Phối hợp liên ngành bảo vệ đa dạng sinh học gắn với mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững

Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường (C05), Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, cùng Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học đã ký kết Kế hoạch phối hợp trong phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về đa dạng sinh học - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Theo Báo cáo hiện trạng rừng năm 2024, Việt Nam hiện có hơn 14,8 triệu ha rừng, tỷ lệ che phủ đạt 42,03%, với 178 khu bảo tồn thiên nhiên, trong đó có 35 vườn quốc gia. Việt Nam được đánh giá là một trong 10 trung tâm đa dạng sinh học phong phú nhất thế giới, với hàng nghìn loài sinh vật đặc hữu.

Tuy nhiên, diện tích và chất lượng rừng vẫn đang chịu nhiều áp lực. Tình trạng phá rừng, buôn bán động vật hoang dã, khai thác lâm sản trái phép và suy thoái sinh cảnh tự nhiên vẫn diễn biến phức tạp. Các hành vi vi phạm có xu hướng tinh vi, có tổ chức, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái, an ninh môi trường và uy tín quốc tế của Việt Nam trong thực thi các cam kết toàn cầu về bảo tồn và giảm phát thải.

Chiều 3/11 tại Hà Nội, Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường (C05) – Bộ Công an, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, cùng Cục Bảo tồn thiên nhiên và Đa dạng sinh học – Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ký kết Kế hoạch phối hợp trong phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về đa dạng sinh học giai đoạn 2025–2030.

Theo kế hoạch, ba cơ quan sẽ phối hợp triển khai đồng bộ nhiều nội dung trọng tâm:

Xây dựng và hoàn thiện chính sách, pháp luật về bảo tồn đa dạng sinh học, quản lý và xử lý vi phạm; chỉ đạo lực lượng Cảnh sát môi trường và Kiểm lâm địa phương phối hợp chặt chẽ trong phòng ngừa, phát hiện, xử lý các hành vi vi phạm.

Đấu tranh, ngăn chặn, xử lý tội phạm liên quan đến nuôi nhốt, vận chuyển, buôn bán các loài động vật hoang dã, nguy cấp, quý, hiếm; quản lý và bảo tồn tài nguyên sinh học tại các vườn quốc gia, khu bảo tồn.

Tăng cường năng lực thực thi pháp luật thông qua đào tạo, tập huấn, xây dựng tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ, hỗ trợ trang thiết bị và nguồn lực cho các lực lượng chuyên trách.

Đẩy mạnh truyền thông, giáo dục cộng đồng nhằm nâng cao nhận thức về bảo vệ thiên nhiên, phòng chống buôn bán trái phép động vật hoang dã, quản lý loài ngoại lai xâm hại.

Xây dựng cơ chế chia sẻ dữ liệu và thông tin giữa các bên liên quan, phục vụ công tác quản lý nhà nước, giám sát và truy xuất nguồn gốc lâm sản, động vật hoang dã.

Kế hoạch sẽ được triển khai trong 5 năm (2025–2030), với cơ chế họp định kỳ 6 tháng và hằng năm để đánh giá kết quả, kịp thời điều chỉnh phù hợp với thực tiễn.

Ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm - Ảnh: VGP/Đỗ Hương

Phối hợp thực chất – nền tảng cho lâm nghiệp bền vững

Phát biểu tại lễ ký kết, ông Trần Quang Bảo, Cục trưởng Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, nhấn mạnh: "Đây là bước khởi đầu cho sự hợp tác toàn diện, bền chặt giữa các cơ quan trong công tác bảo tồn thiên nhiên. Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm sẽ chỉ đạo hệ thống Kiểm lâm toàn quốc phối hợp chặt chẽ với lực lượng Công an và các đơn vị liên quan để triển khai nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả, đưa kế hoạch nhanh chóng đi vào thực tiễn."

Đại tá Thân Văn Hải, Cục trưởng Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường, khẳng định: "Kế hoạch phối hợp đảm bảo nguyên tắc rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm, phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng ngành. Công tác phòng, chống vi phạm về đa dạng sinh học phải được thực hiện chủ động, từ sớm, từ cơ sở, bảo đảm yếu tố nghiệp vụ – pháp luật – hiệu quả. Mọi hành vi vi phạm phải được xử lý nghiêm, đúng quy định, không có vùng cấm, không có ngoại lệ."

Sự phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng Cảnh sát môi trường, Kiểm lâm, và các đơn vị bảo tồn thiên nhiên không chỉ nhằm ngăn chặn hành vi xâm hại tài nguyên mà còn góp phần thực hiện các mục tiêu của Chương trình mục tiêu phát triển lâm nghiệp bền vững 2021–2025, trong đó nhấn mạnh: Duy trì tỷ lệ che phủ rừng ổn định khoảng 42–43%; Quản lý, bảo tồn hiệu quả các hệ sinh thái rừng tự nhiên, đa dạng sinh học và nguồn gen quý hiếm; Tăng cường năng lực quản lý nhà nước và thực thi pháp luật về lâm nghiệp, phòng ngừa tội phạm trong lĩnh vực này; Phát triển kinh tế rừng gắn với sinh kế bền vững của người dân, nhất là đồng bào miền núi.

Một trong những điểm nhấn của Kế hoạch phối hợp là chú trọng công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, giúp cộng đồng, doanh nghiệp và chính quyền cơ sở hiểu rõ hơn vai trò, giá trị của đa dạng sinh học và lâm nghiệp bền vững. Các hoạt động truyền thông sẽ được triển khai đa dạng, từ tập huấn cho cán bộ địa phương, đến chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ động vật hoang dã, không tiêu thụ sản phẩm có nguồn gốc bất hợp pháp từ rừng.

Cùng với đó, các cơ quan sẽ xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung, phục vụ công tác giám sát, truy xuất nguồn gốc, đồng thời hỗ trợ điều tra, xử lý nhanh các vụ việc vi phạm. 

Với sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan chức năng, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội, mục tiêu bảo vệ rừng, gìn giữ đa dạng sinh học và phát triển kinh tế xanh sẽ dần được hiện thực hóa – vì một Việt Nam xanh, an toàn và thịnh vượng.

Đỗ Hương

Tham khảo thêm

Tham khảo thêm

Hoàn thiện hàng lang pháp lý về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lâm nghiệp

Tham khảo thêm

Giao khoán đất lâm nghiệp: Nhiều gợi ý từ thực tiễn