Chiều 23/10, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội thảo luận tại tổ về 3 dự án luật, trong đó có dự án Luật Báo chí (sửa đổi).
Chỉ trong vài chục giây, bài viết đã bị sao chép
Tham gia góp ý kiến, ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (đoàn Tp.HCM) đánh giá cao công tác soạn thảo, được chuẩn bị công phu, chi tiết song theo bà dự thảo luật còn mang nặng tính hành chính hóa, trong khi báo chí vốn là một lĩnh vực có tính cạnh tranh khốc liệt.
Người làm báo phải chạy đua từng phút, từng giây để nắm bắt và truyền tải thông tin nhanh, chính xác trong bối cảnh mạng xã hội phát triển mạnh mẽ. Báo chí hiện tại không còn là "từ từ lên báo giấy, ngày hôm sau bà con mới đọc", mà là cuộc đua thông tin tức thời.
Bà Lan cho rằng các biện pháp kiểm soát trong dự thảo luật hiện nay chủ yếu chỉ tập trung tới báo chí chính thống.
ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan (Ảnh: Quang Vinh).
Bà phân tích phóng viên báo chính thống bên cạnh phải tự kiểm duyệt, còn phải qua rất nhiều khâu kiểm tra, trong khi "các phóng viên tự do" trên mạng xã hội thì không. Điều này tạo ra một cuộc cạnh tranh không lành mạnh, không cân sức.
Chưa kể, vấn đề bản quyền cũng là một bất cập lớn, gần như không giữ được bản quyền. Nhiều nhà báo bỏ công sức, tâm huyết viết bài, nhưng chỉ trong vài chục giây, bài viết đã bị sao chép, phát tán tràn lan trên mạng mà chưa chắc đã xin phép hay ghi nguồn.
Do đó, theo đại biểu, thay vì siết chặt quản lý, Nhà nước cần tạo điều kiện để báo chí cạnh tranh lành mạnh bằng chuyên môn.
"Quy hoạch báo chí là cần thiết, nhưng với tư cách là người thường xuyên tương tác và cũng là đứa con của ngành báo chí, tôi lớn lên cũng nhờ những đồng lương làm báo của cha tôi, tôi mong rằng chúng ta sẽ tạo điều kiện để báo chí phát triển, chứ không phải triệt tiêu sức mạnh của người phóng viên, người cầm bút", ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan bày tỏ.
Bà cũng hoan nghênh dự luật đã mở ra hướng thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện với cơ chế tài chính đặc thù.
Theo bà, báo chí cũng như doanh nghiệp, phải thu hút được độc giả thì mới sống được. Và để có được một tờ báo uy tín, được công chúng tin cậy, đó là cả một quá trình, không thể tạo ra bằng các mệnh lệnh hành chính.
Cơ chế bảo vệ an toàn cho nhà báo khi tác nghiệp
Cũng đóng góp ý kiến vào dự thảo Luật báo chí sửa đổi, ĐBQH Phan Thị Thanh Phương (đoàn Tp.Hồ Chí Minh) đề xuất hỗ trợ báo chí trong việc chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.
Cơ quan báo chí được tiếp cận, thụ hưởng các chương trình, chính sách hỗ trợ về tài chính, kỹ thuật từ Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia và các nguồn vốn hợp pháp khác để phục vụ mục tiêu chuyển đổi số, nghiên cứu ứng dụng công nghệ mới trong hoạt động báo chí; Phát triển mô hình báo chí số, đổi mới sáng tạo trong sản xuất, truyền tải nội dung.
ĐBQH Phan Thị Thanh Phương (Ảnh: Quang Vinh).
Cùng với đó, đại biểu đề xuất việc bổ sung quy định về cơ chế chính sách để bảo vệ an toàn cho cho nhà báo khi tác nghiệp đúng pháp luật.
Theo bà Phương, chủ trương của Đảng đã khẳng định vai trò là báo chí trong đấu tranh phòng chống tiêu cực. Trong khi hiện nay, nhiều nhà báo bị các đối tượng tấn công, đe dọa trên mạng xã hội khi thực hiện tác nghiệp, đặc biệt là các với các vấn đề pháp luật.
"Cần nghiêm túc trong việc cấm hành vi đe doạ, tấn công, khủng bố nhà báo trên không gian mạng. Đây sẽ là cơ sở để công an, chính quyền địa phương triển khai các biện pháp bảo vệ nhà báo khi cần thiết", bà Phương nhấn mạnh.
Tham gia góp ý kiến, ĐBQH Trần Hoàng Ngân (đoàn Tp.Hồ Chí Minh) nhận định báo chí cách mạng Việt Nam luôn gắn bó chặt chẽ với sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
"Đây là phương tiện vô cùng quan trọng, không chỉ chuyển tải thông tin mà còn định hướng, dẫn dắt dư luận xã hội, góp phần định hướng thông tin", ông Ngân nói.
Nhấn mạnh báo chí cũng chính là diễn đàn của nhân dân, ông cho hay, khi lấy ý kiến nhân dân về dự thảo các báo cáo chính trị, các văn kiện của Đảng, chính báo chí đã đóng vai trò tuyên truyền, phổ biến và lan tỏa thông tin, giúp tiếng nói của người dân trở thành nguồn dữ liệu quý giá để Đảng, Nhà nước ban hành các chủ trương, chính sách và chiến lược phát triển.
Ông cho rằng nếu đã coi báo chí là vũ khí tư tưởng thì vũ khí ấy càng nhiều, càng chuyên nghiệp, càng hiện đại thì càng phát huy hiệu quả.
ĐBQH Trần Hoàng Ngân (Ảnh: Quang Vinh).
Qua thực tiễn triển khai Luật Báo chí năm 2016 và các văn bản sửa đổi, bổ sung sau đó, sau 8 năm thi hành, đã đến lúc cần rà soát, cập nhật, hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới.
Luật sửa đổi lần này cần bổ sung các quy định phù hợp với sự phát triển của công nghệ thông tin, truyền thông đa phương tiện, khoa học công nghệ và trí tuệ nhân tạo, giúp người dân nâng cao khả năng nhận diện thông tin thật – giả.
Vai trò của Hội Nhà báo Việt Nam cũng cần được đề cao hơn đồng thời phải quy định rõ trách nhiệm và phạm vi quản lý nhà nước của các địa phương, cũng như quy trình cấp phép hoạt động báo chí.
Do đó, đại biểu hoàn toàn ủng hộ việc sớm trình và thông qua dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi), để luật sớm có hiệu lực thi hành. Tuy nhiên, cần ban hành đồng bộ các nghị định, thông tư hướng dẫn chi tiết, bởi trong dự thảo có nhiều điều giao Chính phủ quy định cụ thể.
Góp ý cụ thể về một số vấn đề, ông Ngân đặc biệt quan tâm đến quy định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc có cơ chế tài chính đặc thù, được thành lập phù hợp với chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng phê duyệt.
Đồng tình với chủ trương này, song nếu chờ Thủ tướng Chính phủ ban hành chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí thì có thể làm chậm quá trình triển khai.
Với quan điểm "vũ khí tư tưởng càng hiện đại càng mạnh mẽ", ông cho rằng cần sớm cho phép thành lập các cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện như các đài thông tin uy tín trên thế giới.
Dự thảo luật nên nêu rõ những điều kiện nào được thành lập cơ quan chủ lực đa phương tiện này để qua đó, nếu Tp.Hà Nội và Tp.HCM cùng một số tỉnh khác nếu thoả mãn các điều kiện đều có thể thành lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện.
