ĐBQH nhói lòng khi "nhìn những gương mặt bơ phờ vì áp lực thi cử của trẻ"

Sáng 4/12, Quốc hội thảo luận tại hội trường về các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ; Dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; các Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước; Các Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Nhấn mạnh những bước tiến quan trọng của tư duy chiến lược về giáo dục

Tham gia ý kiến, ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga (đoàn Quảng Trị) cơ bản tán thành với các nội dung tổng kết trong báo cáo của Chính phủ, đại biểu tập trung vào lĩnh vực giáo dục và đào tạo.

Về những kết quả của nhiệm kỳ, đại biểu đánh giá cao nhiều kết quả quan trọng đã nêu trong báo cáo. Điều đó thể hiện sự nỗ lực nghiêm túc, tinh thần đổi mới và trách nhiệm của chính phủ, đặc biệt là tâm huyết của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. 

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng cần khái quát rõ nét hơn những thành tựu nổi bật mà các nhiệm kỳ trước chưa làm được.

ĐBQH Nguyễn Thị Tuyết Nga (Ảnh: Media Quốc hội).

Đại biểu đề nghị nhấn mạnh nhiệm kỳ 2021-2026 đánh dấu những bước tiến quan trọng của tư duy chiến lược về giáo dục. Đó là, Chính phủ đã tham mưu trình Trung ương ban hành Nghị quyết 71 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, đặt giáo dục ở vị trí đột phá chiến lược, gắn trực tiếp với năng lực cạnh tranh quốc gia và khát vọng phát triển đất nước.

Chính phủ đã trình Trung ương ban hành Nghị quyết và trình Quốc hội luật hóa về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi; miễn học phí đối với học sinh mầm non và phổ thông; kịp thời trình Quốc hội chương trình mục tiêu quốc gia cho giáo dục; xây dựng Luật Nhà giáo trình quốc hội xem xét thông qua…

Bên cạnh những kết quả nổi bật đó, đại biểu cũng chỉ ra các bất cập, đại biểu Nga nhận thấy báo cáo của Chính phủ có dành 5 dòng cho những hạn chế về giáo dục và đào tạo. Các vấn đề còn quá chung, cần nhận diện rõ hơn các bất cập.

Cải tiến thi cử, giảm áp lực, tạo cơ hội cho học sinh

Tại nghị trường Quốc hội, đại biểu nêu một vấn đề trăn trở lớn và đây cũng là quan tâm hàng đầu của cử tri. Đó là gánh nặng thi cử do vấn đề phân luồng sau THCS còn bất cập trong nhận thức quan điểm và thực thi.

Đề án giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025 của Chính phủ đã đặt mục tiêu đến 2025 ít nhất 40% học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ sơ cấp, trung cấp.

Song theo đại biểu, phân luồng đang hiểu sai, thực hiện sai phổ biến trong thực tế. Ai thi trượt vào THPT thì đi học nghề.

"Phân luồng bị gắn với thất bại không phải lựa chọn, kiểu phân luồng cưỡng bức thay vì ai có sở trường, định hướng nghề nghiệp rõ ràng thì chọn con đường phù hợp", đại biểu Nga nói.

Các đại biểu tại phiên họp sáng 4/12 (Ảnh: Media Quốc hội).

Theo đại biểu, thi vào lớp 10 đang trở thành một kỳ thi quốc gia với áp lực nặng nề. Trong khi đó, trung học phổ thông là bậc phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học. Việc tỉ lệ học sinh vào trung học phổ thông còn thấp tại một số địa phương, cho thấy thời gian qua chưa đảm bảo đúng quyền tiếp cận giáo dục phổ thông 12 năm.

"Nhìn những gương mặt bơ phờ, đờ đẫn vì áp lực thi cử của những trẻ em mới 14-15 tuổi, đọc những bức thư đầy tuyệt vọng của trẻ em khi không vượt nổi kỳ thi vào trung học phổ thông mà thấy nhói lòng.

Một nghịch lý nữa đáng lo ngại đang diễn ra, thi công lập quá căng, nhiều học sinh dù học tốt nhưng không vượt qua kỳ thi đầy cạnh tranh, kết quả là học sinh gia đình khó khăn buộc phải vào trường tư với học phí cao vượt quá khả năng của gia đình", đại biểu nghẹn lại.

Điều này, đang khiến công bằng trong giáo dục không được đảm bảo. Vấn đề này cũng đã được Chính phủ nhận diện trong các báo cáo tổng kết thực hiện Luật Giáo dục. Tuy nhiên, theo bà trong báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Chính phủ chưa thấy nêu rõ.

Từ việc nhấn mạnh kết quả nổi bật và thực trạng nhức nhối về giáo dục, đại biểu kiến nghị hai vấn đề.

Kiến nghị Chính phủ phải có hành động ngay như miễn học phí cho học sinh phổ thông vậy. Ngay trong năm học 2026-2027 mở rộng cánh cửa trung học phổ thông, đầu tư có bài bản cho trung học nghề và tôn trọng quyền lựa chọn của người học.

"Cải tiến thi cử, điều chỉnh lại phương thức tuyển sinh lớp 10 theo hướng giảm áp lực, tạo cơ hội cho học sinh. Phân luồng phải dựa trên sự tự nguyện và năng lực, không biến phân luồng thành rào cản từ lớp 9, xây dựng phân luồng dựa trên quyền học tập, bảo đảm đủ chỗ cho học sinh trung học phổ thông công lập để học sinh không bị phân luồng cưỡng bức", bà Nga nói.

Cùng với đó, đại biểu kiến nghị và kỳ vọng nhiệm kỳ tới phải là nhiệm kỳ của hành động để biến những chính sách thành hiện thực. Là nhiệm kỳ biến các nghị quyết của Đảng, pháp luật của nhà nước trở thành các chương trình hành động cụ thể, rõ ràng của chính phủ bằng kết quả cụ thể trong từng lớp học, từng trường học và từng học sinh, sinh viên.