Người dân ngày càng có nhu cầu cao về các sản phẩm tiêu dùng xanh
Phát biểu tại hội thảo “Giải pháp thúc đẩy tiêu dùng xanh, góp phần bảo vệ môi trường, vai trò của trí thức” do Hội Nữ trí thức Việt Nam phối hợp Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật Việt Nam tổ chức ngày 9/10 vừa qua, TSKH. Phan Xuân Dũng, Chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật Việt Nam cho biết: Tiêu dùng xanh là việc sử dụng các sản phẩm và dịch vụ có tác động ít đến môi trường, giúp giảm thiểu rác thải và tiêu tốn tài nguyên, là giải pháp quan trọng để bảo vệ môi trường gắn với phát triển bền vững. Tiêu dùng xanh đã trở thành xu hướng tất yếu của nhiều quốc gia trên thể giới, trong đó có Việt Nam.
Những năm qua, “tiêu dùng xanh” đã được Chính phủ đưa vào 01 trong 4 mục tiêu lớn tại Chiến lược Quốc gia về tăng trưởng xanh, bao gồm: Giảm cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP; xanh hóa các ngành kinh tế; xanh hóa lối sống và thúc đẩy tiêu dùng bền vững; xanh hóa quá trình chuyển đổi trên nguyên tắc bình đẳng, bao trùm, nâng cao năng lực chống chịu.
“Tiêu dùng xanh, tiêu dùng bền vững là mục tiêu trọng tâm, hướng người tiêu dùng hình thành thói quen sử dụng sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ thân thiện với môi trường, từ đó, buộc các đơn vị, doanh nghiệp cung ứng hàng hóa, dịch vụ phải thay đổi để đáp ứng nhu cầu khách hàng, qua đó sẽ góp phần thực hiện mục tiêu giảm cường độ phát thải khí nhà kính trên GDP, xanh hóa các ngành kinh tế và thực hiện cam kết Net-Zero vào năm 2050”, TSKH. Phan Xuân Dũng nhấn mạnh.
Những năm qua, tiêu dùng xanh đã đạt được một số kết quả đáng khích lệ, song cũng đang gặp phải một số khó khăn, thách thức như: Giá hàng hoá dịch vụ còn cao; thói quen tiêu dùng vẫn chưa được cải thiện; ý thức bảo vệ môi trường của doanh nghiệp và người tiêu dùng còn hạn chế; việc hình thành chuỗi cung ứng xanh từ khâu sản xuất, phân phối đến tiêu dùng... còn hạn chế. Việc thực thi chính sách còn đòi hỏi phải có giải pháp đồng bộ để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh và bền vững cũng như tiêu dùng xanh.
“Tiêu dùng xanh là trách nhiệm của toàn xã hội, nhưng vai trò của phụ nữ là vô cùng quan trọng, đôi khi là quyết định, do họ là “thị trường của tiêu dùng xanh”, là những người bà, người mẹ, người vợ quyết định chính về tiêu dùng xanh trong mỗi gia đình và tổ chức nơi họ làm việc”, TSKH Phan Xuân Dũng nói.
TS. Phạm Thị Liên, Hội Nữ trí thức Việt Nam cũng đánh giá: Xu hướng tiêu dùng xanh tại Việt Nam ngày càng rõ rệt với sự gia tăng của các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường. Người tiêu dùng đang dần ưu tiên những sản phẩm có thể tự phân hủy, bao bì tái chế và thực phẩm hữu cơ không sử dụng hóa chất. Theo khảo sát của Intage Việt Nam, 95% người tiêu dùng tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, nhận thức về việc bảo vệ môi trường thông qua các hành động tích cực và thay đổi thói quen hàng ngày.
Những hành động thiết thực như ưu tiên sử dụng thực phẩm hữu cơ và thuần tự nhiên được 73% người tiêu dùng ủng hộ; 61% đã hình thành thói quen tắt các thiết bị điện khi không sử dụng để tiết kiệm năng lượng, và 44% giảm thiểu sử dụng túi nhựa bằng cách thay thế bằng túi vải canvas hoặc các loại túi tái sử dụng.
Khảo sát của NielsenIQ năm 2023 cũng chỉ ra: 49% người tiêu dùng mang túi riêng hoặc sử dụng túi tái chế khi mua sắm; 47% chỉ mua đồ cần thiết để tránh lãng phí; 45% có ý thức phân loại rác tái chế và tiết kiệm điện. Theo Bộ Công Thương 72% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho các sản phẩm xanh.
“Điều này cho thấy người dân ngày càng quan tâm và chủ động hơn trong việc lựa chọn các sản phẩm thân thiện với môi trường, từ đó góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường”, TS Phạm Thị Liên khẳng định.
Nữ trí thức có vai trò quan trọng trong thúc đẩy tiêu dùng xanh
Cũng theo TS. Phạm Thị Liên, để thúc đẩy tiêu dùng xanh tại Việt Nam, cần có sự hợp tác chặt chẽ từ ba phía: người dân, doanh nghiệp và Nhà nước.
Theo đó, người dân cần thay đổi thói quen tiêu dùng, từ việc ưu tiên các sản phẩm tái chế, thân thiện với môi trường đến hạn chế sử dụng sản phẩm nhựa một lần. Doanh nghiệp cần nâng cao trách nhiệm xã hội, đầu tư vào công nghệ xanh và phát triển các sản phẩm thân thiện với môi trường.
Nhà nước đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thiện chính sách hỗ trợ, ban hành các quy định và chế tài khuyến khích sản xuất và tiêu dùng xanh, cũng như đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ xanh. Các chiến dịch tuyên truyền và giáo dục về tiêu dùng xanh cũng cần được triển khai mạnh mẽ để nâng cao nhận thức của cộng đồng.
Đánh giá cao vai trò của nữ trí thức trong tiêu dùng xanh, GS.TS. Phạm Thị Mỹ Dung, Hội Nữ trí thức Hà Nội cho biết, ra quyết định tiêu dùng xanh là một quá trình từ chuyển biến nhận thức, tri thức đến hành động của người tiêu dùng. Theo đó, nữ trí thức cần cung cấp thông tin, tập huấn, tuyên truyền về tiêu dùng xanh; kết nối người tiêu dùng với người sản xuất…
“Trí thức vừa là nhà khoa học, vừa là người tiêu dùng. Để đóng vai trò trong tiêu dùng xanh, nữ trí thức cần đi đầu trong tiêu dùng xanh và dắt tiêu dùng xanh cho các thế hệ trong gia đình, trong cộng đồng; có các hoạt động tập thể về tiêu dùng xanh; tổ chức câu lạc bộ tiêu dùng xanh, HTX tiêu dùng xanh…”,GS.TS Phạm Thị Mỹ Dung cho biết.
TS. Trần Thị Dung, Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng thì nhấn mạnh: Trên hết, các hộ gia đình cần ưu tiên chú trọng đến việc lựa chọn sản phẩm hữu cơ, tái chế và giảm thiểu rác thải. Khi mua thực phẩm, cần ưu tiên chọn sản phẩm hữu cơ, không chứa hóa chất độc hại để đảm bảo sức khỏe; sử dụng sản phẩm tái chế và có thể tái sử dụng, hạn chế sử dụng sản phẩm dùng một lần như túi nilon, chai nhựa; lắp đặt các thiết bị tiết kiệm năng lương và nước như bóng đèn LED, vòi nước tiết kiệm và máy lọc nước,...
“Bằng cách hiểu rõ tiêu dùng xanh là gì và tích cực áp dụng các phương pháp tiêu dùng xanh trong sinh hoạt hàng ngày, không chỉ góp phần giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn đảm bảo sức khỏe cho bản thân và gia đình”, TS Trần Thị Dung nhấn mạnh.
