Trong bối cảnh xung đột vẫn tiếp diễn ở Ukraine, một số quốc gia thành viên Liên minh châu Âu (EU) đang thúc đẩy Ủy ban châu Âu (EC) – cơ quan điều hành khối – xem xét các biện pháp thương mại mạnh tay hơn nhằm hạn chế nhập khẩu từ Nga, Politico đưa tin.
Theo một tài liệu thảo luận chung đề ngày 4/11 mà Politico được tiếp cận, 7 quốc gia – gồm Đức, Phần Lan, Thụy Điển và 3 quốc gia vùng Baltic là Estonia, Latvia và Litva – kêu gọi Ủy ban đề xuất các mức thuế quan cao hơn đối với sắt thép, hóa chất vô cơ và phân kali nhập khẩu từ Nga.
Điều này sẽ làm cho các sản phẩm của Nga trở nên đắt đỏ hơn, từ đó giảm sự phụ thuộc kinh tế của khối này vào Moscow. Năm 2024, những sản phẩm này đã tạo ra doanh thu xuất khẩu 5,4 tỷ Euro, giúp Điện Kremlin tài trợ cho cuộc chiến ở Ukraine.
"Đây là một phần của an ninh kinh tế của chúng ta, và chúng ta nên giảm bớt sự phụ thuộc", một nhà ngoại giao cấp cao của EU từ một trong những nước này nói với Politico. Hai nhà ngoại giao từ các nước EU khác cũng đã xác nhận động thái này.
Các doanh nghiệp châu Âu đã mua hàng hóa trị giá 33 tỷ Euro của Nga vào năm 2024. Ngay cả sau khi loại bỏ dầu mỏ và khí đốt, con số này vẫn ở mức 11 tỷ Euro, bao gồm vô số các sản phẩm như sắt, thép, niken, phân bón, nhôm, máy móc cũng như hải sản.
Những giao dịch mua bán này là hợp pháp vì các sản phẩm không phải chịu lệnh trừng phạt của EU hoặc được miễn trừ khỏi lệnh trừng phạt.
Việc áp thêm thuế sẽ ít nhiều vẫn gây tranh cãi trong EU dù chúng được cho là thuộc phạm vi chính sách thương mại, không yêu cầu sự nhất trí của toàn bộ 27 quốc gia thành viên. Trong khi đó, việc áp đặt lệnh trừng phạt đòi hỏi sự đồng thuận của tất cả các quốc gia thành viên.
Một số quốc gia thành viên EU đang thúc đẩy các biện pháp thương mại mạnh tay hơn nhằm hạn chế nhập khẩu từ Nga. Ảnh: NY Times
Đức, nền kinh tế lớn nhất EU, đặc biệt ủng hộ lời kêu gọi của các thành viên ở phía Đông và phía Bắc khối về hành động cứng rắn hơn nhằm hạn chế nguồn thu giúp làm đầy "hòm chiến tranh" của Điện Kremlin.
"Điều rất quan trọng là Đức tham gia lần này", nhà ngoại giao cấp cao nói với Politico và cho biết thêm rằng sự ủng hộ của Berlin "có thể cũng sẽ gây ấn tượng mạnh mẽ trong Ủy ban".
Một quốc gia thứ 8 có thể tham gia liên minh, nhưng vẫn chưa chắc chắn. Ngược lại, một số nước thành viên khác quan tâm đến việc giữ cho các sản phẩm không bị đánh thuế bổ sung để các ngành công nghiệp của họ vẫn có thể tiếp cận được nguồn đầu vào giá rẻ.
Một ví dụ là sắt thép. Hầu hết các danh mục sản phẩm đều bị trừng phạt, nhưng Bỉ và Séc đã đàm phán miễn trừ cho một số loại thuế nhất định vì cả hai quốc gia này đều có các nhà máy thép do Nga sở hữu, tương tự như Đan Mạch.
Một số quốc gia khác có thể phản đối việc áp dụng thuế quan vì họ cho rằng các biện pháp như vậy thuộc phạm vi chính sách trừng phạt. Và cuối cùng, các chính phủ ở Hungary và Slovakia nhiều khả năng sẽ phản đối vì họ từng chặn cả các gói trừng phạt và các luật khác nhằm hạn chế thương mại với Nga.
Brussels đã áp thuế đối với ngũ cốc và lúa mì vào năm ngoái và đối với phân bón gốc amoniac từ tháng 7. Ủy ban châu Âu vào ngày 5/11 cũng đã nhận được bức thư có lời kêu gọi của 7 quốc gia thành viên đứng tên.
Các đại sứ EU đã thảo luận về bức thư ngay trong ngày hôm đó và dự định sẽ đưa vấn đề này lên các Bộ trưởng Thương mại của khối tại cuộc họp tiếp theo vào ngày 24/11.
Nếu ý tưởng về áp thuế quan nhận được sự ủng hộ rộng rãi hơn trong khối vào thời điểm đó, bước tiếp theo có thể là một cuộc thảo luận giữa các đại diện EU với Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick, người đã được mời tham dự cuộc họp tại Brussels sắp tới.
Kể từ khi xung đột bùng phát ở Ukraine vào năm 2022, EU đã thông qua 19 gói trừng phạt nhằm hạn chế khả năng của Nga trong việc tài trợ cho cuộc chiến, và gói trừng phạt mới nhất đã có hiệu lực vào ngày 24/10.
Trước đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và nhà ngoại giao hàng đầu của khối này, Kaja Kallas, tuyên bố EU sẽ áp đặt các hạn chế xuất khẩu đối với Nga nhằm làm suy yếu năng lực của ngành công nghiệp quốc phòng Nga.
Minh Đức (Theo Politico, TASS)
