Bổ sung quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày Tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi) - Ảnh: VGP/NB

Sáng 23/10, tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng trình bày Tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) gồm 4 chương, 51 điều, giảm 2 chương và 10 điều so với Luật Báo chí năm 2016. Với tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, Luật chỉ quy định những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, xác định nguyên tắc quản lý, còn các nội dung chi tiết sẽ được hướng dẫn trong nghị định, thông tư.

Dự thảo Luật bổ sung quy định vị trí của báo chí: "Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng..." để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII đã đề ra.

Một trong những điểm đáng chú ý là dự thảo Luật bổ sung quy định về mô hình hoạt động, quy định mở rộng không gian hoạt động của báo chí trên không gian mạng. 

Theo đó, hoạt động trên không gian mạng của cơ quan báo chí phải tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, an ninh mạng, tôn chỉ, mục đích và phù hợp với các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. 

Bổ sung khái niệm "Xuất bản báo chí trên không gian mạng", bao gồm đăng, phát thông tin lên Kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng và Nền tảng số báo chí quốc gia; bổ sung quy định Nền tảng số báo chí quốc gia, Kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng là sản phẩm báo chí.

Cơ quan báo chí thực hiện thông báo với cơ quan quản lý nhà nước về báo chí khi mở các kênh nội dung trên không gian mạng và kết nối trực tuyến với hệ thống lưu chiểu của cơ quan quản lý nhà nước về báo chí để phục vụ việc đo kiểm xu hướng thông tin trên không gian mạng.

Ngoài ra, dự thảo Luật cũng bổ sung các cơ chế, chính sách để phát triển báo chí, thúc đẩy kinh tế báo chí, trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới...

Làm rõ khái niệm 'kinh tế báo chí', thúc đẩy chuyển đổi số

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh khẳng định, Ủy ban tán thành với sự cần thiết sửa đổi toàn diện Luật Báo chí.

Về các loại hình báo chí, dự thảo Luật tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, đồng thời, sửa đổi tên gọi thành báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử. Ủy ban cho rằng, việc thay đổi cách gọi trên cần xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát; đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và quốc tế. 

Về mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, Ủy ban cơ bản thống nhất với việc bổ sung các quy định về "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện". Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính của các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.

Có ý kiến cho rằng, ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định theo Quyết định 362/QĐ-TTg ngày 3/4/2019 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.

Về đối tượng được đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí, hiện nay, trong một số trường hợp, hoạt động của các cơ quan báo chí trực thuộc tổ chức xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, viện nghiên cứu còn có những bất cập, gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước.

Để khắc phục những tồn tại, hạn chế đó, Ủy ban nhất trí với cơ quan chủ trì soạn thảo về việc giao Chính phủ quy định cụ thể các điều kiện đối với tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khi đề nghị cấp giấy phép hoạt động báo chí.

Đối với các nội dung liên quan đến "kinh tế báo chí", Ủy ban nhất trí với các quy định nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí có thêm nguồn thu, tăng thêm nguồn lực tài chính để bảo đảm và nâng cao chất lượng hoạt động như dự thảo Luật. 

Tuy nhiên, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, làm rõ hơn khái niệm "kinh tế báo chí" và các quy định liên quan đến đầu tư công, cơ chế tự chủ, những quy định về nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng; bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật; xử lý đối với trường hợp để nội dung vi phạm xuất hiện trên kênh này.

Nghiên cứu có quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận, trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan, tổ chức liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí trên không gian mạng, tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).

Đối với quy định về tạp chí khoa học, đa số ý kiến thành viên Ủy ban nhất trí với quy định của dự thảo Luật theo đó, đưa tạp chí khoa học vào phạm vi điều chỉnh như một loại hình báo chí đặc thù.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị xem xét không nên đưa tạp chí khoa học vào đối tượng điều chỉnh của Luật này mà nên quy định trong Luật Xuất bản vì tính chất của loại tạp chí này và theo kinh nghiệm quốc tế.

Về chuyển đổi số trong lĩnh vực báo chí, Ủy ban đề nghị cần tiếp tục hoàn thiện, bổ sung các quy định theo hướng tạo ra hành lang pháp lý để xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích phát triển các nền tảng công nghệ số trong nước, phân phối nội dung thông tin báo chí; về quyền, trách nhiệm pháp lý của nhà báo, cơ quan báo chí khi sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động báo chí.

Thu Giang

Tham khảo thêm

Tham khảo thêm

Tham vấn chuyên gia về dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi)

Tham khảo thêm

VUSTA góp ý vào dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi)