Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc phát biểu tại Tọa đàm. Ảnh: VGP/DA
Tọa đàm nhằm đánh giá những tồn tại, bất cập của các quy định pháp luật về hòa giải ở cơ sở trong xu thế đổi mới và phát triển, dự báo nhu cầu hòa giải ở cơ sở trong thời gian tới; với mong muốn lấy ý kiến của đại biểu tham gia quản lý công tác hòa giải ở địa phương, đại biểu trực tiếp tham gia công tác hòa giải ở cở sở, để đề xuất định hướng sửa đổi, bổ sung Luật Hòa giải ở cơ sở năm 2013.
Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc đã nhấn mạnh vai trò của Luật Hòa giải ở cơ sở trong đời sống chính trị - xã hội hiện nay. Sau gần 12 năm thi hành Luật Hòa giải ở cơ sở đã giúp củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, bảo đảm an ninh trật tự xã hội, bên cạnh những thành tựu thì cũng có những khó khăn, vướng mắc cần sửa đổi, bổ sung Luật để phù hợp với tình hình mới.
Nội dung Tọa đàm tập trung đánh giá toàn diện tình hình thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở trong 12 năm qua; xác định những tồn tại, hạn chế, bất cập và nguyên nhân trong quá trình thực thi luật; thảo luận về yêu cầu, mục tiêu, định hướng sửa đổi, bổ sung Luật trong thời gian tới; góp ý về một số nội dung cụ thể cần sửa đổi, bổ sung trong Luật và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Ngô Quỳnh Hoa báo cáo dẫn đề tại Tọa đàm. Ảnh: VGP/DA
Báo cáo dẫn đề Tọa đàm, Phó Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Ngô Quỳnh Hoa khẳng định, hòa giải ở cơ sở là một phương thức giải quyết tranh chấp ngoài Tòa án ngày càng được coi trọng và ưu tiên áp dụng.
Trong Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới đã xác định: "Kết hợp các phương thức phi tố tụng tư pháp với các phương thức tố tụng tư pháp; có giải pháp khuyến khích, phát triển các thiết chế giải quyết tranh chấp ngoài tòa án…"; "Khẩn trương sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật đáp ứng yêu cầu thực hiện chủ trương tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, sắp xếp đơn vị hành chính, gắn với phân cấp, phân quyền tối đa". Việc đổi mới công tác hòa giải ở cơ sở, sửa đổi Luật Hòa giải ở cơ sở là một xu hướng tất yếu hiện nay.
Bà Ngô Quỳnh Hoa cũng đánh giá khái quát tình hình thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở và nêu các nội dung cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật trong thời gian tới như nghiên cứu, sửa đổi bổ sung phạm vi điều chỉnh của Luật Hòa giải ở cơ sở để đảm bảo sự đồng bộ của hệ thống văn bản pháp luật; sửa đổi quy định về phạm vi hoà giải ở cơ sở theo hướng mở rộng nhằm khuyến khích, phát huy tối đa vai trò của hòa giải viên trong hóa giải mâu thuẫn, tranh chấp, giữ gìn, an ninh trật tự tại cơ sở...
Phát biểu gợi ý thảo luận tại Tọa đàm, Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý Lê Vệ Quốc cũng đề cao ý nghĩa của công tác hòa giải, bảo đảm sự bình yên của xóm làng, đề cao tính nhân văn của công tác với người dân ở cơ sở.
Đồng thời nhấn mạnh, việc sửa đổi Luật Hòa giải ở cơ sở sẽ xoay quanh 4 vấn đề lớn về: Phạm vi hòa giải ở cơ sở; mô hình tổ chức và con người làm công tác này; chính sách nhà nước với công tác hòa giải ở cơ sở; quản lý của nhà nước đối với công tác hòa giải ở cơ sở.
Đặc biệt trong bối cảnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp, có nhiều cán bộ, công chức được đưa về cấp xã như lực lượng công an cấp xã hiện nay, tính trung bình có từ 50-60 người/xã; sự tham gia giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp của các tổ bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở đặt ra yêu cầu phải xác định mối quan hệ cũng như sự phối hợp giữa các lực lượng này với các tổ hòa giải ở cơ sở trong thời gian tới.
Đại biểu chia sẻ ý kiến tại Tọa đàm. Ảnh: VGP/DA
Tại Tọa đàm, đại diện các Sở Tư pháp địa phương đã chia sẻ về thực trạng công tác hòa giải tại địa phương; đề xuất một số kiến nghị sửa đổi Luật như cần sửa Luật Hòa giải ở cơ sở để phù hợp Luật Chính quyền địa phương, Luật Ngân sách nhà nước; bổ sung chế độ, chính sách với hòa giải viên như phụ cấp hằng tháng…
Tọa đàm cũng nhận được nhiều ý kiến phát biểu tâm huyết của các hòa giải viên ở cơ sở tại Khánh Hòa, từ kinh nghiệm thực tiễn khi tham gia giải quyết các vụ việc hòa giải tại cơ sở, các hòa giải viên đã đưa ra những ý kiến rất thẳng thắn để nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở.
Kết luận Tọa đàm, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Ngọc đánh giá cao ý kiến đóng góp của các đại biểu, Bộ Tư pháp sẽ tiếp thu tất cả các ý kiến để nghiên cứu, đề xuất sửa Luật Hòa giải ở cơ sở cho phù hợp.
Đại biểu chia sẻ ý kiến tại Tọa đàm. Ảnh: VGP/DA
Kết quả của Tọa đàm là cơ sở để Bộ Tư pháp xây dựng báo cáo tổng kết 12 năm thi hành Luật Hòa giải ở cơ sở, cũng như nghiên cứu đề xuất các định hướng sửa đổi, hoàn thiện Luật trong thời gian tới, trình Chính phủ, Quốc hội xem xét theo lộ trình xây dựng pháp luật (dự kiến trình Quốc hội dự án Luật Hòa giải ở cơ sở sửa đổi Quốc hội vào tháng 10/2026).
Diệu Anh
