Biến thủ tục thành "giấy phép con"
Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa hoànt tất Kết luận điều tra, đề nghị truy tố bị can Nguyễn Bá Hoan - cựu Thứ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và xã hội (cũ), cùng 21 bị can khác về các tội danh: "Nhận hối lộ", "Môi giới hối lộ" và "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng".
Đáng chú ý, các bị can Nghiêm Quốc Hưng - Chủ tịch Hội đồng quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Công ty Hoàng Long),Nguyễn Đức Nam - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Sona, Nghiêm Văn Định - Giám đốc Công ty Incoop3… bị đề nghị truy tố về tội "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng". Riêng bị can Nguyễn Lâm Sơn - Giám đốc Công ty Luật Thành Đô bị đề nghị truy tố tội "Môi giới hối lộ".
Ông Nguyễn Bá Hoan cùng nhiều cựu lãnh đạo Cục Quản lý lao động ngoài nước bị như Tống Hải Nam - cựu Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước, Nguyễn Gia Liêm, Phạm Viết Hương - cựu Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước… bị đề nghị truy tố về tội "Nhận hối lộ".
Các bị can bị cáo buộc lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong quá trình thẩm định, phê duyệt các hợp đồng đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài để nhận tiền "bôi trơn" của doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Bá Hoan thời điểm mới bị bắt giữ, hồi tháng 6/2025.
Theo cơ quan điều tra, Cục Quản lý lao động ngoài nước là đơn vị có chức năng quản lý nhà nước đối với hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; có quyền quyết định việc cấp, đổi, thu hồi giấy phép của các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này.
Các doanh nghiệp muốn đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài buộc phải đăng ký hợp đồng cung ứng lao động và chỉ được triển khai sau khi có sự chấp thuận của Bộ Lao động – Thương binh và xã hội, trong đó Cục Quản lý lao động ngoài nước đóng vai trò đầu mối tham mưu.
Lợi dụng vị trí, quyền hạn được giao, ông Nguyễn Bá Hoan đã chỉ đạo Cục trưởng Tống Hải Nam cùng các lãnh đạo Cục gây khó khăn, dựng lên các "rào cản" đối với doanh nghiệp. Trong quá trình tiếp nhận hồ sơ, thẩm định, phê duyệt hợp đồng xuất khẩu lao động, các cán bộ này thường xuyên yêu cầu bổ sung hồ sơ, kéo dài thời gian thẩm định.
Không dừng lại ở đó, nhóm lãnh đạo Cục còn tự xây dựng những quy trình thẩm định, trả lời hồ sơ không đúng quy định pháp luật, bị cơ quan điều tra xác định là một dạng "giấy phép con", nhằm tạo sức ép buộc doanh nghiệp phải chi tiền "đối ngoại" nếu muốn hồ sơ sớm được giải quyết.
Hơn 5 tỷ đồng "bôi trơn" cho cựu Thứ trưởng
Từ các rào cản hành chính do nhóm lãnh đạo Cục tạo ra, nhiều doanh nghiệp lo sợ không kịp tiến độ thực hiện hợp đồng đã ký với đối tác nước ngoài, buộc phải tìm cách "chung chi".
Kết luận điều tra xác định, ông Nguyễn Bá Hoan đã chỉ đạo hỗ trợ thẩm định, phê duyệt hợp đồng cung ứng lao động theo chương trình Visa E7-3 cho Công ty Hoàng Long và Công ty Sona. Ông Hoan thống nhất với Tống Hải Nam việc nhận tiền "bôi trơn" của doanh nghiệp để duyệt cấp phép. Tổng số tiền ông Nguyễn Bá Hoan nhận hối lộ được xác định là hơn 5 tỷ đồng.
Riêng bị can Tống Hải Nam đã chỉ đạo hỗ trợ thẩm định, phê duyệt hợp đồng cho ba doanh nghiệp gồm Hoàng Long, Sona và Incoop3; đồng thời chỉ đạo cấp dưới gây khó khăn, nhũng nhiễu doanh nghiệp trong quá trình xin cấp phép để nhận tiền. Số tiền Tống Hải Nam nhận hối lộ lên tới gần 8 tỷ đồng.
Các bị can (từ trái qua): Tống Hải Nam, Nguyễn Gia Liêm, Phạm Viết Hương.
Quá trình khám xét nơi làm việc của ông Nguyễn Bá Hoan, cơ quan điều tra thu giữ 25 phong bì ghi tên các doanh nghiệp. Tổng số tiền thu giữ trong két và trong các phong bì lên tới gần 1 tỷ đồng cùng hơn 156.000 USD.
Ngoài ra, cơ quan điều tra còn thu giữ nhiều tài sản, tiền mặt khác trong quá trình khám xét trụ sở các doanh nghiệp liên quan. Tổng cộng, các bị can và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đã nộp khắc phục hậu quả gần 52 tỷ đồng.
Trong đó, ông Nguyễn Bá Hoan đã nộp gần 16 tỷ đồng; Tống Hải Nam nộp hơn 6,7 tỷ đồng; vợ chồng Chủ tịch HĐQT Công ty Hoàng Long Nghiêm Quốc Hưng nộp hơn 5 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra cũng đã kê biên 4 bất động sản (gồm 2 căn nhà và 2 căn biệt thự) đứng tên vợ chồng ông Nghiêm Quốc Hưng, với giá trị tạm tính khoảng 220 tỷ đồng; đồng thời đề nghị dừng giao dịch đối với nhiều bất động sản khác.
Về phía doanh nghiệp, kết luận điều tra cho thấy hàng loạt sai phạm nghiêm trọng trong công tác kế toán, thuế. Cụ thể, từ năm 2020 đến 2024, Công ty Sona và các doanh nghiệp trong hệ sinh thái đã đưa hơn 15.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài nhưng không khai báo thuế với tổng doanh thu hơn 861 tỷ đồng, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước 241 tỷ đồng.
Riêng từ năm 2021 đến 2024, Công ty Sona đã đưa hơn 1.500 lao động đi làm việc tại Hàn Quốc, Ba Lan, Nhật Bản, Hungary, Romania, Litva, Uzbekistan, Đài Loan (Trung Quốc). Chủ tịch HĐQT Nguyễn Đức Nam bị xác định đã chỉ đạo thu tiền sai quy định của người lao động, bỏ ngoài sổ sách kế toán nhằm che giấu doanh thu 29 tỷ đồng, gây thiệt hại về thuế hơn 2,4 tỷ đồng.
Tại Công ty Incoop3, Giám đốc Nghiêm Văn Định đã chỉ đạo nhân viên thu thêm từ 500 – 1.000 USD/người lao động để tạo nguồn "chi ngoại giao". Từ năm 2022 đến 2024, doanh nghiệp này đưa 293 lao động đi Hàn Quốc, bỏ ngoài sổ sách 6 tỷ đồng, gây thiệt hại thuế 432 triệu đồng.
Đáng chú ý, bị can Nguyễn Lâm Sơn, Giám đốc Công ty Luật Thành Đô, bị xác định đóng vai trò trung gian "chạy" giấy phép trọn gói cho 14 doanh nghiệp, nhận 11 tỷ đồng, hưởng lợi cá nhân hơn 2,6 tỷ đồng. Bị can Sơn bị đề nghị truy tố về tội "Môi giới hối lộ", với số tiền môi giới hối lộ lên tới 5,3 tỷ đồng.
Kết luận điều tra cho biết, 20/21 bị can trong vụ án đã thành khẩn khai báo, tích cực hợp tác với cơ quan điều tra. Riêng cựu Thứ trưởng Nguyễn Bá Hoan bị đánh giá không thành khẩn, song được ghi nhận có nhiều thành tích trong quá trình công tác, từng nhận nhiều bằng khen, giấy khen; đây là tình tiết được đề nghị xem xét khi lượng hình.
