Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường Cần Thơ trao đổi tại hội thảo - Ảnh: VGP/LS
Khẳng định vị thế cây ăn trái chủ lực của vùng ĐBSCL
Hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo TP. Cần Thơ, các nhà khoa học từ các viện, trường, doanh nghiệp và hơn 300 đại biểu là thành viên hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm nông dân ở Cần Thơ.
Theo báo cáo, trong nhiều năm qua, sầu riêng đã khẳng định vị thế là một trong những loại cây ăn trái chủ lực của vùng ĐBSCL, mang lại thu nhập cao cho hàng ngàn hộ nông dân. Đặc biệt, từ khi thị trường Trung Quốc mở cửa cho nhập khẩu chính ngạch sầu riêng Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng nhanh chóng, đưa sầu riêng trở thành điểm sáng của ngành nông nghiệp nước ta.
Tại Cần Thơ, trong những năm gần đây, cây sầu riêng đang được phát triển và đầu tư với tổng diện tích gần 13.000 ha, đứng hàng thứ 3 trong các loại cây ăn trái của thành phố, sau mít và chuối. Hiện nay có hơn 86% giống sầu riêng Ri6 được trồng tại các nhà vườn.
Phần lớn sản lượng sầu riêng trên địa bàn Cần Thơ được tiêu thụ thông qua hệ thống thu mua của thương lái ở địa phương bằng phương thức thu mua tại vườn của từng hộ. Bên cạnh đó, một số tổ chức kinh tế tập thể, hộ nông dân đã bước đầu thực hiện liên kết tiêu thụ, cung cấp trái cây cho các cơ sở bán lẻ ở trung tâm thành phố, hoặc tiêu thụ thông qua hình thức du lịch sinh thái vườn.
Hiện nay, trên địa bàn đã hình thành 85 hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm nông dân với diện tích với 1.900 ha. Ngoài ra, có 10 công ty liên kết tiêu thụ với các hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm nông dân tại các xã, phường của Cần Thơ để sản xuất sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc, với tổng diện tích gần 840 ha. Cây sầu riêng đã mang lại lợi nhuận hàng năm cho nông dân Cần Thơ từ 200-250 triệu đồng/năm/ha.
Tuy nhiên, người trồng sầu riêng đang đối diện với nhiều khó khăn, thách thức. Người tiêu dùng Trung Quốc ngày càng yêu cầu khắt khe hơn về chất lượng, về kiểm dịch thực vật và an toàn vệ sinh thực phẩm.
Thực trạng trên, đòi hỏi người nông dân, cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu nông sản, cho đến các cơ quan chức năng cần tuân thủ đầy đủ, nghiêm ngặt các quy định, chuẩn mực từ thị trường đối tác; phải làm thật tốt việc tổ chức lại sản xuất, gắn với chuẩn hóa quy trình sản xuất; phải xây dựng mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, truy xuất nguồn gốc, để đảm bảo quản lý chất lượng sản phẩm từ gốc…
Xây dựng chiến lược phát triển lâu dài cho ngành hàng sầu riêng
Tại hội thảo, các nhà khoa học, chuyên gia giàu kinh nghiệm từ Trường Nông nghiệp (Đại học Cần Thơ) và các đơn vị nghiên cứu đã cung cấp cho bà con nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp những thông tin khoa học chính thống, từ nguyên nhân tồn lưu Cadimi trong đất, nước và quy trình canh tác, đến giải pháp sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật an toàn và đặc biệt là những khuyến cáo thiết thực nhằm đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu...
Qua đó góp phần tháo gỡ những khó khăn trước mắt, hướng đến xây dựng một chiến lược phát triển lâu dài cho ngành hàng sầu riêng Cần Thơ nói riêng và Việt Nam nói chung.
Về việc cấp, quản lý mã số vùng trồng, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Cần Thơ cho biết: Cần Thơ hiện có 579 mã số vùng trồng đã được cấp mã số; tổng diện tích được cấp mã số vùng trồng là 9.384 ha, với số hộ tham gia vùng trồng là 8.221 hộ.
Trong 7 tháng năm 2025, tổng số mã số được cấp là 79, với tổng diện tích 1.456 ha, số hộ tham gia là 1.096 ha; đối với mã số cơ sở đóng gói được cấp đến nay là 25 mã số; số cơ sở tham gia là 16 cơ sở.
Đối với liên kết tiêu thụ, phần lớn sản lượng sầu riêng trên địa bàn thành phố được tiêu thụ thông qua hệ thống thu mua của thương lái ở địa phương bằng phương thức thu mua tại vườn của từng hộ. Bên cạnh đó, một số tổ chức kinh tế tập thể, hộ nông dân đã bước đầu thực hiện liên kết tiêu thụ, cung cấp trái cây cho các cơ sở bán lẻ ở trung tâm thành phố, hoặc tiêu thụ thông qua hình thức du lịch sinh thái vườn. Hiện nay, trên địa bàn đã hình thành 85 hợp tác xã, tổ hợp tác, nhóm nông dân với diện tích 1.901 ha.
Về các giải pháp phát triển ngành hàng sầu riêng đạt chất lượng xuất khẩu tại Cần Thơ, các chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp cho rằng, cần tổ chức sản xuất sầu riêng theo định hướng về quy mô, địa bàn; giảm thiểu tình trạng phát triển tự phát, đặc biệt là tại các vùng có điều kiện khí hậu, đất đai, tưới tiêu nước không phù hợp.
Theo dõi, nắm thông tin về mùa vụ, sản lượng của vùng trồng, các doanh nghiệp thu mua; quản lý vùng trồng đảm bảo tuân thủ đúng quy định, quy trình, và đáp ứng yêu cầu của thị trường nhập khẩu.
Thực hiện giám sát định kỳ hàng năm đối với các vùng trồng đã được cấp mã số, nhất là các yếu tố mà nước nhập khẩu đang quan tâm; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát các vùng trồng, cơ sở đóng gói nhằm kiểm soát chất lượng sầu riêng xuất khẩu ngay từ khâu đầu vào, canh tác; phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp các trường hợp vi phạm, gian lận trong sử dụng mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói xuất khẩu; cương quyết tạm dừng hoặc thu hồi các mã số gian lận, vi phạm.
Đồng thời, hỗ trợ liên kết sản phẩm với doanh nghiệp với việc khuyến khích các hợp tác xã, tổ hợp tác và doanh nghiệp hình thành các chuỗi liên kết sản xuất, cung ứng, và tiêu thụ sản phẩm, tạo ra giá trị gia tăng cao và đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Hỗ trợ các hợp tác xã, tổ hợp tác tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối thị trường, quảng bá sản phẩm, và xây dựng thương hiệu; tăng cường vai trò của các Hiệp hội trong việc kết nối nông dân và doanh nghiệp giúp họ tiếp cận thông tin, thị trường và công nghệ.
Lê Sơn
