Trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, một số ý kiến đề nghị thuyết minh, làm rõ để bảo đảm tính khả thi của quy định nới lỏng điều kiện nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam cũng như yêu cầu về bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội và an ninh quốc gia.
Theo Chính phủ, Luật Quốc tịch hiện hành quy định người xin nhập quốc tịch Việt Nam phải đáp ứng nhiều điều kiện chặt chẽ như đang thường trú tại Việt Nam và phải có Thẻ thường trú (thời gian thường trú tại Việt Nam là 5 năm tính từ ngày người đó được cấp Thẻ thường trú, trừ trường hợp là vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, con đẻ của công dân Việt Nam...).
Luật mới quy định theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài… được nhập quốc tịch Việt Nam với điều kiện thông thoáng nhằm thu hút nguồn lực chất lượng cao.
Theo đó, người có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hoặc có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khi xin nhập quốc tịch Việt Nam được miễn các điều kiện.
Cụ thể là biết tiếng Việt đủ để hòa nhập vào cộng đồng Việt Nam; đang thường trú ở Việt Nam; thời gian thường trú ở Việt Nam từ 5 năm trở lên tính đến thời điểm xin nhập quốc tịch Việt Nam; có khả năng bảo đảm cuộc sống tại Việt Nam...
Đồng thời, các trường hợp này được giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng 2 điều kiện tương tự trường hợp có người thân thích là công dân Việt Nam và được Chủ tịch nước cho phép. Các trường hợp này được nộp hồ sơ tại cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài nếu cư trú ở nước ngoài.
Luật Quốc tịch sửa đổi, người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm, chỉ định giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị-xã hội ở Trung ương, địa phương; người làm việc trong tổ chức cơ yếu; người tham gia lực lượng vũ trang của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam.
Công chức, viên chức không thuộc 4 nhóm nêu trên phải là người chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam, trừ trường hợp có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, không làm phương hại đến lợi ích quốc gia của Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam. Luật giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung này.
Về vấn đề tên gọi của người xin nhập quốc tịch Việt Nam, một số đại biểu Quốc hội đề nghị không nên quy định cứng phải có tên bằng tiếng Việt mà có thể là tên Việt hóa được hoặc có thể cho sử dụng tên gốc của người xin nhập quốc tịch Việt Nam bảo đảm hội nhập quốc tế.
Tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã chỉnh lý quy định theo hướng người xin nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời xin giữ quốc tịch nước ngoài thì có thể lựa chọn tên ghép giữa tên Việt Nam và tên nước ngoài nhằm bảo đảm tạo thuận lợi cho họ khi sinh sống và làm việc tại các quốc gia mà người đó có quốc tịch.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025.
