Dự án 8 - Dự án chuyên biệt về giới đầu tiên tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số
Dự án 8 là một dự án chuyên biệt về giới, thúc đẩy và đảm bảo phụ nữ các dân tộc tại Việt Nam được tiếp cận và thụ hưởng các cơ hội và thành quả như nhau trong quá trình phát triển, đặc biệt giải quyết các vấn đề cấp thiết của phụ nữ DTTS trong Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và MN. Đây là lần đầu tiên có một dự án riêng biệt, đặc thù về giới được Quốc hội thông qua và được Chính phủ giao cho Hội LHPN Việt Nam chủ trì thực hiện với một quy mô và nguồn lực đầu tư rất lớn.
Dự án đặt mục tiêu nâng cao nhận thức, thay đổi định kiến, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, bảo vệ, chăm sóc phụ nữ và trẻ em, thực hiện mục tiêu bình đẳng giới và tập trung giải quyết có hiệu quả một số vấn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2030. Dự án 8 được kỳ vọng sẽ tạo tiền đề cho các hoạt động, mô hình khác được lồng ghép giới một cách hiệu quả và bền vững tại vùng đồng bào DTTS nói chung, cũng như tạo cơ hội để phụ nữ và trẻ em DTTS nói riêng, tiếp cận và tham gia chương trình.
UBND thành phố Hà Nội đã ban hành các văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện Dự án 8 trên địa bàn Thành phố như: Kế hoạch số 253/KH-UBND ngày 11/11/2021; Kế hoạch số 257/KH-UBND ngày 03/10/2022, trong đó giao cho Hội LHPN Thành phố chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, UBND các huyện Ba Vì, Thạch Thất, Quốc Oai, Mỹ Đức, Chương Mỹ tham mưu cho UBND Thành phố triển khai thực hiện Dự án 8 trên địa bàn Thành phố nhằm nâng cao nhận thức, thay đổi định kiến, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, bảo vệ, chăm sóc phụ nữ và trẻ em, thực hiện mục tiêu bình đẳng giới và tập trung giải quyết có hiệu quả một số vấn đề cấp thiết của phụ nữ và trẻ em vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của Thủ đô Hà Nội.
Trong thời gian qua, bám sát sự chỉ đạo của Hội LHPN Việt Nam và UBND thành phố Hà Nội, Hội LHPN Hà Nội đã chủ động tham mưu UBND Thành phố ban hành hệ thống văn bản chỉ đạo thực hiện Dự án 8. Tham mưu triển khai thực hiện các nội dung Dự án 8 nghiêm túc, hiệu quả, trong đó tập trung cao cho công tác tập huấn, hướng dẫn, triển khai mô hình điểm như “Tổ truyền thông cộng đồng”, “CLB Thủ lĩnh của sự thay đổi”, “Địa chỉ tin cậy”; cụ thể hóa các nội dung, chỉ tiêu thực hiện Dự án 8 gắn với tuyên truyền nâng cao nhận thức về bình đẳng giới, về vai trò, vị trí của phụ nữ DTTS trong quá trình phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS & MN.
Chú trọng lồng ghép các hoạt động thực hiện Dự án 8 với thực hiện các dự án thuộc Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN và nhiệm vụ trọng tâm công tác của cơ quan, đơn vị; huy động được sự tham gia tích cực của cán bộ, hội viên phụ nữ và cán bộ thôn trong việc tuyên truyền, vận động thực hiện bình đẳng giới ở cơ sở; tham gia xây dựng các mô hình thúc đẩy bình đẳng giới, hỗ trợ phát triển kinh tế cho phụ nữ DTTS.
Dự án 8, với hệ thống 8 chỉ tiêu cơ bản và 4 nội dung trọng tâm để đảm bảo sự thúc đẩy bình đẳng giới tại khu vực đồng bào DTTS và MN, trong đó tập trung vào việc tuyên truyền, vận động thay đổi nếp nghĩ cách làm, góp phần xóa bỏ những định kiến về giới, thúc đẩy bình đẳng giới và giải quyết các vấn đề bức thiết cho phụ nữ và trẻ em; thứ hai là nâng cao quyền năng kinh tế.
Những chuyển biến tích cực
Là địa bàn chiếm 50% tổng số xã thực hiện Dự án 8, thời gian qua, huyện Ba Vì đã triển khai thực hiện các nội dung thuộc Dự án 8 một cách nghiêm túc. Huyện tập trung cho công tác tập huấn, hướng dẫn, triển khai mô hình điểm, huy động được sự tham gia tích cực của hệ thống chính trị và cộng đồng vào việc xây dựng các mô hình thúc đẩy bình đẳng giới vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Năm 2024, thôn 8, xã Ba Trại đã ra mắt Tổ truyền thông cộng đồng đầu tiên, gồm 10 thành viên. Tổ có nhiệm vụ tuyên truyền, vận động người dân thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong cuộc sống, xóa bỏ định kiến, khuôn mẫu giới trong gia đình và cộng đồng, cũng như những tập tục lạc hậu, một số vấn đề xã hội cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em. Mô hình nhằm góp phần phát triển kinh tế, cải thiện đời sống vật chất và tinh thần cho người dân vùng đồng bào DTTS&MN.
Tham gia Tổ truyền thông cộng đồng, các thành viên đã được trang bị kiến thức về bình đẳng giới, kỹ năng thực hiện lồng ghép giới cho cán bộ trong hệ thống chính trị, già làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo và người có uy tín trong cộng đồng.
Hay như “Ngày hội bình đẳng giới với phụ nữ dân tộc thiểu số” năm 2023 do Hội LHPN Hà Nội tổ chức, đã giới thiệu những đóng góp tích cực của phụ nữ dân tộc thiểu số trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội, những mô hình, cách làm hay của các xã miền núi huyện Ba Vì trong việc nâng cao nhận thức, thúc đẩy bình đẳng giới, phát huy vai trò của phụ nữ trong giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.
Ngày hội gồm hoạt động trưng bày sản phẩm sáng tạo, sản phẩm nghề truyền thống của phụ nữ DTTS huyện Ba Vì và cuộc thi truyền thông “Thay đổi nếp nghĩ, cách làm vì bình đẳng giới với phụ nữ dân tộc thiểu số” với sự tham gia của 7 đội tuyển đại diện cho 7 xã DTTS huyện Ba Vì.
Từ năm 2018, Hà Nội không còn xã, thôn trong diện đặc biệt khó khăn; đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào các DTTS ngày càng được cải thiện, nâng cao. Theo đánh giá của Ban Dân tộc Hà Nội, các mục tiêu bình đẳng giới trong vùng đồng bào DTTS trên địa bàn Thủ đô cơ bản hoàn thành. Những đổi thay tích cực kể trên là ví dụ sinh động thể hiện kết quả của sự quan tâm đầu tư, hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS & MN của Thủ đô, trong đó có triển khai Dự án 8.
Phó Trưởng Ban Dân tộc Hà Nội Nguyễn Phúc Hải cho biết, thời gian tới, Ban sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, vận động để thay đổi “nếp nghĩ, cách làm”, góp phần xóa bỏ các định kiến, khuôn mẫu về giới trong gia đình và cộng đồng, cùng những tập tục văn hóa có hại. Ban Dân tộc Hà Nội cũng sẽ tăng cường tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn nhằm trang bị kiến thức về bình đẳng giới, kỹ năng thực hiện lồng ghép giới cho cán bộ trong hệ thống chính trị, già làng, trưởng bản, chức sắc tôn giáo và người có uy tín trong cộng đồng. Đây được xem là đội ngũ đóng vai trò thực thi quan trọng đối với mục tiêu bình đẳng giới trong vùng đồng bào DTTS.
Dưới góc độ chuyên gia, PGS.TS Lê Ngọc Thắng, Tổng Biên tập Tạp chí Dân tộc & Thờii đại, nguyên Phó Giám đốc Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam cho rằng, cần nghiên cứu, hoàn thiện ban hành những chính sách đặc thù đối với phụ nữ vùng DTTS để giảm thiểu những rào cản, khó khăn về điều kiện, cơ hội… của họ so với nam giới và so với phụ nữ ở các vùng, miền khác. Thứ hai, phát huy vai trò truyền thống của phụ nữ DTTS trong đời sống kinh tế, xã hội, trong gia đình, cộng đồng gắn với chương trình hoạt động nâng cao nhận thức cho cộng đồng và phụ nữ về bình đẳng giới như Dự án 8.
