Khi vòng nước rút của cuộc bầu cử Tổng thống Ba Lan càng đến gần, hai ứng cử viên hàng đầu có tên trên lá phiếu đang tích cực tìm kiếm sự ủng hộ của các phe phái, trong đó phe cực hữu nổi lên là thế lực lớn nhất.
Trong vòng bỏ phiếu đầu tiên diễn ra cuối tuần qua, ứng cử viên Rafal Trzaskowski trung dung được Liên minh Công dân (KO) cầm quyền của Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk ủng hộ, đã về nhất với 31,4% số phiếu bầu.
Trong vòng nước rút (runoff) sẽ diễn ra vào ngày 1/6, ông Trzaskowski sẽ đối mặt với ứng cử viên bảo thủ Karol Nawrocki Đảng Luật pháp và Công lý (PiS) đối lập theo chủ nghĩa dân tộc hậu thuẫn, người đã về nhì với 29,5% số phiếu bầu.
Ứng cử viên của Đảng Liên đoàn Cực hữu (PfE/ESN) Slawomir Mentzen, mặc dù chỉ đứng thứ ba với 14,8% số phiếu bầu, nhưng hiện đang nổi lên với tư cách "kingmaker" – một thuật ngữ dùng để chỉ những cá nhân, nhóm, hay tổ chức có ảnh hưởng lớn và khả năng quyết định kết quả của một cuộc bầu cử.
Ông Mentzen đã nắm bắt thời cơ bằng cách tổ chức một cuộc họp phát trực tiếp trên kênh YouTube của mình, mời cả 2 ứng cử viên chuẩn bị bước vào vòng runoff tham dự.
Ứng cử viên Tổng thống Ba Lan Karol Nawrocki đi bỏ phiếu cùng gia đình, ngày 18/5/2025. Ảnh: Getty Images
Để đảm bảo sự ủng hộ của ông Mentzen, sau vòng phỏng vấn trực tuyến hôm 22/5, ông Nawrocki đã ký một tuyên bố gồm 8 điểm mà ứng cử viên cực hữu này cho là đặc biệt quan trọng đối với ông và những người ủng hộ ông.
Tuyên bố này bao gồm các yêu cầu như phản đối tăng thuế, không hạn chế quyền tiếp cận vũ khí của người Ba Lan, ngăn chặn việc triển khai quân đội Ba Lan tới Ukraine, và ngăn Kiev đạt được tư cách thành viên NATO.
"Tôi sẽ không ký bất kỳ luật nào liên quan đến việc phê chuẩn Ukraine gia nhập NATO", ông Nawrocki cho biết.
"Chúng ta có thể không đồng tình về một số vấn đề, nhưng chúng ta có nhiều điểm chung. Tôi sẽ đảm bảo an ninh cho các bạn", ông Nawrocki nói với nhóm cử tri đã bỏ phiếu cho ông Mentzen trong vòng một.
"Nếu ông Karol Nawrocki trở thành Tổng thống Ba Lan, chúng tôi sẽ đảm bảo những điểm này được thực hiện", ông Mentzen viết trên X.
Sau cuộc trò chuyện, ứng cử viên cực hữu đã thăm dò ý kiến khán giả của mình – gần 70.000 người đã tham gia. 61% cho biết ông Nawrocki đã thuyết phục được họ bỏ phiếu cho ông ấy, trong khi 39% vẫn chưa bị thuyết phục.
Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk (trái) và ứng cử viên Tổng thống Ba Lan Rafal Trzaskowski. Ảnh: Getty Images
Ông Trzaskowski cũng đã chấp nhận lời mời tham dự cuộc phỏng vấn trực tuyến của ông Mentzen.
Không giống như ông Nawrocki, ứng cử viên trung dung từ chối ký vào bản tuyên bố, nhưng cho biết rằng ông chia sẻ một số quan điểm của ông Mentzen.
Cuộc thảo luận của họ được lên lịch vào thứ Bảy, ngày 24/5, và sẽ được phát trực tiếp trên nền tảng X của ông Mentzen.
Trước thềm vòng bỏ phiếu thứ hai của cuộc bầu cử Tổng thống Ba Lan, một cuộc thăm dò của UCE Research cho Onet cho thấy, 65,9% cử tri của ông Mentzen có kế hoạch ủng hộ ứng cử viên bảo thủ Nawrocki, trong khi 13,9% ủng hộ ứng cử viên trung dung Trzaskowski. Khoảng 11,9% vẫn chưa quyết định hoặc không có ý định bỏ phiếu.
Trong suốt chiến dịch tranh cử của mình, ông Nawrocki đã đưa ra lập trường cứng rắn về Ukraine. Vào tháng 1, ông tuyên bố rằng ông "hiện không hình dung Ukraine nằm trong EU hay NATO". Ông cũng cam kết đảm bảo công dân Ba Lan được đối xử tốt hơn ở đất nước của mình so với những người nhập cư, phần lớn là người Ukraine.
Theo dữ liệu từ Cao ủy Liên hợp quốc về người tị nạn (UNHCR), Ba Lan hiện là nơi sinh sống của gần 1 triệu người tị nạn Ukraine. Nhưng các nguồn tin của Ba Lan ước tính có 2,5 triệu người Ukraine đang sinh sống tại quốc gia này, tương đương khoảng 7% dân số.
Trong khi đóng vai trò là đồng minh chủ chốt của Ukraine, Ba Lan đã chỉ trích hàng nhập khẩu của Ukraine và gần đây đã tuyên bố chấm dứt nhập khẩu miễn thuế bắt đầu từ ngày 1/6.
Cảm tình của công chúng ở Ba Lan đã chuyển sang chống lại người tị nạn Ukraine, với 53% công dân Ba Lan ủng hộ việc chấp nhận người tị nạn Ukraine vào cuối năm 2024, giảm so với mức 81% vào năm 2022, theo một cuộc thăm dò của Trung tâm CBOS.
Minh Đức (Theo Kyiv Post, NFP)
