Cú sốc với viện trợ nhân đạo toàn cầu
Theo nguồn tin của New York Times, 290 nhân viên sẽ còn lại chủ yếu phụ trách các hoạt động hỗ trợ y tế và nhân đạo. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa phản ánh đầy đủ quy mô cắt giảm, khi gần 800 giải thưởng và hợp đồng do USAID quản lý sẽ bị hủy bỏ. Thông tin này được đưa ra chỉ một ngày trước khi hầu hết nhân viên được USAID tuyển dụng trực tiếp, bao gồm cả đội ngũ nhân viên ngoại giao ở nước ngoài, nghỉ tạm thời vô thời hạn, trong khi hầu hết nhà thầu cũng sẽ bị chấm dứt hợp đồng. Đội ngũ nhân viên ngoại giao ở nước ngoài được cho 30 ngày để trở về Mỹ.
Quyết định này được lý giải bởi phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, cơ quan mới tiếp quản USAID, cho rằng các nhân viên USAID "hoàn toàn không hợp tác", khiến Bộ Ngoại giao phải "mạnh tay" kiểm soát vấn đề. Ngoại trưởng Marco Rubio, quyền Giám đốc USAID, khẳng định việc tiếp quản cơ quan này không phải để loại bỏ viện trợ nước ngoài, mà nhằm mục tiêu hiệu quả và quản lý tốt hơn.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại rằng việc cắt giảm gần như toàn bộ lực lượng lao động của USAID sẽ gây ra hậu quả thảm khốc cho một loạt chương trình do cơ quan này phụ trách. USAID được biết đến là người dẫn đầu các nỗ lực viện trợ nhân đạo và phát triển toàn cầu của chính phủ Mỹ trong suốt nhiều năm qua. Quy mô của USAID cũng được đặt ra câu hỏi, với ước tính có tới 14.000 nhân viên, bao gồm tất cả nhà thầu và công dân nước ngoài làm việc cho các chi nhánh trên toàn cầu.
Atul Gawande, cựu Trợ lý quản trị viên thuộc văn phòng y tế toàn cầu của USAID, đã lên tiếng phản đối quyết định này trên mạng xã hội. Ông Gawande cho biết, dù quyền Giám đốc Rubio tuyên bố hỗ trợ các hoạt động cứu sinh, y tế và nhân đạo của USAID sẽ được duy trì, nhưng nhóm của ông ấy vừa thông báo toàn bộ cơ quan sẽ được cắt giảm xuống còn 294 nhân viên. Ông đính kèm email từ Joel Borkert, quyền chánh văn phòng, phân tích biên chế dự kiến cho mỗi văn phòng, bao gồm 12 người ở châu Phi, 8 người ở châu Mỹ Latin và Caribe, 21 người ở Trung Đông và 8 người ở châu Á. Một phần nhỏ nhân viên, bao gồm 78 người từ văn phòng các vấn đề nhân đạo và 77 người từ văn phòng y tế toàn cầu, sẽ được giữ lại.
Việc cắt giảm quy mô lớn như vậy tại USAID dấy lên lo ngại sâu sắc về khả năng tiếp tục các chương trình viện trợ quan trọng, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và tương lai của nhiều người dân trên thế giới. Cần có những đánh giá kỹ lưỡng hơn về tác động tiềm tàng của quyết định này đối với các hoạt động cứu trợ nhân đạo và phát triển quốc tế. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để cân bằng giữa mục tiêu hiệu quả và đảm bảo tính liên tục cho các chương trình quan trọng của USAID.
Khủng hoảng nhân đạo leo thang tại châu Phi
Việc Mỹ cắt giảm viện trợ toàn cầu thông qua USAID đang gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng tại châu Phi, đe dọa hàng triệu sinh mạng và đẩy hàng loạt người vào cảnh đói khát và thiếu thốn. Sự đình chỉ này, bắt đầu từ tuần trước, đã dẫn đến sự đóng cửa hàng loạt các bếp ăn từ thiện, các chương trình y tế, và các dịch vụ cứu trợ khẩn cấp, đặc biệt tại Sudan, nơi cuộc xung đột đang leo thang.
Sudan, quốc gia đang chìm sâu trong nội chiến, chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi quyết định này. Hơn 434 trong tổng số 634 bếp ăn từ thiện tại Khartoum, thành phố trọng điểm của cuộc xung đột, đã phải đóng cửa. Những bếp ăn này, được tài trợ chủ yếu bởi USAID, đã cung cấp nguồn thực phẩm duy nhất cho khoảng 816.000 người dân. Sự đóng cửa đột ngột này đang đẩy hàng loạt người, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, vào tình trạng đói khát nghiêm trọng, một trong những nguy cơ lớn nhất đang đe dọa Sudan.
Không chỉ bị ảnh hưởng bởi nạn đói, hàng loạt đơn vị cứu thương, các phòng khám, và trại tị nạn trên khắp châu Phi cũng đang phải vật lộn để duy trì hoạt động khi nguồn tài trợ bị cắt. Các bậc cha mẹ tuyệt vọng tìm kiếm thuốc men cho con cái và bản thân mình, trong khi hàng loạt các chương trình y tế, bao gồm cả các hoạt động phòng chống bệnh tật nguy hiểm như sốt xuất huyết Marburg, bệnh đậu mùa khỉ, và các loại cúm gia cầm, đang bị đình trệ. Các nhân viên cứu trợ cho biết hàng trăm triệu USD tài trợ cho các tổ chức cứu trợ đang bị chặn lại, đẩy hàng triệu người khác vào nguy cơ mất mạng.
Việc đình chỉ hoạt động của USAID, cơ quan viện trợ toàn cầu lớn nhất của Mỹ, đã gây ra sự gián đoạn nghiêm trọng đối với các chương trình cung cấp thực phẩm, dịch vụ chăm sóc sức khỏe, và nước sạch, ảnh hưởng tới hàng chục triệu người ở các khu vực dễ bị tổn thương nhất trên khắp châu Phi. Năm ngoái, USAID đã chi 40 tỷ USD trong tổng số 68 tỷ USD mà Mỹ phân bổ cho viện trợ nước ngoài, góp phần quan trọng vào việc cứu sống và hỗ trợ nhân đạo cho hàng chục triệu người. Sự đình chỉ hoạt động này có thể gây nên hậu quả nghiêm trọng, không chỉ tại châu Phi mà còn trên toàn cầu.
Chính sách cắt giảm viện trợ của chính quyền Mỹ, được thúc đẩy bởi sự phản đối với hoạt động của USAID, cũng đang gây ra những lo ngại sâu sắc. Một số ý kiến chỉ trích USAID có các hệ thống và quy trình "thường dẫn đến bất đồng trong chính sách cũng như quan hệ đối ngoại của Mỹ". Tuy nhiên, sự hỗ trợ cho USAID là mạnh mẽ từ cả hai đảng phái tại Washington. Những người ủng hộ cho rằng ngoài việc cứu sống những người yếu thế, USAID còn giúp ổn định các khu vực nghèo đói và bất ổn trên thế giới, đồng thời củng cố ảnh hưởng của Mỹ.
Hậu quả của việc cắt giảm viện trợ đang diễn ra ngay trước mắt. Tại các trại tị nạn ở Mauritania, nơi hàng trăm ngàn người tìm kiếm sự an toàn khỏi cuộc khủng hoảng ở Mali, chương trình giáo dục, y tế và hỗ trợ tâm lý cho người tị nạn đang bị gián đoạn. Các trường học, chương trình y tế, và các dịch vụ hỗ trợ khác đang bị ảnh hưởng, gây nên những hậu quả đáng tiếc cho những người vô tội đang chịu cảnh khốn khổ.
Mặc dù một số chương trình viện trợ đã được miễn trừ, như chương trình PEPFAR, giúp kiểm soát HIV/AIDS, nhưng nhiều sáng kiến khác của PEPFAR vẫn đang bị gián đoạn, dẫn đến tình trạng thiếu thuốc và sự gián đoạn trong các dịch vụ kiểm soát bệnh tật. Tình trạng thiếu thuốc kháng virus đang gây ra sự lo lắng sâu sắc cho hàng ngàn người nhiễm HIV.
Việc cắt giảm viện trợ Mỹ đang làm trầm trọng thêm khủng hoảng nhân đạo hiện hữu ở châu Phi và trên thế giới. Sự gián đoạn trong cung cấp lương thực, dịch vụ y tế, và hỗ trợ nhân đạo có thể dẫn đến nhiều thiệt hại về sức khoẻ, giáo dục và sinh kế. Những hành động này đòi hỏi sự quan tâm và hành động khẩn cấp từ phía chính phủ Mỹ và các tổ chức quốc tế để đảm bảo sự tiếp tục hỗ trợ nhân đạo cho những người dễ bị tổn thương.
