Cần xây dựng ứng dụng để người dân phản ánh tình trạng cây xanh ven đường

Ngày 28/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát chuyên đề "việc thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành".

Lợi ích khi trồng cây xanh ven đường

Tham gia góp ý kiến, ĐBQH Trần Văn Tuấn (đoàn Bắc Ninh) đề nghị nên có chính sách, quy định cụ thể về trồng cây xanh hai bên đường, lợi ích mang lại sẽ rất lớn, cả về kinh tế lẫn môi trường.

Ông chỉ ra thực tế hiện nay, diện tích đất hai bên các tuyến đường giao thông của chúng ta khá lớn, nhưng do chưa có quy định cụ thể, vừa khuyến khích vừa bắt buộc trồng cây xanh, nên phần lớn diện tích này đang để cỏ dại mọc, gây lãng phí.

Hằng năm, chúng ta phải đầu tư nhiều kinh phí để xử lý, chủ yếu bằng cách đốt hoặc dùng thuốc diệt cỏ, dẫn đến ô nhiễm môi trường nghiêm trọng cả từ hóa chất lẫn khói do đốt gây ra.

Theo đại biểu, nếu có chính sách, quy định cụ thể về trồng cây xanh hai bên đường, lợi ích mang lại sẽ rất lớn, cả về kinh tế và môi trường. Điều này cũng góp phần giải quyết mâu thuẫn hiện nay đó là quỹ đất trồng rừng ngày càng thu hẹp, trong khi diện tích hai bên đường lại đang bỏ trống lãng phí.

Nếu có chính sách vừa khuyến khích, vừa bắt buộc trồng cây xanh ven đường, hiệu quả sẽ thể hiện rõ ở hai khía cạnh.

Thứ nhất, hiệu quả về môi trường. "Trồng cây xanh hai bên đường sẽ cải thiện đáng kể chất lượng không khí, bởi cây xanh hấp thụ lượng lớn khí carbon. Đối với các tuyến giao thông có mật độ cao, cây xanh còn giúp giảm tiếng ồn, điều hòa không khí, chống xói mòn, sạt lở, nhất là tại các khu vực miền núi có địa chất yếu", ông phân tích.

ĐBQH Trần Văn Tuấn (Ảnh: Media Quốc hội).

Thứ hai, hiệu quả về kinh tế. Theo ông, việc trồng cây xanh giúp giảm chi phí y tế do cải thiện môi trường sống, hạn chế bệnh tật liên quan đến ô nhiễm. Cây xanh còn góp phần tăng giá trị bất động sản hai bên đường, tạo cảnh quan đẹp, thúc đẩy du lịch và dịch vụ.

Ông nêu thực tế, ở những vùng quê đáng sống, yếu tố nổi bật chính là có nhiều cây xanh từ rừng, vườn đến dọc các tuyến đường tạo cảnh quan đẹp, không gian trong lành, thu hút du khách đến tham quan, chụp ảnh.

Bên cạnh đó, hoạt động trồng và chăm sóc cây xanh cũng tạo thêm việc làm cho người dân địa phương.

Từ những phân tích trên, đại biểu đoàn Bắc Ninh đề xuất, qua đợt giám sát này, cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng cơ chế, chính sách cụ thể để vừa bắt buộc, vừa khuyến khích trồng cây xanh hai bên đường giao thông.

Ông nêu bốn nhóm chính sách chủ yếu. Trong đó, có chính sách tài chính hỗ trợ trực tiếp cho cộng đồng, doanh nghiệp tham gia trồng cây xanh ven đường. 

Cụ thể, quy định ưu đãi về thuế, phí đối với doanh nghiệp trồng và chăm sóc cây xanh; cho phép tính chi phí trồng, chăm sóc cây vào chi phí hợp lệ khi xác định thuế thu nhập doanh nghiệp.

Xem xét miễn, giảm phí sử dụng lòng, lề đường hoặc quảng cáo ngoài trời cho doanh nghiệp tham gia trồng cây. Đồng thời, hỗ trợ giống cây, kỹ thuật, thành lập quỹ trồng cây xanh cộng đồng từ ngân sách nhà nước và nguồn xã hội hóa.

Chính sách thứ hai đại biểu đưa ra là thúc đẩy phong trào "Tết trồng cây", "Ngày Môi trường thế giới" trở nên thiết thực hơn, qua đó nâng cao nhận thức của cộng đồng, doanh nghiệp và cá nhân; huy động nguồn lực xã hội cho công tác trồng cây.

"Cần công nhận, vinh danh doanh nghiệp, cá nhân tích cực trồng và chăm sóc cây, xem đây là tiêu chí cộng điểm khi xét "Doanh nghiệp xanh". Đồng thời, gắn việc trồng cây với trách nhiệm xã hội, coi đây là hoạt động góp phần nâng cao uy tín, thương hiệu doanh nghiệp", ông nói thêm.

Chính sách thứ ba đại biểu nêu ra là quy hoạch, theo ông, cần quy định bắt buộc các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, công trình xây dựng phải trồng cây dọc các tuyến giao thông kết nối; Giao chỉ tiêu trồng cây hàng năm cho các địa phương, trong đó có chỉ tiêu trồng cây hai bên đường.

Xây dựng cơ chế phân chia lợi ích từ việc trồng cây xanh ven đường cho các chủ thể liên quan như doanh nghiệp, cộng đồng dân cư và Nhà nước.

Khi phê duyệt dự án giao thông có hạng mục cây xanh, cần quy định rõ trong thiết kế và dự toán chi phí trồng, chăm sóc cây.

Cuối cùng, ông cho rằng cần có chính sách nhận chăm sóc cây xanh, xây dựng ứng dụng (app) để người dân, doanh nghiệp phản ánh tình trạng cây xanh ven đường, giúp cơ quan chức năng theo dõi, bảo vệ hiệu quả.

Đồng thời, cần nghiên cứu chọn loại cây phù hợp với điều kiện từng vùng, ưu tiên các loài cây có giá trị sinh thái và tính biểu tượng cao để trồng dọc tuyến đường.

Cần điều tra tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên

Tham gia góp ý kiến, ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu (đoàn Gia Lai) bày tỏ ấn tượng với các kết quả của Đoàn Giám sát đã thực hiện. Mặc dù vậy, vấn đề bảo vệ rừng rất quan trọng nhưng chưa có số liệu thống kê cụ thể.

Đoàn giám sát cũng đã nói đến cái việc phải phủ xanh những vùng rừng đã bị chặt. Tuy nhiên theo ông việc cần nhất hiện nay là phải cố gắng làm sao giữ được rừng tự nhiên vẫn còn.

"Những cây lâu năm chính là những lá phổi của chúng ta. Đây cũng là cơ chế hữu hiệu để giữ đất và nước, tránh hiện tượng sạt lở, lũ lụt ngày càng diễn ra thường xuyên, nghiêm trọng hơn ở khắp mọi vùng của đất nước", ông Hiếu nêu.

Theo ông, giá trị to lớn của rừng đã được khẳng định trong rất nhiều văn kiện của Đảng và Nhà nước, nhưng diện tích rừng tự nhiên vẫn bị thu hẹp từ năm từ năm này sang năm khác, chưa có dấu hiệu dừng lại. 

Đại biểu thấy cần phải có các báo cáo cụ thể hơn về tình hình bảo vệ rừng tự nhiên của Đoàn giám sát, bao nhiêu rừng sẽ được sử dụng trong tương lai?, kế hoạch trồng lại như thế nào? trồng cây gì? và kế hoạch trồng rừng để sản xuất rất cần phải có quy hoạch.

ĐBQH Nguyễn Lân Hiếu (Ảnh: Media Quốc hội).

Đặc biệt, theo ông cần phải có điều tra tình trạng sử dụng gỗ quý tự nhiên để làm các vật dụng như bàn ghế, tủ, giường diễn ra như thế nào?

"Rất cần các con số để chứng minh được chúng ta đang kiên quyết bảo vệ rừng và đã thu được những kết quả khả quan hay không trong thời gian vừa qua", ông Hiếu nhấn mạnh.

Theo ông, thực tế muốn bảo vệ rừng cần đi vào hai gốc rễ. Thứ nhất là phá rừng để lấy cây gỗ làm các vật dụng từ gỗ. Thứ hai là lấy đất rừng để phát triển sản xuất, phát triển các dự án.

Do đó, đại biểu Lân Hiếu cho rằng cần phải nhìn thẳng vào vấn đề này để đưa ra những điều luật làm sao bảo vệ được rừng.

Ông cũng nêu dẫn chứng, rất nhiều nước trên thế giới hiện nay đã tập trung vào việc bảo vệ rừng bằng các điều luật, ví dụ như Na Uy có hẳn một điều luật là chống phá rừng. Trung Quốc cũng đã có rất nhiều cải tiến trong việc trồng rừng và bảo vệ rừng. "Chúng ta cần phải nhấn mạnh vấn đề này", ông Hiếu nói.