Các yêu cầu cấp thiết đối với công tác PBGDPL trong bối cảnh mới

Sáng 26/11, tại Tp.Hải Phòng, dưới sự chỉ đạo của Hội Luật gia Việt Nam, Ban Nghiên cứu, xây dựng và PBPL, Hội Luật gia Việt Nam đã tổ chức Hội nghị tập huấn về công tác phổ biến giáo dục pháp luật (PBGDPL) cho Hội luật gia các tỉnh, thành phố. 

Tại hội nghị có sự tham dự của TS. Trần Công Phàn – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Luật gia Việt Nam, ĐBQH khoá XV; luật gia Nguyễn Văn Huệ, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban nghiên cứu, xây dựng và phổ biến pháp luật và hơn 70 luật gia tới từ 18 tỉnh, thành phố.

Phát biểu khai mạc hội nghị, TS. Trần Công Phàn – Phó Chủ tịch Thường trực Hội Luật gia Việt Nam, ĐBQH khoá XV, bày tỏ niềm vui khi được thay mặt lãnh đạo Hội Luật gia Việt Nam tham dự hội nghị, đồng thời kỳ vọng hội nghị sẽ là nơi luật gia các tỉnh có thể chia sẻ kinh nghiệm các cách làm hay, hiệu quả trong công tác phổ biến giáo dục pháp luật trong bối cảnh mới.

Công tác PBGDPL trong bối cảnh mới 

Tại hội nghị, Luật gia Nguyễn Văn Huệ, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban nghiên cứu, xây dựng và phổ biến pháp luật, Hội Luật gia Việt Nam trình bày về bối cảnh mới và yêu cầu cần đổi mới trong công tác PBGDPL của Hội Luật gia Việt Nam.

Theo luật gia Nguyễn Văn Huệ, thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của BCHTW Đảng về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện NNPQXHCN Việt Nam trong giai đoạn mới, trong đó nhấn mạnh cần "tiếp tục đổi mới công tác phổ biến, giáo dục pháp luật". Điều này đặt ra yêu cầu công tác PBGDPL phải được nâng lên tầm cao mới, góp phần bảo đảm mọi chủ thể trong xã hội đều thượng tôn Hiến pháp và pháp luật.

Luật gia Nguyễn Văn Huệ thông tin về một số nội dung chính của hội nghị.

Tiếp đó, với sự ra đời của các Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; Nghị quyết số 59-NQ/TW ngày 24/01/2025 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, đặt công tác PBGDPL phải nhanh chóng được hiện đại hóa phương thức truyền tải, trên các nền tảng số giúp người dân dễ dàng tiếp cận nội dung pháp luật mọi lúc, mọi nơi. Đồng thời, yêu cầu hội nhập quốc tế đòi hỏi công tác công tác PBGDPL phải chủ động, tích cực trong việc tiếp thu các chuẩn mực pháp lý mới, gắn với các cam kết quốc tế của Việt Nam, nhất là các điều ước, hiệp định mới mà nước ta tham gia. 

Cụ thể hơn, trong Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đã khẳng định rõ quan điểm: pháp luật chỉ thực sự đi vào cuộc sống khi được tổ chức thi hành nghiêm minh và khi mọi tầng lớp nhân dân hiểu, tin và tự giác tuân thủ. Trong đó, công tác PBGDPL giữ vai trò then chốt, là cầu nối thiết yếu giữa hoạt động lập pháp, hành pháp và ý thức pháp luật của người dân. Việc đổi mới công tác PBGDPL theo tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW đặt ra yêu cầu phải tổ chức đồng bộ các hoạt động, các khâu. 

Bên cạnh đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân cho thấy vai trò của công tác PBGDPL giúp người dân, các chủ cơ sở kinh tế nắm vững các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động kinh tế, nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật trong kinh doanh và đời sống. 

Luật gia Nguyễn Thanh Hồng, PCT Hội Luật gia tỉnh Thanh Hóa phát biểu tham luận tại hội nghị.

Ngoài các vấn đề nêu trên, phát biểu tham luận nhiều luật gia quan tâm tới bối cảnh hoạt động của công tác PBGDPL trong bối cảnh tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Trong đó, các đại biểu luật gia chia sẻ về các khó khăn như: kinh phí, cơ sở hoạt động... cũng như cách thức tổ chức khắc phục nâng cao hiệu quả công tác PBGDPL trong bối cảnh mới từ kinh nghiệm thực tiễn mỗi địa phương.

Những yêu cầu cấp thiết đặt ra đối với công tác PBGDPL hiện nay

Trong bối cảnh mới như hiện nay, Luật gia Nguyễn Văn Huệ, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban nghiên cứu, xây dựng và phổ biến pháp luật đề xuất các yêu cầu trong bối cảnh mới.

Theo đó, công tác PBGDPL cần đổi mới mạnh mẽ tư duy và cách tiếp cận hướng tới tạo lập niềm tin pháp luật, hình thành hành vi pháp lý chuẩn mực, nâng cao năng lực pháp lý của công dân và cộng đồng. Trong đó, xem việc tuân thủ pháp luật là hành vi văn minh, có văn hóa. Coi việc nâng cao hiểu biết pháp luật của người dân là "đầu tư cho phát triển" và lấy kết quả thay đổi hành vi pháp lý, ý thức tôn trọng pháp luật của người dân làm thước đo hiệu quả. 

Quang cảnh hội nghị.

Trong công tác tuyên truyền, tăng cường ứng dụng CNTT và chuyển đổi số trong toàn bộ quy trình, ứng dụng các nền tảng số, phương thức hiện đại như hội thảo, tập huấn trực tuyến, video clip, đồ họa thông tin minh họa pháp luật trên mạng xã hội sẽ bổ trợ cho cách làm truyền thống. Trong đó, phân loại và cá thể hóa đối tượng PBGDPL và lựa chọn nội dung và phương pháp phù hợp với từng nhóm và cần được "may đo" cho phù hợp. Đối với nhóm đối tượng yếu thế (người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, người khuyết tật, người cải tạo hoàn lương...), việc PBPL cần thực hiện theo phương thức chuyên biệt (trợ giúp pháp lý lưu động, biên dịch sang tiếng dân tộc, sử dụng ngôn ngữ ký hiệu, tài liệu chữ nổi, v.v.) để bảo đảm họ tiếp thu hiệu quả. 

Tăng cường liên kết với các tổ chức, cơ quan liên quan. Chuyển từ hoạt động đơn lẻ sang hệ sinh thái pháp lý cộng đồng Chuyển từ hoạt động đơn lẻ sang xây dựng hệ sinh thái pháp lý cộng đồng bền vững, kết hợp giữa phổ biến – tư vấn – trợ giúp pháp lý – phản ánh chính sách – giám sát thực thi pháp luật. Sự liên kết đồng bộ giữa các tổ chức và các ngành sẽ tạo sức mạnh cộng hưởng, giúp công tác PBGDPL trở thành một phong trào sâu rộng, bền bỉ trong toàn xã hội. 

Đại diện Hội Luật gia Hải Phòng có những chia sẻ thẳng thắn và đưa ra đề xuất với Hội Luật gia Việt Nam về giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác PBGDPL trong bối cảnh mới.

Ngoài ra, công tác PBGDPL phải bảo đảm tính chiến lược, kịp thời, dễ hiểu, dễ tiếp cận. Trong đó, "Tính chiến lược" nghĩa là phải có tầm nhìn dài hạn, gắn PBGDPL với các chiến lược phát triển kinh tế – xã hội và xây dựng Nhà nước pháp quyền, với kế hoạch tổng thể và bước đi cụ thể cho từng giai đoạn. "Tính kịp thời" đòi hỏi thông tin, chính sách pháp luật mới phải được phổ biến nhanh chóng, ngay khi ban hành để người dân sớm nắm bắt và thực hiện. "Dễ hiểu, dễ tiếp cận" là nguyên tắc then chốt bảo đảm người dân ở mọi trình độ đều có thể hiểu và làm theo pháp luật. 

"Trong bối cảnh mới, công tác PBGDPL của HLGVN vừa phải đổi mới mạnh mẽ về nội dung, phương thức, vừa phải gắn kết chặt chẽ với các nhiệm vụ phát triển trọng yếu của Đảng và Nhà nước. Những yêu cầu và định hướng nêu trên đòi hỏi HLGVN phát huy cao độ lợi thế và trách nhiệm của mình, tiếp tục chủ động, sáng tạo trong công tác PBGDPL, qua đó đóng góp thiết thực vào sự nghiệp xây dựng NNPQXHCN Việt Nam, phát triển kinh tế - xã hội bền vững và bảo đảm quyền làm chủ của Nhân dân", luật gia Nguyễn Văn Huệ nêu quan điểm.