Các chuyên gia trao đổi về các biện pháp phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam - Ảnh: VGP/HT
Chính phủ quyết liệt, nền tảng ngày càng vững chắc
Tại Hội thảo "Nâng hạng TTCK, mở rộng kênh huy động vốn cho nền kinh tế" diễn ra chiều 30/7 tại Hà Nội, ông Bùi Hoàng Hải – Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) – cho biết, sau 25 năm hình thành và phát triển, TTCK Việt Nam đã đạt nhiều bước tiến vượt bậc, rút ngắn khoảng cách với các thị trường trong khu vực. Số lượng tài khoản nhà đầu tư tăng từ 3.000 (năm 2000) lên hơn 10 triệu tài khoản. Thanh khoản thị trường hiện ở mức cao nhất khu vực, vượt cả nhiều thị trường đã hoạt động 70–100 năm.
Đến 21/7/2025, vốn hóa cổ phiếu trên 3 sàn HOSE, HNX và UPCoM đạt 8.214,67 nghìn tỉ đồng (328,5 tỉ USD), tăng 14,5% so với cuối năm trước, tương đương 71,4% GDP 2024. Thị trường trái phiếu cũng tăng trưởng mạnh, với giá trị niêm yết đến cuối tháng 6/2025 đạt 2.503 nghìn tỉ đồng (100 tỉ USD), tương đương 21,7% GDP.
Ông Hải nhấn mạnh, chứng khoán Việt Nam đã trở thành kênh huy động vốn trung – dài hạn quan trọng bên cạnh hệ thống ngân hàng. Việc nâng hạng từ thị trường cận biên lên mới nổi không chỉ cải thiện hình ảnh quốc gia mà còn thu hút dòng vốn dài hạn, nâng cao tiêu chuẩn và thúc đẩy cải cách thể chế.
Chính phủ đã xác định mục tiêu nâng hạng trong năm 2025 theo Chiến lược phát triển TTCK đến 2030 (Quyết định 1726/QĐ-TTg). Bộ Tài chính và UBCKNN đang khẩn trương rà soát, sửa đổi văn bản pháp quy, tháo gỡ nút thắt theo tiêu chí quốc tế, đồng thời phối hợp các bộ, ngành triển khai quyết liệt các giải pháp.
Theo ông Hải, Việt Nam hiện sở hữu hệ thống pháp lý tương đối hoàn chỉnh, cộng đồng doanh nghiệp năng động, nhà đầu tư trưởng thành và các tổ chức trung gian chuyên nghiệp. Tuy nhiên, để vượt "ngưỡng cửa nâng hạng", cần tiếp tục cải cách đồng bộ về chính sách, công nghệ, hạ tầng, quản trị doanh nghiệp và năng lực nhà đầu tư.
Việc nâng hạng không phải đích đến cuối cùng mà là bước đi quan trọng để hội nhập sâu hơn với thị trường vốn toàn cầu, tiếp cận nguồn vốn chất lượng cao và khẳng định Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn, ổn định. UBCKNN cam kết tăng cường minh bạch thông tin, nâng chuẩn quản trị, bảo vệ nhà đầu tư, cải cách thủ tục, đẩy mạnh chuyển đổi số và giám sát tuân thủ.
Một điểm nhấn quan trọng là hệ thống công nghệ KRX đã chính thức vận hành từ 5/5/2025, cung cấp nền tảng tích hợp cho toàn bộ thị trường. Sau ba tháng vận hành, hệ thống hoạt động ổn định, kết nối thông suốt với các sở giao dịch, ngân hàng thanh toán và các thành viên lưu ký.
Ông Bùi Hoàng Hải, Phó Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) - Ảnh: VGP/HT
Hoàn thiện pháp lý, hướng tới tiêu chuẩn quốc tế
Bà Phạm Thị Thùy Linh, Trưởng Ban Phát triển TTCK (UBCKNN) cho biết, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 68/2024/TT-BTC và 18/2025/TT-BTC nhằm xử lý các tiêu chí FTSE Russell còn vướng, như chu kỳ thanh toán (DvP) và chi phí giao dịch thất bại.
Cơ chế NPF cho phép nhà đầu tư nước ngoài không cần có đủ tiền tại thời điểm giao dịch đã được 10 công ty chứng khoán và 10 ngân hàng lưu ký triển khai, ghi nhận hơn 90.000 giao dịch với tổng giá trị trên 20.000 tỉ đồng từ khi KRX vận hành.
Song song đó, hệ thống STP – trao đổi thông tin giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán – đi vào hoạt động từ tháng 3/2025, tăng hiệu quả giao dịch. UBCKNN cũng phối hợp Ngân hàng Nhà nước ban hành Thông tư 03/2025/TT-NHNN, đơn giản hóa thủ tục mở và sử dụng tài khoản tiền đồng cho nhà đầu tư nước ngoài.
Những cải cách này, cùng cơ chế CCP và các sản phẩm mới như giao dịch trong ngày, phái sinh, trái phiếu niêm yết, giúp thị trường tiệm cận chuẩn mực quốc tế.
Ông Phạm Lưu Hưng, Kinh tế trưởng kiêm Giám đốc Trung tâm Phân tích & Tư vấn Đầu tư SSI – nhận định: Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng 2 con số, nhu cầu vốn rất lớn. Cơ hội nâng hạng tương tự Thái Lan, Singapore hay Malaysia, nhưng cần thận trọng bởi nhiều nước sau nâng hạng không đạt kỳ vọng như Pakistan, UAE hay Hy Lạp.
Để thành công, Việt Nam phải tiếp tục cải cách sau nâng hạng: hoàn thiện cấu trúc thị trường, mở rộng niêm yết cho doanh nghiệp công nghệ và khởi nghiệp, phát triển trái phiếu và phái sinh gắn với các chỉ số quốc tế như FTSE EMGBI, JPMorgan GBI-EM Global Diversified và Bloomberg EM Local Currency Government Index.
Ông Hưng nhấn mạnh: "Cần một lộ trình dài hạn hướng tới tiêu chuẩn MSCI, bảo đảm 'hàng thẳng, lối thông' để nâng sức cạnh tranh và sức hút vốn ngoại".
Anh Minh
