Liên minh châu Âu (EU) có thể sẽ chào đón thành viên mới đầu tiên kể từ khi xung đột Nga-Ukraine bùng nổ vào năm 2022. Đó là Montenegro, một quốc gia nhỏ bé ở Đông Nam Âu, trên Bán đảo Balkan.
Hôm 10/9, Thủ tướng Milojko Spajic thông báo rằng Montenegro hy vọng có thể gia nhập EU và Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) vào năm 2028.
Trước đó, Montenegro đã được cấp quy chế ứng cử viên EU vào năm 2010 và bắt đầu đàm phán gia nhập từ năm 2012. Theo ông Spajic, quốc gia này dự kiến sẽ hoàn thành việc đóng tất cả các chương đàm phán vào cuối năm 2026, đánh dấu một cột mốc lịch sử.
Sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân Montenegro cũng là một yếu tố quan trọng. Các cuộc thăm dò dư luận gần đây cho thấy 70-80% dân số ủng hộ việc gia nhập EU, với tất cả các nhóm dân tộc trong nước đều thể hiện tinh thần ủng hộ châu Âu, ông Spajic lưu ý.
Nếu nhận được sự đồng thuận từ 27 quốc gia thành viên EU, Podgorica có thể trở thành thành viên thứ 28 của khối này vào năm 2028.
"Nếu chúng tôi có 27 cánh tay giơ lên ủng hộ ứng cử của mình, chúng tôi hy vọng sẽ được gia nhập EU vào năm 2028", Thủ tướng Spajic nói sau khi gặp gỡ các doanh nhân và chính trị gia Đức.
Ông Spajic hy vọng Montenegro, quốc gia đã áp dụng đồng Euro từ lâu trước khi tuyên bố độc lập vào năm 2006, cũng sẽ được kết nạp vào Eurozone, một nhóm gồm 20 quốc gia có "ghế" tại Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB).
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen (trái) và Thủ tướng Montenegro Milojko Spajić tại Podgorica, tháng 10/2023. Ảnh: EU News
Kể từ khi Nga phát động chiến dịch quân sự ở Ukraine vào năm 2022, EU đã tăng cường nỗ lực kết nạp các thành viên mới nhằm tránh tạo ra các "vùng xám" nằm ngoài khối, vốn có thể dễ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố địa chính trị bất ổn.
Montenegro, với sự phát triển kinh tế ấn tượng trong những năm gần đây, được xem là ứng cử viên tiềm năng.
Theo Thủ tướng Spajic, tổng sản lượng kinh tế của Montenegro đã tăng từ 4,2 tỷ Euro năm 2020 lên 7,8 tỷ Euro vào năm 2024, trong khi mức lương ròng trung bình tăng gấp đôi từ 500 Euro vào năm 2022 lên 1,000 Euro vào năm nay nhờ các chính sách cắt giảm thuế.
Để gia nhập khu vực đồng Euro (Eurozone), Montenegro cần đáp ứng các tiêu chí nghiêm ngặt của EU, bao gồm giữ lạm phát và lãi suất dài hạn trong phạm vi cho phép so với các quốc gia thành viên hoạt động tốt nhất.
Hiện tại, lạm phát của quốc gia Balkan này trung bình ở mức 3,1% trong 12 tháng tính đến tháng 7/2025, cao hơn mức trung bình của Eurozone và EU.
Tuy nhiên, ông Spajic, một cựu chuyên viên phân tích tín dụng của Goldman Sachs, tự tin vào khả năng quản lý tài chính của chính phủ, với thâm hụt ngân sách chỉ khoảng 1% trong 8 tháng đầu năm nay.
Ngoài ra, Montenegro cũng đang cân nhắc phát hành trái phiếu chính phủ mới cho các nhà đầu tư tổ chức tại các trung tâm tài chính như London, Frankfurt hoặc Tokyo, hoặc trái phiếu bán lẻ cho công chúng trong nước.
Việc Montenegro có thể trở thành thành viên EU vào năm 2028 không chỉ là một cột mốc quan trọng cho quốc gia này mà còn là dấu hiệu cho thấy EU đang tích cực mở rộng ảnh hưởng ở khu vực Balkan.
Với sự ủng hộ mạnh mẽ từ người dân và tiến bộ kinh tế đáng kể, Montenegro đang trên đà trở thành quốc gia đầu tiên gia nhập EU kể từ khi xung đột ở Ukraine làm thay đổi bối cảnh địa chính trị châu Âu.
Minh Đức (Theo The Independent, BTA)
