, 2 khu kinh tế và 3 khu công nghệ thông tin tập trung. Đây là nền tảng quan trọng để Đà Nẵng phát triển công nghiệp hỗ trợ phục vụ công nghiệp công nghệ cao, hướng đến mục tiêu tăng trưởng hai con số trong những năm tới.

Đại diện khối doanh nghiệp sản xuất, ông Vũ Đăng Khoa, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Công nghiệp JK, chia sẻ kinh nghiệm gần 20 năm tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu trong lĩnh vực phụ tùng xe máy và ô tô. Theo ông, điều quan trọng với doanh nghiệp là xác định rõ "đích đến" trong chuỗi cung ứng, từ đó đầu tư công nghệ và tiêu chuẩn phù hợp. Ông Khoa nhấn mạnh, để tận dụng cơ hội mở rộng thị trường, doanh nghiệp Việt không chỉ nên sản xuất từng linh kiện riêng lẻ mà cần hướng đến sản xuất cụm linh kiện để vừa giảm dung sai, vừa tăng giá trị sản phẩm. Thị trường trong nước vẫn còn dư địa lớn, song doanh nghiệp cần mạnh dạn nghĩ đến xuất khẩu, tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Hoàn thiện thể chế, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp

Từ góc độ quản lý nhà nước, ông Phạm Văn Quân cho biết, Bộ Công Thương đang rà soát, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Trọng tâm là chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, giảm tối đa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp cho địa phương. Bộ cũng đang đề xuất thành lập Quỹ hỗ trợ phát triển công nghiệp với quy mô tương đương 1% GDP để tập trung nguồn lực hỗ trợ doanh nghiệp.

Song song với đó, Bộ Công Thương cũng đang xây dựng dự thảo Luật Công nghiệp trọng điểm, trong đó công nghiệp hỗ trợ được xác định là một trong năm ngành công nghiệp chiến lược, cùng với vật liệu mới và hóa chất. Đây sẽ là bước đi quan trọng để công nghiệp hỗ trợ Việt Nam chuyển mình từ "phụ trợ" sang "nền tảng" của nền sản xuất quốc gia.

Anh Thơ

Tham khảo thêm

Tham khảo thêm

Bổ sung nhiều chính sách phát triển công nghiệp hỗ trợ

Tham khảo thêm

Tham khảo thêm

Tiếp tục thực hiện ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô đến 31/12/2027

Tham khảo thêm

Thực hiện Chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô đến 31/12/2027