Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu cơ quan dự bảo khí tượng thủy văn phải lượng hóa rõ các yếu tố ảnh hưởng của bão, lượng mưa, nguy cơ ngập lụt đến từng địa bàn và từng giai đoạn của thiên tai - Ảnh: VGP/Minh Khôi
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, diễn biến của cơn bão số 12 cho thấy thiên tai vẫn rất phức tạp, cực đoan, trong khi tư duy, phương pháp ứng phó vẫn cần tiếp tục đổi mới căn bản.
Bão số 12 có sức gió mạnh trên biển, song đáng lo ngại nhất là mưa lớn, kéo dài nhiều ngày, có thể gây lũ lớn trên các sông từ Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi, trong khi đó nơi mực nước nhiều sông đã đạt báo động 2–3.
Vì vậy, công tác dự báo là hết sức quan trọng, đặc biệt cần lượng hóa rõ các yếu tố ảnh hưởng của bão, lượng mưa, nguy cơ ngập lụt đến từng địa bàn và từng giai đoạn của thiên tai. Trên cơ sở đó, các địa phương cần nắm chắc tình hình, cập nhật dự báo và chủ động phương án ứng phó phù hợp trước, trong và sau bão, nhất là trong trường hợp mưa cực lớn (800–900 mm, có nơi 400 mm trong 3 giờ).
Cụ thể, các địa phương phải dự báo mực nước trên sông, nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét ở vùng núi, đồng thời tính toán phương án thoát nước đô thị, phòng ngập lụt khi lũ dâng cao, nhận thức rõ mức độ ảnh hưởng để đưa ra giải pháp phù hợp, nhằm giảm thiểu thiệt hại do mưa bão gây ra.
Phó Thủ tướng yêu cầu các đơn vị làm công tác dự báo phải rút kinh nghiệm, nhất là trong tình huống bão chồng bão, lũ chồng lũ, vốn rất khó dự báo và cực kỳ phức tạp.
Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng, thủy văn quốc gia báo cáo tại cuộc họp - Ảnh: VGP/Minh Khôi
Hai đợt mưa lớn dài ngày
Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng, thủy văn quốc gia cho biết, hiện bão số 12 đang di chuyển rất chậm. Dự báo trong chiều 22/10, bão di chuyển vào khu vực ven biển từ TP. Huế - Quảng Ngãi cường độ tiếp tục suy yếu xuống cấp 8.
Đêm ngày 22 và sáng ngày 23/10 bão suy yếu thành áp thấp nhiệt đới, di chuyển vào đất liền các tỉnh TP. Huế-Quảng Ngãi.
Sáng và trưa ngày 23/10 bão di chuyển sang khu vực Nam Lào, suy yếu thành vùng áp thấp.
Từ trưa ngày 22/10 đến ngày 27/10, khu vực từ tỉnh Hà Tĩnh đến Quảng Ngãi có mưa to, cục bộ có nơi mưa rất to với lượng mưa ở khu vực từ Nam Quảng Trị đến TP. Đà Nẵng phổ biến 500-700 mm/đợt, cục bộ có nơi trên 900 mm/đợt. Khu vực từ Hà Tĩnh đến Bắc Quảng Trị và Quảng Ngãi phổ biến 200-400 mm/đợt, cục bộ có nơi trên 500 mm/đợt. Cảnh báo mưa có cường độ lớn (>200 mm/3 giờ).
Nguy cơ ngập lụt sâu diện rộng từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi và nguy cơ cao xảy ra lũ quét trên các sông suối và sạt lở đất trên các sườn dốc vùng núi các tỉnh từ Quảng Trị đến Quảng Ngãi.
Dự báo mưa lũ sẽ gây ngập lụt 40 xã/phường của tỉnh Quảng Trị; 30 xã/phường của TP. Huế; 27 xã/phường của TP. Đà Nẵng; 35 xã, phường của tỉnh Quảng Ngãi.
Cơ quan dự báo khí tượng, thủy văn đã cập nhật bản đồ nguy cơ lũ quét, sạt lở đất tại Quảng Trị (41 xã/phường); TP. Huế (14 xã/phường); TP. Đà Nẵng (31 xã/phường); Quảng Ngãi (31 xã/phường).
Đến nay, lực lượng bộ đội biên phòng đã thông báo, kiểm đếm, hướng dẫn 67.937 phương tiện/291.864 lao động để chủ động di chuyển vòng tránh, thoát ra khỏi khu vực nguy hiểm. TP. Huế, TP. Đà Nẵng, tỉnh Quảng Ngãi đã cấm biển.
Trung tướng Lê Quang Đạo, Phó Tổng Tham mưu trưởng báo cáo, đến thời điểm hiện nay, toàn quân đã triển khai 262.636 cán bộ, chiến sĩ và 6.028 phương tiện tại các địa bàn thuộc Quân khu 4, 5, 7, 9 và Quân đoàn 34. Ngoài ra, các lực lượng khác như Phòng không – Không quân, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển và Binh đoàn 18 đã huy động hơn 11.000 cán bộ, chiến sĩ và hơn 1.000 phương tiện sẵn sàng ứng phó.
Bộ Quốc phòng đề nghị các đơn vị tiếp tục phối hợp với Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự địa phương, rà soát khu vực có nguy cơ sạt lở, lũ ống, lũ quét, chia cắt để xây dựng phương án bảo đảm an toàn tính mạng, tài sản của Nhà nước và nhân dân.
Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai đã phối hợp với các nhà mạng gửi hàng triệu tin nhắn cảnh báo mưa lớn, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất đến người các tỉnh, thành phố từ Hà Tĩnh đến Gia Lai.
Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự TP. Huế, TP. Đà Nẵng, tỉnh Quảng Ngãi, Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 5 đã chỉ đạo, vận hành các liên hồ chứa trên lưu vực sông Hương, sông Vu Gia – Thu Bồn, sông Trà Khúc vận hành tăng lưu lượng xả để dành dung tích sẵn sàng giảm lũ cho hạ du.
Tổng lượng dung tích liên hồ chứa trên lưu vực sông Hương còn khoảng 581 triệu m3; lưu vực sông Vu Gia – Thu Bồn còn 444 triệu m3; lưu vực sông Trà Khúc còn 182 triệu m3.
Các hồ chứa thủy lợi khu vực Bắc Trung Bộ dung tích đạt 78-94%; khu vực Nam Trung Bộ đạt 66-80% mức thiết kế.
Các tuyến đê biển, đê cửa sông từ Hà Tĩnh đến Đắk Lắk có 38 vị trí trọng điểm xung yếu.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết, sẽ có 2 đợt mưa lớn trong và sau bão số 12. Đợt thứ nhất từ ngày 22 - 24/10 có trọng tâm từ Quảng Trị đến TP. Đà Nẵng, mưa tập trung nhiều ở Đà Nẵng và Huế. Đợt thứ hai từ ngày 25 đến 27/10, với trọng tâm Quảng Trị và TP. Huế.
Dự báo sẽ có một đợt ngập lụt trên diện rộng tại tỉnh Quảng Trị, TP. Huế, TP. Đà Nẵng, tương đương với năm 2020. Riêng TP. Đà Nẵng mức nước ngập lụt sẽ tương đương với khoảng năm 2022, cao hơn so với năm 2020 do mưa lớn cộng với triều cường.
Quốc lộ 1 và tuyến đường sắt Bắc – Nam có khả năng bị ngập, gây chia cắt, cần tính toán phương án phân luồng giao thông từ xa.
Khu vực miền núi Quảng Trị, TP. Huế, TP. Đà Nẵng có nguy cơ cao về lũ quét, sạt lở đất, chia cắt giao thông.
Lãnh đạo các tỉnh, thành phố trọng điểm chịu ảnh hưởng của bão số 12 họp trực tuyến - Ảnh: VGP/Minh Khôi
Huế, Đà Nẵng, Quảng Trị triển khai ứng phó từ sớm
Tại cuộc họp, Chủ tịch UBND TP. Huế Phan Thiên Định cho biết mực nước sông Hương và sông Bồ đang ở mức báo động 1, nhưng triều cường đã gây ngập tại nhiều khu vực đầm phá và ven biển. Thành phố đã xây dựng 4 kịch bản ứng phó mưa từ 600–1.000 mm; đồng thời cho học sinh nghỉ học, huy động 450 lượt cán bộ, chiến sĩ giúp dân gia cố bờ kè, chằng chống nhà cửa, cắt tỉa cây xanh. Thành phố chuẩn bị sơ tán hơn 10.000 hộ với 32.000 nhân khẩu, bảo đảm thông tin liên lạc, huy động hơn 5.000 cán bộ, chiến sĩ sẵn sàng cứu hộ, cứu nạn.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá TP. Huế đã có kinh nghiệm ứng phó với lũ, lụt đồng thời lưu ý cần quan tâm hơn đến nguy cơ sạt lở vùng núi, vùng cao, cập nhật bản đồ và kịch bản ứng phó phù hợp. Các hồ thủy lợi, thủy điện phải được giám sát chặt chẽ, xả lũ và cắt lũ đúng thời điểm, bảo đảm an toàn cao nhất cho người dân.
Trong khi đó, lãnh đạo tỉnh Quảng Trị cho biết địa phương đang chịu ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài, địa hình đã “no nước” sau các đợt bão lũ trước. Hiện toàn tỉnh có 152 điểm có nguy cơ sạt lở đồi núi, 128 điểm sạt lở bờ sông, 10 điểm sạt lở bờ biển và 46 ngầm tràn có nguy cơ bị chia cắt. Dung tích các hồ đập đạt 85–87% công suất thiết kế. Dự báo từ nay đến ngày 27/10, toàn tỉnh có mưa to đến rất to, phổ biến 300–550 mm, có nơi 700 mm, nguy cơ xảy ra lũ lớn ở mức báo động 3, tương đương năm 2020.
Tỉnh đã huy động hơn 5.000 cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và 17.000 dân quân xung kích trực 24/24h tại 5 khu vực trọng điểm; cảnh báo, hướng dẫn 8.700 tàu thuyền di chuyển về nơi an toàn, còn 18 phương tiện với 128 lao động đang trên đường vào bờ. Kế hoạch sơ tán 12.470 hộ với 44.500 người đã được triển khai, đồng thời đảm bảo an toàn hồ đập, chủ động lực lượng ứng phó khi có chia cắt giao thông.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Quảng Trị rà soát, kiểm tra và xả nước hồ thủy điện kịp thời để bảo đảm an toàn cho người dân, tránh tình trạng lũ chồng lũ. Bộ Nông nghiệp và Môi trường được giao phối hợp kiểm tra mực nước, đánh giá khả năng cắt lũ của các hồ trên địa bàn.
Ông Trần Nam Hưng, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng cho biết, thành phố hiện có 91 điểm có nguy cơ sạt lở ở miền núi, còn khu vực đô thị phần lớn có khả năng ngập lụt. Ngay từ 14 giờ ngày 20/10, TP. Đà Nẵng đã họp trực tuyến đến cấp xã, phường, kích hoạt toàn bộ phương án phòng, chống lụt bão, triển khai cụ thể cho từng cấp độ và tình huống.
Ba ban chỉ huy tiền phương được thành lập tại các khu vực trọng điểm: Phía Tây (miền núi), phía Nam (khu vực đô thị Tam Kỳ – Quảng Nam cũ) và trung tâm hành chính thành phố, đều do một Phó Chủ tịch UBND thành phố trực tiếp chỉ huy. Từ sáng 20/10, 121 hồ chứa đã được điều tiết về mực nước thấp nhất theo kịch bản để sẵn sàng cắt lũ, điều hòa dòng chảy.
Thành phố đã cho toàn bộ học sinh, sinh viên nghỉ học từ trưa 21/10; huy động phương tiện cứu hộ, trong đó có hơn 50 xuồng nhỏ cơ động phục vụ ứng cứu tại các khu dân cư ngập sâu; phát hơn 1.000 áo phao cho người dân vùng trọng điểm. Công tác di dời dân được triển khai và phải hoàn tất trước 17 giờ ngày 21/10. Chính quyền yêu cầu người dân dự trữ lương thực, thực phẩm đủ dùng ít nhất 3 ngày.
Phó Thủ tướng đánh giá cao tinh thần chủ động của Đà Nẵng trong công tác phòng, chống bão, đồng thời lưu ý địa phương cần chú ý các khu vực kè biển đã bị sóng đánh ảnh hưởng trong những ngày qua, tiếp tục theo dõi triều cường và mưa lớn để kịp thời ứng phó, bảo đảm an toàn cho người dân.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu các đài khí tượng thủy văn phải tiếp tục nâng cao năng lực, đặc biệt là công tác cảnh báo sớm - Ảnh: VGP/Minh Khôi
Mỗi hộ dân cần có "túi sinh tồn"
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, sự nỗ lực của các lực lượng Trung ương và địa phương trong công tác phòng chống, khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ, nhất là từ tháng 9 đến nay. Hiện tại, nhiều địa phương đang trong tình trạng đất đai bão hòa nước, gây nhiều khó khăn cho công tác ứng phó với bão số 12.
Ghi nhận nỗ lực của ngành khí tượng thủy văn trong dự báo các cơn bão vừa qua, song Phó Thủ tướng yêu cầu các đài khí tượng thủy văn phải tiếp tục nâng cao năng lực, đặc biệt là công tác cảnh báo sớm.
"Đài Trung ương và đài địa phương phải hoạt động thống nhất, đưa ra bản tin dự báo sát thực tế từng khu vực, chi tiết đến từng vùng đê biển, đê sông, hồ chứa, khu vực có nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở. Dự báo phải bao quát cả thời điểm trước bão, trong bão và sau bão, làm căn cứ cho các quyết định chỉ đạo, điều hành", Phó Thủ tướng nói.
Trước dự báo có 2 đợt mưa lớn dài ngày, Phó Thủ tướng đánh giá khu vực chịu ảnh hưởng của bão số 12 sẽ phải đối mặt với tình huống đa thiên tai do mực nước sông, hồ dâng cao, đất đai bão hòa nước, dễ phát sinh lũ, sạt lở và ngập lụt đô thị. Các địa phương đánh giá, chuẩn bị kịch bản cực đoan nhất của các năm 2020 và 2022 để xây dựng phương án phòng, chống toàn diện, có "bản đồ tác chiến", xác định rõ cấp độ thiên tai, khu vực nguy cơ, người chịu trách nhiệm và phương án chỉ huy.
Chính quyền và người dân chuẩn bị kỹ lưỡng, thực hiện hiệu quả phương châm "bốn tại chỗ". Mỗi hộ dân cần có "túi sinh tồn" gồm nước, lương thực, thuốc men, quần áo khô… đủ dùng trong 3 ngày khi bị chia cắt. Các địa phương phải trang bị phương tiện cơ động phù hợp như ca nô, thuyền cao su để chủ động cứu hộ, cứu nạn trong mọi tình huống.
Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương kiểm tra, giám sát việc vận hành, xả lũ đúng quy định - Ảnh: VGP/Minh Khôi
Đối với công tác quản lý hồ chứa, đập thủy lợi, thủy điện, Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng các địa phương kiểm tra, giám sát việc vận hành, xả lũ đúng quy định. Những hồ thủy điện nhỏ, không có chức năng cắt lũ cần xả nước sớm để giảm nguy cơ cho hạ du; các hồ lớn phải tính toán thời điểm xả hợp lý, hạn chế ngập lụt vùng hạ du và khu dân cư.
Phó Thủ tướng ghi nhận nỗ lực của lực lượng bộ đội biên phòng và các cơ quan chuyên môn trong việc cung cấp thông tin, hướng dẫn và kiểm tra phương tiện trên biển; đồng thời đề nghị tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn để người dân nắm rõ quy định, chủ động phòng tránh.
Đáng chú ý, Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Văn phòng Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia chuẩn bị Hội nghị toàn quốc về công tác phòng thủ dân sự, phòng, chống thiên tai, trong tháng 11/2025, để đánh giá năng lực dự báo, hệ thống đê điều, hạ tầng ứng phó và bàn các giải pháp hoàn thiện cơ chế, tổ chức, phương thức điều hành; đổi mới cách làm, nâng cao năng lực thực chất, bảo đảm chủ động ứng phó kịp thời, hiệu quả với các tình huống thiên tai ngày càng phức tạp.
Minh Khôi
