Bộ Quốc phòng Anh vừa thừa nhận rằng một sự cố hạt nhân nghiêm trọng đã xảy ra tại căn cứ Clyde của Hải quân Hoàng gia Anh ở Faslane, Scotland vào đầu năm nay.
Căn cứ Clyde là nơi neo đậu của tất cả các tàu ngầm của Hải quân Hoàng gia Anh, bao gồm cả các tàu ngầm hạt nhân lớp Vanguard, được trang bị tên lửa Trident.
Sự cố trên được xếp vào "loại A" – mức nghiêm trọng nhất, với tiềm năng cao gây rò rỉ phóng xạ ra môi trường, xảy ra trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 4 năm nay.
Mặc dù Bộ Quốc phòng Anh khẳng định rằng sự cố không gây hại cho sức khỏe nhân viên hoặc công chúng và không có tác động phóng xạ đến môi trường, điều này vẫn làm dấy lên những lo ngại nghiêm trọng về cách thức bảo trì các tàu ngầm hạt nhân.
Nó cũng có thể đặt ra những câu hỏi về tính minh bạch khi tại sao mãi đến giờ một sự cố như vậy mới được biết đến.
Đặc biệt, vụ việc này không phải là sự cố loại A đầu tiên xảy ra tại Faslane. Bộ Quốc phòng Anh đã báo cáo 2 trường hợp tương tự từ năm 2006 đến 2007 và vụ thứ 3 xảy ra vào năm 2023.
Căn cứ Clyde ở Faslane, Scotland là nơi neo đậu của tất cả các tàu ngầm của Hải quân Hoàng gia Anh, bao gồm cả các tàu ngầm hạt nhân lớp Vanguard, được trang bị tên lửa Trident. Ảnh: Mirror
Sự cố tại Faslane đã được bà Maria Eagle, Quốc vụ khanh phụ trách Mua sắm và Công nghiệp Quốc phòng, xác nhận trong một văn bản trả lời trước quốc hội sau khi bà được yêu cầu cung cấp số lượng Báo cáo Sự cố Địa điểm Hạt nhân (NSER) tại các căn cứ hải quân Coulport và Faslane.
Bà Eagle cho biết đã xảy ra một sự cố loại A tại Faslane từ ngày 1/1 đến ngày 22/4. Ngoài ra, còn có 5 sự cố loại B, 29 sự cố loại C, và 71 sự cố loại D tại Faslane, cùng với 13 sự cố loại C và 34 sự cố loại D tại căn cứ Coulport gần đó, nơi lưu trữ tên lửa và đầu đạn hạt nhân của Anh.
"Tôi không thể cung cấp chi tiết cụ thể về các sự kiện vì việc tiết lộ thông tin sẽ, hoặc có khả năng, gây ảnh hưởng đến năng lực, hiệu quả hoặc an ninh của bất kỳ lực lượng liên quan nào", bà Eagle cho biết hôm 13/8 khi nói với nghị sĩ Đảng Dân tộc Scotland (SNP) Dave Doogan, người đã trình bày câu hỏi.
"Tôi có thể đảm bảo với quý vị rằng không có sự kiện nào được liệt kê trong câu hỏi 49938 gây hại cho sức khỏe của bất kỳ nhân viên nào hoặc bất kỳ thành viên nào của công chúng và không có sự kiện nào gây ra bất kỳ tác động phóng xạ nào đến môi trường", vị quan chức nhấn mạnh.
Bà cũng cho biết các Báo cáo Sự cố Địa điểm Hạt nhân (NSER) "được xây dựng để thúc đẩy văn hóa an toàn mạnh mẽ, học hỏi từ kinh nghiệm, cho dù đó là sự cố thiết bị, lỗi của con người, sai sót về quy trình, thiếu sót trong việc ghi chép hay các trường hợp suýt xảy ra sự cố".
Các sự cố loại B liên quan đến việc phát tán có giới hạn hoặc tiếp xúc với bức xạ không mong muốn, loại C có khả năng phát tán ở mức độ vừa phải, trong khi sự cố loại D không có khả năng gây phát tán nhưng "có thể góp phần vào xu hướng bất lợi".
Trong thư gửi ông Doogan, Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey cho biết: "Tôi có thể xác nhận rằng tất cả các sự cố được báo cáo đều được phân loại là có mức độ rủi ro thấp. Theo Thang Sự kiện Hạt nhân và Phóng xạ Quốc tế (INES), các sự cố được phân loại ở cấp độ thấp nhất – cấp độ 1 trong thang 7 cấp độ".
Tàu ngầm hạt nhân HMS Vengeance - tàu thứ 4 và cuối cùng thuộc lớp Vanguard của Hải quân Hoàng gia Anh - ở Gare Loch sau khi rời căn cứ Clyde, Faslane. Ảnh: PA
Tuần trước, một cuộc điều tra của The Guardian và The Ferret tiết lộ rằng nước nhiễm phóng xạ từ các căn cứ Faslane và Coulport đã rò rỉ vào Loch Long do các đường ống cũ bị hỏng từ năm 2019.
Cơ quan Bảo vệ Môi trường Scotland (SEPA) phát hiện khoảng một nửa các bộ phận tại căn cứ đã vượt quá tuổi thọ thiết kế.
Nhưng Bộ Quốc phòng Anh khẳng định không có rò rỉ phóng xạ "không an toàn" ra môi trường. SEPA cũng báo cáo rằng các vụ xả thải này "không đáng lo ngại về mặt quy định".
Đồ họa: Telegraph
Đảng SNP, thông qua phó lãnh đạo Keith Brown, cáo buộc chính phủ do Đảng Lao động của Thủ tướng Keir Starmer dẫn dắt che đậy thông tin về sự cố và yêu cầu "giải thích khẩn cấp" về những gì thực sự đã xảy ra tại Faslane.
Ông Brown cho rằng rằng các vũ khí hạt nhân tại Faslane không chỉ được bảo trì kém mà còn đe dọa trực tiếp đến môi trường và cộng đồng xung quanh. Đảng SNP cam kết loại bỏ chương trình Trident, cho rằng đây là mối nguy thường trực.
Ông David Cullen, chuyên gia vũ khí hạt nhân tại tổ chức tư vấn quốc phòng Basic, đổ lỗi cho việc thiếu giám sát và quản lý tài sản kém hiệu quả, đặc biệt khi chương trình cơ sở hạ tầng trị giá gần 2 tỷ Bảng Anh tại Faslane và Coulport vẫn chưa giải quyết được các vấn đề cơ bản.
Một phát ngôn viên của Bộ Quốc phòng Anh cho biết chính phủ Anh coi trọng việc xử lý các chất phóng xạ một cách an toàn và bảo mật, đồng thời khẳng định chính phủ ủng hộ chương trình răn đe hạt nhân Trident như "bảo đảm tối cao cho an ninh quốc gia".
Minh Đức (Theo Sky News, The Telegraph)
