Đề xuất nhiều giải pháp mới nâng tầm 'thương hiệu lao động Việt Nam' ở nước ngoài

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/Thu Giang

Khơi thông nguồn lực, thúc đẩy hội nhập từ “đối ngoại nhân lực”

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh, hội nghị diễn ra trong bối cảnh đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều định hướng chiến lược, đặc biệt sau khi Bộ Chính trị ban hành “bộ tứ chiến lược” gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/1/2025 của Bộ Chính trị về “Hội nhập quốc tế trong tình hình mới”; Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới và Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Các nghị quyết đã xác lập 4 định hướng lớn cho phát triển đất nước, đó là: Đột phá về khoa học – công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế sâu rộng; hoàn thiện thể chế và tăng cường văn hóa tuân thủ pháp luật; phát huy mạnh mẽ các nguồn lực xã hội.

Theo Thứ trưởng, từ ngày 1/7/2025 – thời điểm các địa phương triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau sắp xếp đơn vị hành chính, chức năng và bộ máy của Sở Nội vụ cùng các Trung tâm Dịch vụ việc làm đã có nhiều thay đổi. Điều này đòi hỏi lực lượng cán bộ làm nhiệm vụ phối hợp với Trung tâm Lao động ngoài nước phải nhanh chóng cập nhật quy trình, hệ thống thông tin, nâng cao năng lực hỗ trợ người lao động một cách kịp thời, chính xác, hiệu quả.

Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng khẳng định, công tác đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, đặc biệt các chương trình phi lợi nhuận trên cơ sở Thỏa thuận quốc tế, không chỉ là giải pháp kinh tế - xã hội, mà còn là trụ cột quan trọng trong “đối ngoại nhân lực”. 

Đây là kênh triển khai hiệu quả chủ trương hội nhập quốc tế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần lan tỏa hình ảnh con người Việt Nam, đồng thời hình thành vòng tuần hoàn nhân lực khép kín: Đào tạo – tuyển chọn – phái cử – quản lý – tái hòa nhập – sử dụng hiệu quả lao động hồi hương.

Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Chí Hùng phát biểu tại Hội nghị - Ảnh: VGP/Thu Giang

Nhiều kết quả tích cực, đóng góp thiết thực cho phát triển kinh tế - xã hội

Theo báo cáo, các chương trình phi lợi nhuận do Trung tâm Lao động ngoài nước triển khai đã đưa khoảng 155.000 lượt lao động ra nước ngoài làm việc, mỗi năm đóng góp khoảng 17.000 tỷ đồng ngoại tệ – một nguồn thu quan trọng của nền kinh tế.

Hoạt động này giúp giảm nghèo bền vững, tăng thu nhập, bảo đảm an sinh xã hội cho người dân vùng sâu, vùng xa, người thuộc diện chính sách, quân nhân và công an xuất ngũ.

Riêng chương trình hợp tác lao động thời vụ với Hàn Quốc, đã có 10.011 lượt lao động từ 16 tỉnh/thành phố sang làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp, giúp rèn luyện tác phong công nghiệp, tăng giao lưu nhân dân và củng cố quan hệ hữu nghị giữa các địa phương hai nước.

Tuy nhiên, công tác này còn một số tồn tại như: Nhiều lao động chưa phân biệt rõ các chương trình phi lợi nhuận; công tác hỗ trợ quân nhân, công an xuất ngũ chưa khai thác hết tiềm năng; một bộ phận người lao động vi phạm kỷ luật, bỏ trốn do áp lực công việc, thu nhập hoặc điều kiện thời tiết; trình độ tiếng Hàn của lao động thời vụ còn hạn chế....

Theo Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng nếu không xử lý kịp thời, những hạn chế này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của lao động Việt Nam và sự bền vững của các chương trình hợp tác quốc tế.

Hội nghị “Thúc đẩy triển khai hiệu quả các Chương trình đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo các Thỏa thuận quốc tế, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới” - Ảnh: VGP/Thu Giang

Tiếp cận theo tư duy “vòng tuần hoàn nhân lực” và “đối ngoại nhân lực”

Từ đó, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng đề xuất đổi mới cách tiếp cận theo 5 định hướng lớn. Thứ nhất, xây dựng “vòng tuần hoàn nhân lực”, trong đó toàn bộ chu trình từ chuẩn bị nguồn, đào tạo, tuyển chọn, phái cử, bảo vệ người lao động ở nước ngoài đến tái hòa nhập phải dựa trên nền tảng thể chế chuẩn mực, chuyển đổi số mạnh mẽ và hội nhập quốc tế chủ động.

Thứ hai, coi người lao động là “đại sứ nhân lực”. Lao động Việt Nam ở nước ngoài, nhất là trong các chương trình phi lợi nhuận, là nguồn lực quan trọng góp phần thúc đẩy ngoại giao nhân dân, ngoại giao kinh tế và ngoại giao văn hóa.

Thứ ba, đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu về nguồn nhân lực và thị trường lao động quốc tế; cải tiến quy trình tuyển chọn, đào tạo, hỗ trợ người lao động qua nền tảng số; phát triển sàn giao dịch việc làm ngoài nước, hệ thống tư vấn trực tuyến và ứng dụng số phục vụ người lao động trong suốt hành trình.

Thứ tư, gắn việc triển khai chương trình với chiến lược hội nhập quốc tế và phát triển địa phương. Các mô hình hợp tác địa phương – địa phương với Hàn Quốc là công cụ quan trọng thúc đẩy giao lưu nhân dân và kết nối kinh tế.

Thứ năm, hoàn thiện thể chế và cơ chế phối hợp. Cần rà soát quy định về chi phí, hợp đồng, bảo hiểm, bảo vệ người lao động; xây dựng quy chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương và cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài; bảo đảm mỗi chương trình đều có cơ chế giám sát rõ ràng, gắn trách nhiệm với người đứng đầu.

Các đại biểu tham dự Hội nghị - Ảnh: VGP/Thu Giang

Địa phương chủ động, trách nhiệm, giữ vững uy tín lao động Việt Nam

Từ góc độ địa phương, Phó Chủ tịch UBND TP. Cần Thơ Trần Chí Hùng khẳng định hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài là động lực quan trọng để phát triển kinh tế – xã hội và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Cần Thơ (gồm Sóc Trăng, Hậu Giang trước sắp xếp) đã hỗ trợ vay vốn ưu đãi, chi phí ban đầu, đào tạo định hướng, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Lao động ngoài nước đưa 1.660 lao động sang Hàn Quốc, Nhật Bản, Đức và Úc theo chương trình phi lợi nhuận. 

Riêng chương trình lao động thời vụ tại Hàn Quốc, từ 2022 đến 2025, địa phương đã đưa 846 lao động, mức thu nhập bình quân gửi về khoảng 30 triệu đồng/tháng.

Cần Thơ cam kết tiếp tục kiểm soát chặt tình trạng lao động bỏ trốn, giữ vững uy tín lao động Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Giám đốc Trung tâm Lao động ngoài nước Đặng Huy Hồng cho biết Trung tâm đang triển khai 8 chương trình theo Thỏa thuận quốc tế tại 5 quốc gia/vùng lãnh thổ, với đặc điểm chung là chi phí thấp, nhiều ưu đãi, có chương trình được đài thọ toàn bộ.

Ông Đặng Huy Hồng đề xuất Bộ Nội vụ nghiên cứu xây dựng Cổng thông tin quốc gia về việc làm ngoài nước; xây dựng chiến lược truyền thông “Thương hiệu lao động Việt Nam”; phát triển cơ sở dữ liệu lao động hồi hương kết nối doanh nghiệp trong nước; điều chỉnh chương trình đào tạo định hướng theo hướng tăng kỹ năng số, kiến thức công nghệ – AI, quản lý tài chính cá nhân; ban hành quy chế phối hợp với Bộ Công an, Bộ Quốc phòng trong hỗ trợ quân nhân, công an xuất ngũ.

Ông đề nghị các Sở Nội vụ đẩy mạnh phối hợp, truyền thông, tiếp nhận hồ sơ, tạo thuận lợi cho quá trình tuyển chọn – phái cử.

Tại hội nghị, Cục Quản lý lao động ngoài nước đã thông tin về tình hình triển khai, hiệu quả của các chương trình phi lợi nhuận; Ngân hàng Chính sách xã hội thông tin về chính sách cho vay vốn người lao động theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Hội nghị cũng ghi nhận nhiều kiến nghị từ các địa phương nhằm tăng tính bền vững cho các chương trình hợp tác trong thời gian tới. 

Đáng chú ý là câu chuyện truyền cảm hứng của chị Ngô Thị Út Luân, lao động EPS trở về từ Hàn Quốc và hiện là người khởi nghiệp thành công. Từ một cô gái nghèo ở Thiệu Hóa (Thanh Hóa), vượt qua thiếu thốn kinh tế, chị đã nỗ lực không ngừng để sang Hàn Quốc làm việc năm 2008.

Những khó khăn nơi đất khách, khác biệt văn hóa, ngôn ngữ, công việc nặng nhọc – không làm chị Luân nản chí. Bằng kỷ luật, tinh thần cầu tiến và sự tiết kiệm, chị Luân đã chinh phục niềm tin của các chủ doanh nghiệp, được giao nhiều công việc quan trọng và tích lũy kinh nghiệm để khởi nghiệp khi trở về nước.

Câu chuyện của chị Ngô Thị Út Luân là minh chứng sống động cho giá trị của các chương trình phi lợi nhuận, đó là không chỉ thay đổi cuộc sống của từng cá nhân, mà còn góp phần tạo nên nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.

Thu Giang