Nâng cao vị thế, năng lực cho đội ngũ trợ giúp viên pháp lý

Đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý ngày càng trưởng thành, đảm nhiệm công việc phức tạp, quan trọng. Ảnh minh họa

Từ khi Luật Trợ giúp pháp lý năm 2006 và đặc biệt là Luật năm 2017 được ban hành, hệ thống trợ giúp pháp lý Nhà nước đã có bước phát triển mạnh mẽ cả về tổ chức, nhân sự và chất lượng dịch vụ. Các Trung tâm trợ giúp pháp lý Nhà nước và các Chi nhánh đã dần khẳng định vai trò là "người bạn pháp lý tin cậy" của người dân, đặc biệt là người nghèo, người yếu thế, đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa.

Đội ngũ Trợ giúp viên pháp lý ngày càng trưởng thành, đảm nhiệm công việc tương tự như Luật sư, từ tiếp nhận, nghiên cứu hồ sơ, tham gia tố tụng, đại diện ngoài tố tụng đến tư vấn pháp luật cho người dân. Nhiều vụ việc phức tạp, nghiêm trọng đã được Trợ giúp viên pháp lý tham gia bảo vệ, bào chữa với chất lượng, bản lĩnh và kỹ năng nghề nghiệp cao, góp phần quan trọng bảo vệ quyền con người và tăng cường niềm tin của người dân vào công lý.

Tuy nhiên, cơ chế, chính sách hiện hành về trợ giúp pháp lý chưa thật sự tạo động lực mạnh mẽ cho người thực hiện trợ giúp pháp lý; điều kiện làm việc, chế độ đãi ngộ, đánh giá, khen thưởng, bảo vệ nghề nghiệp còn một số bất cập, chưa tương xứng với tính chất đặc thù của nghề. Do đó, cần sớm nghiên cứu sửa đổi, bổ sung pháp luật, để tạo môi trường thuận lợi và động lực cống hiến cho đội ngũ này phát huy năng lực, nâng cao chất lượng dịch vụ pháp lý công.

Chia sẻ tại Hội thảo về Hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật về trợ giúp pháp lý trong kỷ nguyên mới, bà Phan Thị Thu Trang, Phó Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước TP. Hà Nội cho rằng, Luật Trợ giúp pháp lý chưa quy định cụ thể trách nhiệm của UBND cấp xã trong công tác trợ giúp pháp lý. Điều này chưa phù hợp với yêu cầu tăng cường vai trò, trách nhiệm, thẩm quyền của chính quyền cơ sở khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay.

Trên cơ sở đó, bà Trang cho rằng cần bổ sung quy định cụ thể về trách nhiệm của UBND cấp xã trong việc cung cấp các giấy tờ liên quan đến trợ giúp pháp lý; giới thiệu, hỗ trợ người dân tiếp cận trợ giúp pháp lý, tổ chức tuyên truyền và phối hợp với Trung tâm Trợ giúp pháp lý để nâng cao hiệu quả hoạt động trợ giúp pháp lý tại địa phương.

Đại diện Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước số 2 TPHCM cho hay, một số quy trình, thủ tục hành chính trong hoạt động trợ giúp pháp lý hiện nay còn rườm rà, vô tình tạo rào cản khiến đội ngũ luật sư khó tham gia hoặc gặp vướng mắc. Vì vậy, cần số hóa toàn bộ quy trình, tinh giản hồ sơ, xây dựng cổng trợ giúp pháp lý trực tuyến cho phép luật sư đăng ký, theo dõi, cập nhật tiến độ vụ việc.

Nhằm hoàn thiện chính sách, pháp luật nâng cao hiệu quả hoạt động trợ giúp pháp lý, bà Nguyễn Thị Nga, Giám đốc Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh Lai Châu kiến nghị, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho hoạt động trợ giúp pháp lý, bảo đảm nguồn kinh phí ổn định, phù hợp với yêu cầu của hoạt động trợ giúp pháp lý; sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật như quy định về số lượng viên chức (biên chế) làm việc tại mỗi Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước các tỉnh để có cơ sở bảo đảm nguồn lực về con người làm công tác trợ giúp pháp lý.

Đi cùng với đó là nâng cao chất lượng đội ngũ trợ giúp viên pháp lý: Tổ chức các lớp đào tạo chuyên sâu, bồi dưỡng nghiệp vụ thường xuyên cho trợ giúp viên pháp lý; xây dựng chính sách đãi ngộ hợp lý có cơ chế khuyến khích, hỗ trợ tài chính nâng cao thu nhập cho những người làm công tác trợ giúp pháp lý.

Để đáp ứng yêu cầu mới trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế, các ý kiến cũng cho rằng cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung, hoàn thiện chính sách về đào tạo, bồi dưỡng chuyên sâu, đặc biệt là về kỹ năng hành nghề, ứng dụng công nghệ, kỹ năng truyền thông và hội nhập quốc tế cho đội ngũ trợ giúp viên pháp lý.

Bích Phương