Đây là một phần trong khuôn khổ chương trình "Đối thoại pháp quyền Việt - Đức", một sáng kiến hợp tác lâu dài giữa hai quốc gia được ký kết từ năm 2009 và đã được gia hạn nhiều lần. Hội thảo quốc tế quy tụ các chuyên gia pháp lý, nhà hoạch định chính sách, học giả và đại diện doanh nghiệp hàng đầu từ Việt Nam và Đức, nhằm theo đuổi một mục tiêu kép mang tính chiến lược.
Phát biểu tại Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Đức Minh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam nhấn mạnh, trong bối cảnh kinh tế số đang trở thành động lực phát triển toàn cầu, việc xây dựng khuôn khổ pháp lý phù hợp, linh hoạt và tiến bộ là yêu cầu cấp thiết đối với Việt Nam. Thể chế phải vừa bảo đảm quyền tự do sáng tạo, thúc đẩy đổi mới công nghệ, vừa duy trì sự ổn định và phát triển bền vững của nền kinh tế.
Kinh nghiệm của Cộng hòa Liên bang Đức cho thấy, việc phát triển kinh tế số phải đặt trên nền tảng pháp quyền vững chắc, trong đó các chính sách về dữ liệu, bảo mật, cạnh tranh công bằng và trách nhiệm xã hội được quy định rõ ràng, có cơ chế giám sát hiệu quả. Đây là những yếu tố mà Việt Nam cần đặc biệt quan tâm trong quá trình hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhất là khi triển khai Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và các văn bản liên quan đến chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo, kinh tế nền tảng.
PGS. TS Nguyễn Đức Minh, khẳng định, hoàn thiện thể chế không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là nền tảng để kiến tạo niềm tin xã hội, bảo vệ người dân, doanh nghiệp và bảo đảm môi trường đổi mới sáng tạo minh bạch, an toàn. Việc học hỏi kinh nghiệm quốc tế, đặc biệt từ các quốc gia có nền pháp quyền phát triển như Đức, sẽ giúp Việt Nam rút ngắn quá trình xây dựng chính sách, phát triển kinh tế số bền vững, hài hòa giữa tăng trưởng và trách nhiệm xã hội.
Theo bà Vanessa Steinmetz, Giám đốc Quốc gia (FNF), Cộng hòa Liên bang Đức luôn coi trọng việc phát triển Nhà nước pháp quyền, thúc đẩy đổi mới sáng tạo gắn với phát triển bền vững. Trong kỷ nguyên số, Đức đã ban hành nhiều chính sách và quy định pháp lý để bảo đảm sự cân bằng giữa tự do sáng tạo và bảo vệ quyền con người, đặc biệt là trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Chia sẻ ý kiến, TS. Nguyễn Tiến Đức, Viện Nhà nước và Pháp luật nhận xét, nhiều quốc gia, trong đó có Cộng hòa Liên bang Đức và Liên minh châu Âu, đã ban hành các luật quy định doanh nghiệp phải kiểm soát và chịu trách nhiệm toàn bộ chuỗi cung ứng của mình. Đây được xem là xu hướng tất yếu của thương mại toàn cầu, đặt ra yêu cầu Việt Nam cần sớm có giải pháp phù hợp để thích ứng.
Để đáp ứng xu thế này, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động xây dựng hệ thống quản trị minh bạch, thường xuyên đánh giá rủi ro trong sản xuất, kinh doanh, đồng thời ban hành và thực thi các quy tắc ứng xử cụ thể với người lao động, đối tác và khách hàng. Việc tuân thủ quy định về lao động, môi trường và đạo đức kinh doanh không chỉ là yêu cầu bắt buộc, mà còn là cơ hội nâng cao năng lực cạnh tranh và uy tín thương hiệu trên thị trường quốc tế.
Về phía Nhà nước, cần sớm ban hành hướng dẫn cụ thể cho từng ngành, nhất là trong lĩnh vực công nghệ thông tin và kinh tế số; hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa trong việc thực thi quy định quốc tế; đồng thời tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm với các đối tác châu Âu. Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ góp phần giúp Việt Nam trở thành điểm đến tin cậy, phát triển bền vững và có trách nhiệm trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tại Hội thảo, các đại biểu tiến hành phân tích sâu sắc, đa chiều về những khó khăn, thách thức về mặt thể chế mà Việt Nam đang đối mặt trong quá trình phát triển kinh tế số; đồng thời hướng đến việc chuyển hóa những kinh nghiệm thực tiễn, những thông lệ tốt nhất (best practices) và cả những bài học được đúc kết từ quá trình xây dựng pháp luật của Đức và Liên minh Châu Âu (EU) thành các khuyến nghị chính sách cụ thể, hữu ích và khả thi cho Việt Nam.
Hội thảo khẳng định, việc hoàn thiện thể chế chính là xây dựng một "đường băng" vững chắc để kinh tế số Việt Nam cất cánh bền vững. Các khuyến nghị chính sách cốt lõi được đúc kết bao gồm: Xây dựng lộ trình thành lập một Cơ quan bảo vệ dữ liệu độc lập; Ban hành một luật khung về thử nghiệm đổi mới sáng tạo (Sandbox) áp dụng cho nhiều lĩnh vực; Triển khai chương trình hành động quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn thẩm định chuỗi cung ứng bền vững (ESG); Tích hợp các mục tiêu và chỉ số về bền vững vào Chương trình Chuyển đổi số quốc gia; Xây dựng một khung pháp lý riêng về chia sẻ dữ liệu giữa khu vực công và Khu vực tư.
Viện Nhà nước và Pháp luật và Quỹ FNF tái khẳng định cam kết hợp tác lâu dài, tiếp tục đồng hành cùng Chính phủ và các cơ quan hữu quan của Việt Nam thông qua các hoạt động đối thoại chính sách, nghiên cứu chuyên sâu và chia sẻ kinh nghiệm quốc tế, góp phần vào sự thành công của công cuộc chuyển đổi số quốc gia.
