Giải pháp cốt lõi, đột phá là phải chuyển đổi nhanh sang đường sắt đô thị. Ảnh: VGP/Diệu Anh
Thiếu sự liên thông giữa các loại hình vận tải đa phương thức
Mới đây, tại hội thảo quốc tế với chủ đề "Quy hoạch giao thông vận tải hướng đến mạng lưới đa phương thức" do Sở Giao thông vận tải Hà Nội phối hợp Cơ quan hỗ trợ hợp tác quốc tế Vùng Paris tại Việt Nam (PRX-Vietnam) tổ chức, ông Vũ Anh Tuấn, giảng viên Trường đại học Giao thông vận tải cho biết, giao thông vận tải đa phương thức là một dạng tổ chức vận tải phối hợp nhiều phương thức với nhau, trong mỗi một phương thức lại có thể phối hợp nhiều phương tiện.
Kết nối đa phương thức là việc sử dụng thành công nhiều phương thức di chuyển kết nối, để đi đến nơi mong muốn. Để thúc đẩy việc chuyển đổi phương tiện cá nhân sang vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn, các ga, bến tàu phải dễ dàng tiếp cận và phù hợp với phương thức di chuyển.
"Nói một cách dễ hiểu thì hành khách chỉ cần một tấm vé để sử dụng tất cả các loại hình vận tải như: Đường sắt đô thị, xe buýt… Hình thức này đòi hỏi các loại hình vận tải phải liên thông, kết nối chặt chẽ với nhau", ông Vũ Anh Tuấn nói.
Hà Nội hiện đã có hầu hết các phương thức giao thông vận tải như: Đường sắt, đường bộ, đường thủy, hàng không. Vận tải hành khách công cộng có đường sắt đô thị, xe buýt, taxi… Tuy nhiên, sự liên thông giữa các loại hình này chưa hình thành rõ nét, chưa phát huy được tối đa sự thuận tiện, hiệu quả để thu hút người dân, giảm thiểu chi phí xã hội.
Đại diện Viện Chiến lược và phát triển giao thông vận tải (Bộ Giao thông vận tải) cho rằng, những năm qua, Hà Nội đã có sự đột phá về phát triển đồng bộ, hiện đại kết cấu hạ tầng, nhất là hệ thống đường vành đai, trục hướng tâm, cầu đường bộ, gắn với nâng cao năng lực vận tải hành khách công cộng.
Tuy nhiên, các chỉ tiêu quan trọng chưa đạt so với quy hoạch và tiêu chuẩn (gồm chỉ tiêu về tỷ lệ diện tích đất dành cho giao thông, tỷ lệ vận tải hành khách công cộng…). Mạng lưới các tuyến đường giao thông thuộc hệ thống hạ tầng khung vẫn chưa hình thành đầy đủ, đồng bộ. Tiến độ đầu tư xây dựng các tuyến đường sắt đô thị rất chậm. Kết quả xây dựng hạ tầng giao thông không theo kịp tốc độ đô thị hóa...
Do đó giải pháp cốt lõi, đột phá là phải chuyển đổi nhanh sang đường sắt đô thị. Bởi chỉ đường sắt đô thị mới đáp ứng được vận tải khối lượng lớn, khắc phục nhanh vấn đề hạ tầng không theo kịp nhu cầu giao thông. Cùng với đó Thành phố phát triển hệ thống giao thông công cộng tích hợp giữa các loại hình xe đạp, xe buýt… nhằm hỗ trợ và gom khách cho hệ thống đường sắt đô thị.
Đại diện Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế-xã hội Hà Nội cho hay, đặc điểm của giao thông vận tải Hà Nội hiện nay hạ tầng giao thông được quan tâm đầu tư, giúp Hà Nội thuận lợi trong giao thương với các tỉnh trong vùng và cả nước.
Tuy nhiên, hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu đặc biệt tại khu vực đô thị trung tâm trong bối cảnh dân số tăng nhanh. Mạng lưới các tuyến đường giao thông thuộc hệ thống hạ tầng khung vẫn chưa hình thành đồng bộ theo quy hoạch.
Các tuyến đường vành đai vẫn chỉ đang triển khai từng đoạn tuyến. Hệ thống các tuyến đường hướng tâm kết nối đô thị trung tâm với đô thị vệ tinh vẫn chủ yếu khai thác trên cơ sở hệ thống đường quốc lộ hướng tâm hiện có.
Qua đó khuyến nghị, Thành phố cần quy hoạch các tuyến đường dành riêng cho giao thông phi cơ giới, bao gồm xe đạp và người đi bộ; quan tâm quy hoạch hạ tầng giao thông tĩnh, trong đó có cả các khu vực trông giữ xe máy, xe đạp cho người dân tại các ga tàu điện, bến xe buýt để khuyến khích người dân sử dụng phương tiện công cộng. Đồng thời, cần có chính sách hạn chế phương tiện cá nhân, nhất là tại khu vực trung tâm Thành phố…
Quy hoạch cần hướng đến mạng lưới đa phương thức
Phó Giám đốc Sở Giao thông vận tải Hà Nội Đỗ Việt Hải cho biết, Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050 đang trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đã xác định phương án phát triển mạng lưới giao thông làm cơ sở để rà soát, điều chỉnh Quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội trong giai đoạn tới.
Trong đó, phương án phát triển mạng lưới giao thông nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển Thủ đô "văn hiến - văn minh - hiện đại". Đồng thời, phương án phát triển giao thông của Thủ đô cần đáp ứng định hướng phát triển của thủ đô gắn với 3 chuyển đổi: Chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, phát triển kinh tế tuần hoàn.
Quy hoạch Thủ đô xác định 6 nhiệm vụ trọng tâm, 4 khâu đột phá. Trong đó, tập trung phát triển hệ thống hạ tầng giao thông đồng bộ, kết nối liên vùng bằng các tuyến đường cao tốc, các đường vành đai, các nút giao thông cửa ngõ, hệ thống cầu qua sông Hồng, sông Đuống.
"Phát triển giao thông công cộng, cơ bản hoàn thành đường sắt đô thị, đường vành đai, các cầu qua sông Hồng trước năm 2035, giải quyết căn bản tình hình ùn tắc tại các cửa ngõ của Thành phố và khu vực nội đô", ông Đỗ Việt Hải cho hay.
Cụ thể, trong giai đoạn tới sẽ hoàn thiện mạng lưới đường bộ cao tốc; nâng cấp, cải tạo các tuyến cao tốc hướng tâm hiện có, ưu tiên nâng cấp, mở rộng cao tốc Bắc-Nam phía Đông đoạn qua Thành phố. Xây mới, nâng cấp, cải tạo các tuyến quốc lộ trong phạm vi vành đai 4 đạt tiêu chuẩn đường đô thị.
Xây dựng, hoàn thiện các trục giao thông đô thị; xây dựng mới, khép kín các tuyến đường vành đai; phát triển một số tuyến mới nhằm tăng cường kết nối giao thông giữa Hà Nội và các tỉnh, thành phố trong khu vực.
Song song với đó, hoàn thiện hệ thống cầu vượt sông Hồng, sông Đà, sông Đuống, sông Đáy và xây mới các cầu vượt sông đồng bộ với quy mô của các tuyến đường quy hoạch. Nghiên cứu xây dựng các tuyến giao thông dọc các sông khác kết hợp chỉnh trị lòng sông, tạo không gian phát triển mới.
Vận tải hành khách công cộng: ‘Xương sống’ của giao thông Thủ đôVề đường sắt, sẽ đầu tư xây dựng 14 tuyến đường sắt đô thị và 2 tuyến đường sắt nhẹ. Ưu tiên các tuyến kết nối nội đô với cảng hàng không, khu công nghệ cao, các khu đô thị, các đầu mối giao thông lớn, các điểm có nhu cầu di chuyển cao trong khu vực nội độ. Nghiên cứu phương án kết nối mạng lưới đường sắt đô thị với một số trung tâm các tỉnh trong vùng.
Phát triển tổ hợp Ngọc Hồi bao gồm nhà ga, Depot, trạm bảo dưỡng... của đường sắt tốc độ cao, đường sắt quốc gia, đường sắt đô thị. Nghiên cứu phương án đón, trả hành khách giữa tổ hợp Ngọc Hồi với trung tâm Hà Nội. Phân bổ hệ thống ga đường sắt đô thị tại khu vực trung tâm hợp lý, phù hợp với định hướng cải tạo và phát triển đô thị theo mô hình TOD; phát triển vận tải đa phương thức tại các ga đường sắt đô thị.
Thành phố Hà Nội cũng sẽ tiếp tục ban hành các chính sách khuyến khích phát triển giao thông xanh dành cho từng đối tượng, đặc biệt đối với các phương tiện giao thông xanh như đường sắt, xe buýt điện, xe buýt sử dụng năng lượng sạch CNG...; chính sách hạn chế phương tiện cá nhân, đặc biệt tại khu vực trung tâm Thành phố cần được sớm thực hiện.
Diệu Anh
