Tuổi trẻ Việt Nam mong muốn và sẵn sàng đi đầu trên mọi lĩnh vực

Báo Phụ nữ Thủ đô lược ghi tham luận của TS Nguyễn Nhất Linh, Bí thư Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh với chủ đề: “Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tinh thần xung kích của thanh niên trong tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc thời kỳ mới” (tại Hội nghị cán bộ chủ chốt của Đoàn, Hội, Đội; thanh niên tiêu biểu trong và ngoài nước góp ý dự thảo Văn kiện Đại hội XIV của Đảng ngày  22/10).

Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc

Đại hội XIII của Đảng xác định: “Đại đoàn kết toàn dân tộc là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là động lực và nguồn lực to lớn trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” Trong đó, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là hình thức tổ chức liên minh chính trị rộng rãi nhất của nhân dân ta, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, là nơi quy tụ và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng.

Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV đã đề cập đến việc “phát huy sức mạnh của nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân tộc”, tuy nhiên phần nội dung về vai trò, vị trí của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong củng cố khối đại đoàn kết cần được bổ sung sâu sắc và cụ thể hơn, để phản ánh đúng tầm quan trọng chiến lược mà Đại hội XIII của Đảng đã xác định.

Trước hết, cần khẳng định rõ hơn rằng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là trung tâm liên minh chính trị, là biểu tượng và hạt nhân quy tụ sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng thời là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân. Báo cáo chính trị nên bổ sung luận điểm này nhằm làm nổi bật vị trí nền tảng của Mặt trận trong hệ thống chính trị, từ đó nhấn mạnh mối quan hệ hữu cơ giữa Mặt trận, các đoàn thể và Đảng trong việc củng cố “thế trận lòng dân”.

Thứ hai, cần thể chế hóa ba quan điểm chỉ đạo mà Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu tại Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể Trung ương nhiệm kỳ 2025–2030: (1) Lấy Nhân dân làm trung tâm, mục tiêu và động lực của mọi hoạt động; (2) Kết hợp hài hòa giữa dân chủ – kỷ cương – pháp quyền; (3) Chuyển mạnh từ phong trào hình thức sang kết quả thực chất, đo lường được. Những quan điểm này nên được đưa vào phần định hướng lớn trong báo cáo chính trị để cụ thể hóa phương châm lãnh đạo của Đảng đối với công tác dân vận và Mặt trận trong thời kỳ mới.

Thứ ba, báo cáo cần bổ sung nội dung về yêu cầu đổi mới phương thức hoạt động của Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội theo hướng “khoa học, dữ liệu hóa, công khai và có trách nhiệm giải trình”, gắn với việc nâng cao hiệu quả giám sát, phản biện xã hội. Đây là cơ sở để phát huy vai trò của Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ, Công đoàn và các hội quần chúng trong việc phản ánh tâm tư, nguyện vọng của nhân dân và thế hệ trẻ tới Đảng và Nhà nước.

Thứ tư, cần mở rộng khái niệm đại đoàn kết trong thời đại số. Báo cáo nên bổ sung nội dung nhấn mạnh vai trò của Mặt trận và các tổ chức thành viên trong việc xây dựng “không gian đoàn kết số”, nơi nhân dân – đặc biệt là thế hệ trẻ – cùng chia sẻ giá trị tích cực, lan tỏa tinh thần yêu nước, đấu tranh phản bác thông tin sai trái, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trên không gian mạng.

Cuối cùng, để khối đại đoàn kết được củng cố bền vững, báo cáo nên làm rõ yêu cầu “dân biết – dân bàn – dân làm – dân kiểm tra – dân giám sát – dân thụ hưởng” như một nguyên tắc xuyên suốt, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của từng chủ thể trong hệ thống chính trị, trong đó Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giữ vai trò điều phối, còn các tổ chức chính trị - xã hội là lực lượng trực tiếp triển khai.

Phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo của thế hệ trẻ

Tổng Bí thư Tô Lâm trong bài phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể trung ương lần thứ I đã yêu cầu Mặt trận và các đoàn thể “chuyển mạnh từ đúng hướng sang đúng và đủ kết quả” – nghĩa là mỗi phong trào thanh niên không chỉ đúng về tư tưởng mà còn phải mang lại giá trị thực tiễn, kết quả cụ thể, có thể đo lường bằng dữ liệu.

Đại hội XIII của Đảng đã đề ra ba đột phá chiến lược, trong đó nhấn mạnh phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao gắn với đổi mới sáng tạo và ứng dụng khoa học công nghệ. Đây chính là lĩnh vực mà thanh niên có lợi thế, tiềm năng và trách nhiệm đi đầu.

Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV tiếp tục khẳng định tinh thần này, song cần bổ sung rõ hơn vai trò, vị trí và cơ chế phát huy tiềm năng của thế hệ trẻ – lực lượng xã hội có quy mô lớn, năng động, sáng tạo và có khả năng thích ứng nhanh với công nghệ mới.

Thứ nhất, cần bổ sung quan điểm chỉ đạo về phát huy vai trò xung kích, sáng tạo của thanh niên trong các lĩnh vực đột phá quốc gia. Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, có trí tuệ, sức trẻ và tinh thần cống hiến mạnh mẽ; vì vậy, trong Báo cáo chính trị Đại hội XIV cần khẳng định rõ thanh niên là lực lượng nòng cốt trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc tế và chuyển đổi số quốc gia. Việc phát triển nhanh và bền vững của đất nước trong giai đoạn mới phải được xây dựng trên ba trụ cột chủ đạo: tri thức, công nghệ và khát vọng cống hiến của thế hệ trẻ. Đây không chỉ là nguồn lực kinh tế – xã hội quan trọng, mà còn là bảo đảm chính trị vững chắc cho sự ổn định và phát triển lâu dài của quốc gia. Vì vậy, văn kiện cần cụ thể hóa tinh thần này thành quan điểm chỉ đạo xuyên suốt, nhằm khơi dậy ý chí, khát vọng và trách nhiệm của tuổi trẻ Việt Nam trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thứ hai, cần bổ sung nội dung cụ thể về phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao. Dự thảo Báo cáo chính trị Đại hội XIV cần nhấn mạnh hơn nữa chính sách đào tạo, trọng dụng, bảo vệ và khuyến khích cán bộ trẻ, trí thức trẻ, doanh nhân trẻ – những người trực tiếp tham gia vào tiến trình đổi mới, sáng tạo và phát triển đất nước. Việc xây dựng Chiến lược quốc gia về phát triển nhân lực trẻ giai đoạn 2025–2045 là hết sức cần thiết, nhằm định hướng rõ các mục tiêu cụ thể về kỹ năng số, trình độ khoa học – công nghệ, năng lực ngoại ngữ, tư duy đổi mới sáng tạo và tinh thần hội nhập quốc tế của thế hệ trẻ Việt Nam.

Bên cạnh đó, văn kiện cần làm rõ yêu cầu tạo hành lang pháp lý, môi trường thể chế và văn hóa khuyến khích đổi mới sáng tạo, giúp thanh niên được thử nghiệm ý tưởng, khởi nghiệp, tiếp cận các quỹ đầu tư, chương trình nghiên cứu khoa học và sáng tạo trong cả khu vực công lẫn khu vực tư. Đây sẽ là điều kiện tiên quyết để hình thành đội ngũ nhân lực trẻ chất lượng cao – lực lượng kế cận trực tiếp quyết định năng lực cạnh tranh và sức phát triển của quốc gia trong thời kỳ mới.

Thứ ba, đề nghị làm rõ vai trò của thanh niên trong chuyển đổi số quốc gia. Hiện nay, trong dự thảo Báo cáo chính trị, nội dung về chuyển đổi số chủ yếu tập trung vào lĩnh vực quản lý nhà nước và kinh tế, trong khi chưa thể hiện rõ vai trò xã hội, nhân văn và lực lượng chủ thể của thanh niên trong quá trình này. Báo cáo cần bổ sung một đoạn riêng, khẳng định thanh niên là lực lượng tiên phong trong sự nghiệp chuyển đổi số toàn diện của đất nước, không chỉ là người thụ hưởng mà là chủ thể sáng tạo, kiến tạo và dẫn dắt.

Các định hướng cần được thể hiện cụ thể gồm: (1) Hình thành lực lượng “công dân số” có tri thức, đạo đức, năng lực sử dụng công nghệ và kỹ năng an toàn thông tin; (2) Khuyến khích thanh niên tham gia thiết kế, làm chủ và vận hành các nền tảng số quốc gia, đóng góp trực tiếp vào tiến trình Chính phủ số, Kinh tế số và Xã hội số; (3) Thúc đẩy ứng dụng các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), blockchain, Internet vạn vật (IoT) trong quản trị công, sản xuất, giáo dục, nông nghiệp và đời sống cộng đồng. Cùng với đó, cần ghi nhận vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc huy động, định hướng và lan tỏa tinh thần chuyển đổi số trong nhân dân, đặc biệt thông qua thanh niên – lực lượng có khả năng tiếp cận nhanh, thích ứng cao và truyền cảm hứng mạnh mẽ trong xã hội. Việc thể chế hóa nội dung này trong văn kiện Đại hội XIV sẽ góp phần bảo đảm sự thống nhất về nhận thức, tổ chức và hành động trong quá trình xây dựng Việt Nam số – xã hội số – công dân số.

Thứ tư, cần bổ sung nội dung về đổi mới sáng tạo và phong trào khởi nghiệp trẻ. Báo cáo chính trị Đại hội XIV cần làm rõ hơn mối quan hệ hữu cơ giữa chính sách phát triển kinh tế tri thức, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp của thanh niên. Đây là lĩnh vực thể hiện rõ nhất vai trò tiên phong, sáng tạo và năng lực thích ứng của thế hệ trẻ trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đề nghị văn kiện bổ sung định hướng chiến lược về việc hình thành “Mạng lưới đổi mới sáng tạo trẻ Việt Nam toàn cầu”, nhằm kết nối đội ngũ trí thức, chuyên gia, doanh nhân trẻ trong nước với cộng đồng kiều bào, qua đó thúc đẩy hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng công nghệ mới.

Đồng thời, cần đặt mục tiêu cụ thể trong báo cáo: “Phấn đấu đến năm 2030, Việt Nam hình thành ít nhất 10.000 doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo do thanh niên làm chủ”, xem đây là chỉ tiêu định lượng thể hiện quyết tâm chính trị và tinh thần kiến tạo của tuổi trẻ Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới. Việc cụ thể hóa mục tiêu này không chỉ góp phần thực hiện Chiến lược quốc gia về khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo, mà còn khơi dậy khát vọng vươn lên, tinh thần làm chủ, sáng tạo và cống hiến của thanh niên – nguồn lực đặc biệt quan trọng của đất nước.

Thứ năm, cần nhấn mạnh vai trò của thanh niên trong xây dựng văn hóa số và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế và bùng nổ thông tin, thế hệ trẻ là lực lượng trực tiếp chịu tác động của không gian mạng, các luồng văn hóa và tư tưởng đa chiều. Vì vậy, Báo cáo chính trị cần bổ sung nội dung thể hiện rõ trách nhiệm chính trị và vai trò xung kích của thanh niên trong xây dựng môi trường văn hóa số lành mạnh. Cụ thể, nên ghi rõ trong văn kiện: “Phát huy vai trò tiên phong của thanh niên trong xây dựng và lan tỏa văn hóa số, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, chủ động đấu tranh phản bác các thông tin xấu, độc, sai trái trên không gian mạng”.

Đây là biểu hiện sinh động của tinh thần “đại đoàn kết toàn dân tộc trong thời đại số”, phù hợp với chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về nhiệm vụ “bảo vệ khối đại đoàn kết trên môi trường số.” Việc nhấn mạnh nội dung này trong văn kiện sẽ giúp định hướng nhận thức, nâng cao ý thức chính trị và trách nhiệm xã hội của thanh niên, đồng thời  khẳng định vai trò của thế hệ trẻ trong việc giữ vững niềm tin, lan tỏa giá trị tích cực và củng cố sự đồng thuận xã hội.

Thứ sáu, cần bổ sung cơ chế phối hợp và giám sát việc thực hiện các chính sách liên quan đến thanh niên. Để việc phát huy vai trò của thế hệ trẻ thực sự mang tính hiệu quả và bền vững, Báo cáo chính trị Đại hội XIV cần làm rõ cơ chế tổ chức, trách nhiệm và giám sát thực hiện chính sách thanh niên. Trước hết, cần phân công rõ trách nhiệm giữa các cơ quan nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội trong việc hoạch định, triển khai và đánh giá chính sách thanh niên. Tiếp đó, nên thiết lập hệ thống theo dõi và đánh giá các chỉ số phát triển thanh niên như: tỷ lệ thanh niên có việc làm ổn định, trình độ kỹ năng số, mức độ tham gia hoạt động tình nguyện, tinh thần sáng tạo và chỉ số niềm tin xã hội. Bên cạnh đó, cần tăng cường vai trò giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận, Đoàn Thanh niên và các tổ chức hội, bảo đảm mọi chính sách hướng tới thanh niên đều được thực hiện thực chất, hiệu quả, công khai và có trách nhiệm giải trình.

Việc bổ sung nội dung này sẽ giúp văn kiện Đại hội XIV không chỉ khẳng định vai trò của thanh niên bằng khẩu hiệu, mà còn thể chế hóa thành các công cụ quản lý, đánh giá và giám sát cụ thể, góp phần đưa chủ trương “chăm lo, bồi dưỡng, phát huy thế hệ trẻ” đi vào thực tiễn một cách rõ ràng và bền vững.

Mỗi thanh niên Việt Nam đều khát vọng được cống hiến

Từ những góp ý nêu trên, có thể khẳng định rằng thanh niên Việt Nam là lực lượng xã hội to lớn, giữ vai trò nòng cốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là chủ thể sáng tạo, là nguồn nhân lực chiến lược của quốc gia trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Báo cáo chính trị Đại hội XIV của Đảng cần tiếp tục khẳng định rõ vị trí, vai trò và trách nhiệm của thanh niên, đồng thời cụ thể hóa bằng những quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, chỉ tiêu và cơ chế chính sách rõ ràng, khả thi.

Trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với yêu cầu chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tuổi trẻ Việt Nam mong muốn và sẵn sàng đi đầu trên mọi lĩnh vực: từ nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp sáng tạo đến bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và xây dựng văn hóa số lành mạnh.

Mỗi thanh niên Việt Nam đều khát vọng được cống hiến, được tin tưởng và được trao cơ hội để trưởng thành, để góp phần làm giàu cho Tổ quốc và lan tỏa hình ảnh Việt Nam năng động, đổi mới, giàu bản sắc trong mắt bạn bè quốc tế. Do đó, việc hoàn thiện nội dung trong Báo cáo chính trị Đại hội XIV theo hướng đề cao vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng thời phát huy mạnh mẽ tinh thần xung kích, sáng tạo của thanh niên, sẽ góp phần quan trọng củng cố nền tảng chính trị – xã hội của đất nước, tăng cường niềm tin của nhân dân, và tạo sức mạnh nội sinh to lớn cho sự phát triển bền vững của Việt Nam trong giai đoạn mới.