Vào ngày 7/10 vừa rồi, ông Trump đã thể hiện sự lạc quan về tiến triển hướng tới ký kết thoả thuận kết thúc chiến tranh tại Gaza. Một phái đoàn của Mỹ có sự góp mặt của đặc phái viên Steve Witkoff và Jared Kushner – con rể và phái viên Trung Đông trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump – đã bắt đầu công du để tham gia các thảo luận.
Trước phóng viên tại Phòng Bầu Dục, ông Trump cho biết, ông "tin rằng có thể đạt được hoà bình tại Trung Đông" và xa hơn nữa.
Một nguồn tin có thông tin về các thảo luận cho biết, các phái đoàn tham gia đã tạm nghỉ và bầu không khí trong ngày thứ Hai đã trở nên tích cực hơn nhiều. Các thương lượng trong ngày thứ Tư sẽ mang lại những tín hiệu mang tính quyết định cho thấy rõ nhất khả năng đạt được tiến triển do có sự góp mặt của các nhà thương lượng trung gian cấp cao.
Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman al-Thani, một trong những nhà thương lượng chủ chốt, sẽ tham gia các thảo luận trong ngày thứ Tư, "với mục tiêu thúc đẩy kế hoạch ngừng bắn tại Gaza và thoả thuận trao đổi con tin".
Trong ngày thảo luận thứ 2 tại khu resort Sharm el-Sheikh tại Ai Cập, lãnh đạo cấp cao của tổ chức Hamas Khalil Al-Hayya trước hãng truyền thông quốc gia Al Qahera đã cho biết tổ chức này đã tới tham gia thảo luận "nhằm thương lượng một cách nghiêm túc và có trách nhiệm".
Ông cho biết, Hamas đã sẵn sàng ký kết thoả thuận, nhưng tổ chức này vẫn cần "yếu tố đảm bảo" cuộc chiến sẽ kết thúc và "tình trạng bạo lực sẽ không lặp lại".
Theo số liệu từ chính quyền Gaza, khoảng 67.000 người đã thiệt mạng trong cuộc chiến nổ ra vào ngày 7/10/2023, sau khi tổ chức Hamas tấn công miền Nam Israel. Israel đã cho biết có khoảng 1.200 người thiệt mạng và 251 người bị bắt làm con tin trong vụ tấn công này.
Những thảo luận lần này là có tiềm năng kết thúc cuộc chiến nhất cho tới nay. Tuy nhiên quan chức các bên đã hối thúc cẩn trọng trước khả năng ký kết thoả thuận vội vã, trong bối cảnh những ký ức về vụ tấn công đẫm máu nhất kể từ cuộc diệt chủng Holocaust tới nay vẫn chưa nguôi và người dân Gaza tiếp tục kêu gọi kết thúc cuộc chiến đã tàn phá quê hương họ.
Ngay cả khi một thoả thuận được ký kết, vẫn còn nhiều câu hỏi bị bỏ ngỏ về vấn đề cơ quan nào sẽ điều hành, tái kiến thiết Gaza và ai sẽ chịu gánh nặng tài chính của những quá trình này. Ông Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã từ chối mọi khả năng Hamas có bất kỳ vai trò nào trong những vị trí này.
Hamas đặt điều kiện
Các quan chức Mỹ cho biết, ông Trump đã gặp ông Witkoff và ông Kushner, hai phái viên sẽ tham gia các thảo luận vào ngày thứ Tư, nhằm cập nhật thông tin về các thương lượng trước khi hai người này công du tới Ai Cập. Họ đã thảo luận về các vấn đề như đảm bảo sự an toàn cho các con tin và các yếu tố bảo đảm an ninh.
Trong một tuyên bố trên truyền hình, Fawzi Barhoum, quan chức Hamas cho biết: "Phái đoàn của phong trào (Hamas) tham gia thương lượng đang diễn ra tại Ai Cập vẫn đang tiếp tục làm việc để vượt qua các rào cản và đạt được thoả thuận phù hợp với mong muốn của đồng bào tại Gaza".
Ông khẳng định thoả thuận phải bao gồm điều khoản kết thúc chiến tranh và yêu cầu Israel rút quân hoàn toàn, những điều kiện mà Israel chưa từng chấp nhận. Về phần mình, Israel mong muốn giải giáp Hamas, một yêu cầu mà tổ chức này đã từ chối.
Ảnh: REUTERS/Ronen Zvulun.
Ông cho biết Hamas mong muốn có một thoả thuận ngừng bắn toàn diện và vô thời hạn, yêu cầu Israel rút quân hoàn toàn và bắt đầu tiến trình tái kiến thiết toàn diện dưới sự giám sát của một "cơ quan kỹ trị quốc gia" của Palestine.
Đề ra những rào cản tại cuộc thảo luận, một đại diện các phe phái tại Palestine bao gồm Hamas đã đưa ra một tuyên bố cam kết "giữ vững quan điểm phản kháng bằng mọi cách" và "không một ai có quyền tước đoạt vũ khí của người dân Palestine".
Ông Netanyahu chưa bình luận về vấn đề các thảo luận. Tuy nhiên trong một tuyên bố trên X, ông đã cho biết Israel đang "trong một ngày định mệnh với nhiều quyết định cần được đặt ra".
"Chúng tôi sẽ tiếp tục hành động để đạt được các mục tiêu chiến tranh: giải phóng toàn bộ con tin, tiêu diệt quyền điều hành của Hamas, và đảm bảo Gaza không bao giờ có thể trở thành mối đe doạ đối với Israel".
Các quan chức Mỹ đã cho biết trong giai đoạn đầu của thảo luận, họ muốn tập trung vào ngừng chiến sự, các vấn đề xung quanh phương pháp các con tin và tù nhân có thể được giải phóng.
Trong khi không có thoả thuận nào được ký kết, Israel đã tiếp tục thúc đẩy chiến dịch quân sự tại Gaza, một quyết định đã khiến quốc gia này bị cô lập trên trường quốc tế.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
