Còn nhiều vướng mắc trong dạy học tích hợp ở phổ thông

Giáo viên gặp khó trong việc giảng dạy

Kể từ khi Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 chính thức được triển khai, nhiều điểm mới đã được đưa vào áp dụng. Đáng chú ý, việc tích hợp một số môn học được xem là một điểm nhấn quan trọng, hướng tới mục tiêu phát triển năng lực toàn diện cho học sinh.

Ví dụ điển hình là việc tích hợp môn Khoa học tự nhiên (gồm Vật lý, Hóa học, Sinh học) và môn Lịch sử và Địa lý, vốn đã thu hút nhiều ý kiến trái chiều. Nhiều ý kiến cho rằng việc tích hợp này mới chỉ dừng ở mức lồng ghép nội dung, chưa thực sự khả thi trong triển khai thực tế.

Trao đổi với Người Đưa Tin, thầy Bùi Văn Điều - Giáo viên Trường THCS Đống Đa (Hà Nội) chia sẻ, Việc tích hợp các môn khi triển khai thực tế lại gặp nhiều khó khăn. Giáo viên vốn được đào tạo đơn môn, nay phải dạy tích hợp nên khó có thể giảng sâu và kĩ cho học sinh.

Theo thầy Điều, thách thức lớn nhất là làm sao để các nội dung kiến thức được kết nối một cách logic, giúp học sinh hiểu sâu thay vì học chắp vá. "Nếu không có sự chuẩn bị kỹ từ đội ngũ và tài liệu giảng dạy phù hợp, thì việc tích hợp dễ trở thành hình thức", thầy Điều nói.

Chủ trương dạy học tích hợp trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 được xem là bước tiến trong đổi mới giáo dục, song gặp nhiều khó khăn trong triển khai.

Dù vậy, không ít ý kiến ủng hộ chủ trương tích hợp trong chương trình giáo dục phổ thông mới. Cô Phạm Hà Thanh, giáo viên Trường THPT Lê Quý Đôn (phường Hà Đông, Hà Nội), cho rằng việc tích hợp mang lại cơ hội để học sinh nhận thấy mối liên hệ giữa các lĩnh vực, từ đó phát triển tư duy tổng hợp và khả năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.

"Tôi nhận thấy việc tích hợp liên môn trong sách giáo khoa phổ thông giúp học sinh phát triển tư duy tốt hơn. Chẳng hạn, môn Ngữ văn có thể gắn kết với Lịch sử và Địa lý, nhờ đó bài học trở nên sinh động hơn, không còn khô khan hay nhàm chán. Khi học Văn, các em có thể liên hệ đến những địa danh lịch sử, hiểu thêm về đặc điểm địa lý của từng vùng miền, qua đó mở rộng kiến thức và cảm nhận sâu sắc hơn về văn học", cô Thanh chia sẻ.

Tuy nhiên, cô Thanh cũng thẳng thắn nhìn nhận, việc giảng dạy các môn tích hợp hiện nay vẫn còn nhiều khó khăn.

Thứ nhất, giáo viên dạy tích hợp phải có vốn hiểu biết rộng và sâu hơn, trong khi phần lớn giáo viên hiện nay vẫn quen với cách dạy đơn môn, theo chương trình và kiến thức cũ, nên việc thích ứng còn chậm. Thứ hai, nội dung tích hợp trong sách giáo khoa đôi khi chưa thật sự hợp lý hoặc hấp dẫn, khiến cả giáo viên lẫn học sinh gặp khó trong quá trình dạy và học do kiến thức còn khô cứng.

"Để khắc phục, cần xây dựng nội dung tích hợp một cách khoa học, hợp lý hơn, và quan trọng là phải đào tạo năng lực dạy học liên môn cho giáo viên ngay từ bậc đại học. Việc tích hợp là cần thiết vì giúp phát triển tư duy toàn diện cho học sinh, nhưng cần được triển khai phù hợp với thực tế và tâm thế của người dạy", cô Thanh đề xuất.

Còn nhiều vướng mắc

Cũng trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Xuân Khang - Hiệu trưởng Trường Marie Curie Hà Nội cho rằng, việc tích hợp các môn học trong chương trình giáo dục phổ thông 2018 chưa thực sự đạt được mục tiêu như kỳ vọng. Ông cho rằng, về bản chất, các môn học hiện nay đang được "tổ hợp" hơn là "tích hợp" đúng nghĩa.

Ông lấy ví dụ như môn Khoa học tự nhiên ở bậc THCS gồm Vật lý, Hóa học và Sinh học các nội dung vẫn tách biệt, chưa thể hiện rõ sự kết nối, bổ trợ lẫn nhau. Tương tự, môn Lịch sử và Địa lý cũng chỉ là sự ghép lại hai phần riêng rẽ chứ chưa đạt đến mức hòa quyện, liên ngành thực sự.

Từ thực tiễn này, ông Khang cho rằng, việc dạy học tích hợp, dù mang tính tiến bộ về mặt lý thuyết, nhưng khi chưa có sự chuẩn bị kỹ về chương trình và nhân lực thì hiệu quả chưa cao.

"Có lẽ trong giai đoạn hiện nay, chúng ta nên cân nhắc trở lại mô hình dạy học đơn môn Lý, Hóa, Sinh, Lịch sử, Địa lý để đảm bảo chất lượng giảng dạy. Khi nào có sự thay đổi đồng bộ về chương trình đào tạo giáo viên và sách giáo khoa, lúc đó hãy tiếp tục triển khai tích hợp một cách bài bản và thực chất hơn", ông Khang nói.

Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn đang tiếp tục lấy ý kiến, điều chỉnh chương trình, cũng như tổ chức các lớp bồi dưỡng nhằm giúp giáo viên nắm vững phương pháp dạy học tích hợp. Dù còn nhiều tranh luận, song hướng đi này được kỳ vọng sẽ góp phần hình thành thế hệ học sinh có năng lực tư duy toàn diện, linh hoạt và sáng tạo hơn.

Hoàng Nhung