Bị cáo cầm đầu và hàng chục bị cáo đồng phạm được giảm án
TAND Cấp cao tại Tp.HCM vừa mở phiên tòa phúc thẩm để xem xét kháng cáo của các bị cáo liên quan trong vụ hút 74.600m3 cát lậu trên biển Cồn Ngựa (huyện Cần Giờ, Tp.HCM).

Các bị cáo tại tòa. Có 12 trong số hơn 20 bị cáo được giảm nhẹ hình phạt.
Theo bản án sơ thẩm, từ tháng 2/2022 đến ngày 6/5/2022, Trương Văn Chinh tổ chức, điều hành đường dây hút cát trái phép tại khu vực biển Cồn Ngựa (huyện Cần Giờ, Tp.Hồ Chí Minh). Đường dây hút cát lậu này gồm 9 tàu hút có kí hiệu đăng ký tại các tỉnh thành khác nhau Hải Dương, Hải Phòng, Đồng Nai.
Để điều hành, Chinh lập ra nhiều nhóm Zalo như: "Hội AE miền Bắc", "Tàu cát miền Bắc"… với thành viên là các thuyền trưởng và một số chủ tàu. Khi chỉ đạo tàu đi hút cát, Chinh sẽ ám hiệu bằng tin nhắn "đi nhậu" và không đi hút cát sẽ nhắn "nghỉ nhậu".
Vào 18h hàng ngày, các thuyền trưởng cho tàu ra hút cát tại khu vực biển Cồn Ngựa đến 3 - 4h sáng hôm sau. Khi hút cát xong, các tàu cát sẽ tập kết về ngã ba Vàm Tuần (ngã 3 sông: Soài Rạp, Vàm Cỏ Đông và Cần Giờ) để kiểm tra số lượng cát và sang mạn (bán cát).
Khoảng 23h45 ngày 5/5/2022, Thủy đoàn II - Cục CSGT Bộ Công an cùng các lực lượng chức năng phát hiện 12 tàu có lắp thiết bị khai thác cát không phép; 13 thuyền trưởng, 55 thuyền viên trên đang hút cát không phép. Thời điểm kiểm tra, phát hiện 11/12 tàu có chứa 7.500m3 cát.
Cơ quan chức năng tiến hành tạm giữ các tàu hút cát lậu nêu trên, đồng thời thu giữ nhiều sổ sách, giấy tờ ghi chép việc khai thác và bán cát không phép. Qua điều tra xác định, Trương Văn Chinh đã khai thác là hơn 74.600m3, thu lợi từ việc khai thác cát trái phép khoảng 13 - 24,6 tỷ đồng.
Đối với 6 giấy ủy quyền của các chủ tàu cho Trương Văn Thắng, cơ quan điều tra xác định, Thắng nhờ bị cáo Bùi Văn Song (Phó Bí thư thường trực kiêm Chủ tịch HĐND xã Minh Hòa, Tx.Kinh Môn) đứng ra nhờ bị cáo Phạm Thị Hoa (Phó Chủ tịch UBND xã Minh Hòa, Tx.Kinh Môn) để ký xác nhận các giấy ủy quyền.
Cả sáu giấy ủy quyền trên không phải được ký vào ngày 2/3/2022 mà được ký xác nhận vào tháng 5/2022. Bị cáo Hoa đã đóng dấu, phát hành giấy ủy quyền sai quy trình, không được vào sổ theo dõi theo quy định.
Ngoài ra, Chinh và vợ là Nguyễn Thị Chăm đã dùng tài khoản ngân hàng của vợ chồng để giao dịch mua bán, nhận tiền bán cát lậu; thanh toán tiền thuê tàu...
Sau khi các tàu khai thác cát lậu bị tạm giữ, vợ chồng Chinh đã rút toàn bộ số tiền trong các tài khoản rồi đưa cho cháu là Bùi Văn Bản nộp vào tài khoản của Bản để cất giữ.
Khi biết Chinh bị khởi tố, để tránh bị phát hiện, Bản đã rút 5,8 tỷ đồng của Chinh ra khỏi tài khoản và đưa 5,5 tỷ đồng lại cho Chăm. Hành vi của Chăm và Bản phạm vào tội Rửa tiền.
Với hành vi phạm tội nêu trên, hồi cuối tháng 8/2024, TAND Tp.HCM xét xử sơ thẩm và tuyên phạt Trương Văn Chinh (chủ mưu) 6 năm tù về tội Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên, 12 năm tù tội Đưa hối lộ, tổng hợp hình phạt là 18 năm tù.
Cùng 2 tội danh nêu trên, bị cáo Trương Văn Thắng bị tuyên phạt tổng cộng 16 năm tù.
Các bị cáo còn lại bị HĐXX tuyên các mức án từ 1 năm 6 tháng tù đến 11 năm tù về các tội Vi phạm quy định về khai thác tài nguyên; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có; Rửa tiền; Môi giới hối lộ.
Sau bản án, bị cáo Chinh và 11 bị cáo kháng có kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt, hoặc kháng cáo xin xem xét lại tội danh bị truy tố.
Tại phiên tòa, các bị cáo đều thừa nhận hành vi phạm tội. Sau quá trình xét xử, HĐXX cấp phúc thẩm cho rằng, có 6 bị cáo đã tác động gia đình để nộp 290 triệu đồng, cấn trừ vào nghĩa vụ của bị cáo Chinh (dù bản án sơ thẩm không tuyên buộc các bị cáo này phải bồi thường).
Các bị cáo Chinh, Thắng và Cường đã thực hiện hành vi đưa, môi giới hối lộ nhưng bị bị cáo Trịnh Văn Hưng (cựu cán bộ Cục Hậu cần – Bộ Công an) lừa đảo. Các bị cáo phạm tội thuộc trường hợp chưa đạt nên xem xét giảm cho các bị cáo này một phần hình phạt.
Nhóm bị cáo còn lại phạm tội thuộc vai trò thứ yếu, thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận nên cũng được xem xét giảm án. Trong đó, hành vi của 2 bị cáo Bùi Văn Song và Phạm Thị Hoa không phải nguyên nhân chính, hậu quả cũng được khắc phục nên được áp dụng hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo là phù hợp.
Từ các nhận định trên, HĐXX quyết định tuyên giảm án cho bị cáo Trương Văn Chinh từ 18 năm tù xuống còn 17 năm tù về các tội Vi phạm về khai thác tài nguyên và Đưa hối lộ. 10 bị cáo có kháng cáo khác được giảm án, với mức giảm từ 1 năm 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo đến 4 năm tù so với án sơ thẩm.
Ngoài ra, HĐXX còn nhận định, 2 bị cáo Nguyễn Thị Chăm (vợ Chinh) và Bùi Văn Bản (cháu của Chinh) kháng cáo xin giảm nhẹ về tội danh Rửa tiền. Trong vụ án này, bị cáo Chinh thừa nhận chỉ đạo bị cáo Bản và Chăm để rửa tiền, nên việc không xem xét hành của bị cáo Chinh về tội rửa tiền là có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm.
Do cấp sơ thẩm chưa xem xét, xử lý người cầm đầu (bị cáo Chinh) về tội Rửa tiền nên HĐXX không xem xét kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt cho 2 bị cáo Chăm và Bản. Từ đó, HĐXX quyết định tuyên hủy một phần bản án hình sự đối với bị cáo Chăm và Bản về tội Rửa tiền, giao hồ sơ cho VKSND Tp.HCM để điều tra lại, giải quyết toàn diện vụ án.
Cựu cán bộ công an thay đổi nội dung kháng cáo, được giảm án
Đối với bị cáo Trịnh Văn Hưng (cựu cán bộ công an), sau khi bị cấp sơ thẩm tuyên phạt 9 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản, bị cáo này đã kháng cáo yêu cầu xem xét lại tội danh quy buộc mình.
Theo bản án sơ thẩm, sau khi các tàu bị bắt, Chinh gặp Trương Văn Thắng tìm người lo lót để các tàu hút cát đang bị tạm giữ, xử phạt hành chính và không bị tịch thu.
Bị cáo Thắng tiếp tục nhờ Bùi Văn Cường giúp đỡ. Cường đã liên hệ với Trịnh Văn Hưng (cựu cán bộ Cục Hậu cần, Bộ Công an) nhờ lo vụ việc và được Hưng báo chi phí lo lót là 3 tỷ đồng.
Ngày 9/5/2022, Chinh chỉ đạo cháu là Bùi Văn Bản chuyển 3 tỷ đồng cho Trương Văn Thắng. Sau đó, Thắng chuyển cho Cường 500 triệu đồng. Cường chuyển 400 triệu đồng vào tài khoản của Trịnh Văn Hưng, còn 100 triệu đồng Cường giữ lại.
Thông qua các mối quan hệ, Hưng, Cường và Thắng đến trụ sở C08 gặp ông C. (lãnh đạo một phòng nghiệp vụ). Thắng trình bày có tàu bị bắt nhưng không trực tiếp làm mà thuê tàu giao cho Trương Văn Chinh theo hợp đồng miệng.
Tiếp đến, Thắng về tỉnh Hải Dương gặp 6 chủ tàu có tàu bị tạm giữ và yêu cầu họ ký tên vào giấy ủy quyền giao 9 con tàu cho Thắng nhưng ghi lùi ngày giao tàu là 2/3/2022.
Đến ngày 24/5/2022, Thủy đoàn II, C08 Bộ Công an chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án cho Cơ quan CSĐT Công an Tp.Hồ Chí Minh giải quyết theo thẩm quyền. Các tàu khai thác cát trái phép cũng được C08 giao cho cơ quan điều tra tạm giữ.
Sau đó, Trương Văn Chinh và Trương Văn Thắng bị bắt. Mở rộng điều tra, Cơ quan CSĐT Công an Tp.Hồ Chí Minh tiếp tục bắt giữ các đối tượng liên quan.
Theo cơ quan tố tụng, Trịnh Văn Hưng, dù không quen biết, không có khả năng tìm gặp người có chức vụ, quyền hạn nhưng vẫn hứa hẹn sẽ lo lót giải quyết.
Hưng đã nhận 400 triệu đồng từ Cường, nhưng không đưa số tiền này cho bất cứ người có thẩm quyền nào giải quyết như đã hứa, mà sử dụng vào mục đích chi tiêu cá nhân. Hành vi của Hưng bị cáo buộc phạm vào tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Quá trình điều tra và xét xử sơ thẩm, bị cáo Hưng đều không thừa nhận hành vi phạm tội. Tại phiên xét xử phúc thẩm, bị cáo Hưng thừa nhận hành vi phạm tội và thay đổi nội dung kháng cáo từ đề nghị xem xét lại tội danh thành xin giảm nhẹ hình phạt.
HĐXX cấp phúc thẩm ghi nhận thái độ thành khẩn nhận tội của bị cáo Hưng, đồng thời xem xét thấy bị cáo Hưng đã hoàn trả toàn bộ số tiền chiếm đoạt, bản thân có nhiều thành tích, được tặng thưởng huy chương, bằng khen... nên chấp nhận một phần kháng cáo của bị cáo, tuyên giảm từ 9 năm xuống còn 6 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.